علت شکست عملیات والفجر مقدماتی و آمار بالای شهدا در این عملیات چه بود؟

جی پلاس: از پرسش هایی که درباره عملیات والفجر مقدماتی مطرح است این است که چرا این عملیات با شکست مواجه شد و آمار شهدای آن بالاست.

هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع تمام‌قد رزمندگان ایرانی از کیان جمهوری اسلامی، همان‌طور که درس‌ های فراوانی برای تاریخ معاصر این مرز و بوم داشته است، فرصتی برای برخی از دشمنان نظام ایجاد کرد تا به برهه‌ های مختلف تاریخی در طول عملیات‌ های هشت سال دفاع مقدس و نحوه عملکرد فرماندهان جنگ، شبهه‌ های فراوانی وارد و به این وسیله تلاش کنند تا جان‌فشانی‌های رزمندگان را ناچیز جلوه دهند. این شبهه‌ ها که در مسیر نادیده گرفتن پیروزی‌ های بزرگ ایران در قبال امکانات همه‌جانبه رژیم بعث و پشتیبانی جهانی از صدام بوده و تا زیر سؤال بردن برخی از تصمیم‌گیری‌های سرنوشت‌ساز در عملیات‌ های مختلف را شامل می‌ شود، همچنان بخشی از دغدغه نسلی را می‌سازد که سلحشوری‌ های رزمندگان را به‌ چشم ندیده‌ اند و امروز تحت تأثیر رسانه‌ های مختلف دنیا، نیاز دارند تا جوابی برای سؤال‌ های بی‌شمارشان داشته باشند.

یکی از پرسش هایی که در افکار عمومی مطرح می‌ شود، علت شکست و شهدای بسیار عملیات والفجر مقدماتی است که منجر به شهادت مظلومانه رزمندگان کانال کمیل و حنظله شد. علت انجام این عملیات با وجود شهدای بالا و تصمیم فرماندهان جنگ یکی از محورهای سوالات افکار عمومی است. برخی از این سوالات درباره عملیات والفجر مقدماتی و قتلگاه فکه در ادامه می‌آید:

عملیات والفجر مقدماتی در 17 بهمن 1361 با رمز یا الله یا الله یا الله در جبهه میانی فکه و از پنج محور شمال و جنوب رشیده، صفریه و ارتفاعات چرمر و خاک آغاز شد. عملیات والفجر مقدماتی