چند ستاره جدید فوتبال پرتغال، روزگاری در بازی با تیم ملی جوانان ایران کارشان سخت شده بود و با خوش شانسی توانستند یکی از طلایی‌ترین نسل های فوتبال ایران را شکست دهند اما حالا تبدیل به بازیکنان اسم و رسم داری شده اند.
گروه ورزشی جی پلاس؛ مدافع گران‌قیمت و ستاره جدید منچستر سیتی یعنی برونو دیاس که به تازگی با 68 میلیون یورو به این تیم منتقل شده به همراه دیگو دالوت که فصل قبل در منچستریونایتد بازی کرد و امسال به طور قرضی راهی میلان شده و همچنین جدسون فرناندز شاگرد ژوزه مورینیو در تاتنهام و چند بازیکن دیگر که برخی از آن‌ها در پورتو و بنفیکا بازی می‌کنند، همگی در سال 2017 در جام جهانی جوانان به همراه تیم ملی پرتغال در گروهی حضور داشتند که تیم ملی ایران هم در آن حضور داشت.
برخی از این بازیکنان در آن دیدار مقابل تیم ملی جوانان ایران متشکل از بازیکنانی مانند امید نورافکن، مهدی قایدی، عارف غلامی، رضا شکاری و ... بازی کردند و خوش شانس بودند که توانستند بازی را با گل به خودی مدافع ایران پیروز شوند و صرفا به خاطر یک امتیاز بیشتر از ایران، به مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی راه پیدا کنند.
در واقع تا قبل از آن دیدار، ایران سه و پرتغال یک امتیاز داشتند و در بازی رودررو هم شاگردان امیرحسین پیروانی چیزی کمتر از حریف اروپایی خود نداشتند ولی در نهایت شکست خوردند تا کار بزرگ آن‌ها در این رقابت‌ها تکمیل نشود اما نکته جالب توجه این است که خیلی از بازیکنان پرتغال در آن دیدار، اکنون در تیم‌های بزرگ و خوبی در اروپا بازی می‌کنند و تا سال‌های آینده هم بازیکنان دیگری از پورتو و بنفیکا به دیگر تیم‌های اروپایی سرشناس منتقل خواهند شد اما درباره ایران این موضوع صادق نیست.
*فوتبالیست‌های بااستعدادی که به جام جهانی هم رفتند
تیم ملی جوانان ایران در سال 2017 با سرمربیگری امیرحسین پیروانی با فوتبالیست‌هایی با استعدادی راهی جام جهانی زیر 20 سال شد تا آن نسل از فوتبالیست‌ها برای نخستین بار در دوره جوانی گام در عرصه‌های بزرگتری بگذارند. تیم ملی در این مسابقات عملکرد بدی نداشت اما می‌توانست بهتر از این نتیجه بگیرد و مراحل بیشتری در مسابقات حضور داشته باشد.
نگاهی به ترکیب این تیم نشان می دهد که موفقیت جوانان ایرانی تا آن مرحله و صعود به جام‌جهانی بی دلیل نبود چرا که یک نسل خوب در کنار همدیگر قرار گرفته بودند و آن زمان امیدواری بسیاری وجود داشت که این بازیکنان در آینده تیم ملی قدرتمندی را تشکیل دهند و موجب شناخته شدن بیشتر فوتبالی ایرانی در جهان شوند.
این تیم در رقابت با تیم های زامبیا، کاستاریکا و پرتغال، یک پیروزی و دو شکست کسب کرد که می توانست بهتر از این هم عمل کند. در واقع شاگردان پیروانی در بازی نخست کاستاریکا را شکست دادند. در بازی دوم مقابل زامبیا با دو گل پیش بودند ولی در نیمه دوم چهار گل دریافت کردند و شکست خوردند. در بازی سوم با پرتغال که یکی از دوم تیم صعود می‌کرد، ایران بازی را یک- یک کرد اما در دقیقه 86 با گل به خودی نیما طاهری، شکست خورد و از صعود به مرحله بعد بازماند.
* پیشرفت پرتغالی ها و درجا زدن فوتبالیست های ایرانی
اما همانطور که گفته شد، این بازیکنان به اندازه فوتبالیست‌های پرتغالی رشد نکردند و در بهترین حالت، مهدی قایدی تبدیل به ستاره استقلال شده، امید نورافکن بعد از یک تجربه ناموفق در شارلروا به سپاهان برگشت، رضا شکاری بعد از دو، سه سال نیمکت‌نشینی در روبین کازان به تراکتور آمد و تنها لژیونر این نسل در حال حاضر محمدمهدی مهدی‌خانی است که در ریکا کرواسی توپ می‌زند.
به طور واضح، بازیکنانی که روزی هم تراز با فوتبالیست‌های پرتغالی بودند، امروز خیلی عقب‌تر از آن‌ها هستند و نمی‌توان تصور کرد که این بازیکنان بتوانند در منچسترسیتی، منچستریونایتد، تاتنهام، میلان و حتی پورتو و بنفیکا بازی کنند و حالا در 23 سالگی نهایتا بتوانند به تیم‌های درجه سوم در لیگ‌هایی مانند بلژیک، کرواسی، پرتغال، روسیه و ... منتقل شوند.
* چرا فوتبالیست‌های ایرانی در تیم های بزرگ بازی نمی کنند؟
در دنیای امروز عوامل مهمی از جمله دانش و زیرساخت‌های پیشرفته موجب پیشرفت بازیکنان و مربیان می شود. دقیقه به همین علت است که کشورهایی اروپا همانند سایر مسائل، از سایر کشورهای جهان پیش افتاده اند.
یک بررسی کوتاه در فوتبال پایه نشان می دهد که تیم های بزرگ جهان همیشه در این رده سنی موفق نیستند. در واقع تعداد قهرمانی های نیجریه در جام جهانی جوانان بیش از هر تیم دیگری است و آلمان هیچ گاه موفقیتی در این رده سنی نداشته است اما در رده سنی بزرگسالان این آلمان است که به قدرت بلامنازع تبدیل شده و نامی از نیجریه دیده نمی شود.
کارشناسان معتقدند فوتبالیست های نیجریه ای یا آسیایی در نونهالی و نوجوانی از نظر جسمانی و استعداد در وضعیت بهتری هستند و به همین دلیل در رقابت برابر پیروز می شوند ولی از این مرحله به بعد، صرفا داشتن استعداد کافی نیست و باید آموزش ضمیمه استعداد شود تا یک فوتبالیست باکیفیت تحویل تیم‌های بزرگ داده شود.
عامل اصلی که باعث شده فوتبالیست های پرتغالی به تیم های نامدار اروپا بروند و بازیکنان بااستعداد ایرانی نهایتا در لیگ برتر ایران به چشم بیایند، آموزش و کار کردن با آخرین روش های روز دنیا است؛ چیزی که در ایران هیچ گاه وجود نداشته و فوتبال پایه را در وضعیت اسفباری قرار داده است اما در کشوری مانند پرتغال که همانند هلند تبدیل به یک مدرسه فوتبال عالی برای سایر کشورهای اروپایی شده به وفور یافت می‌شود.
دقیقا به همین دلیل است فوتبال کشورهایی مانند ژاپن و کره‌جنوبی از قاره آسیا فراتر رفته و بازیکنانی با ملیت این دو کشور اکنون در تیم های بزرگ بازی می کنند و در سال های آینده اخبار زیادی هم از آن ها شنیده خواهد شد. نمونه بارز و تایید کننده این گفته، قرارداد کوبو و ناکای با رئال مادرید است که در حال حاضر هر دو در 16 سالگی به سر می‌برند و به طور قرضی در تیم های دیگری بازی می کنند تا آماده و مهیای حضور در ترکیب اصلی مادریدی‌ها شوند. آن ها از حیث استعداد خیلی بالاتر از ایرانی ها نبودند اما در نوع آموزش و فراگیری فوتبال بوده که خودشان را بالا کشیدند و در نتیجه فوتبالیست های ایرانی نتوانستند فراتر از ایران و چند کشور درجه دوم و سوم اروپا بروند.
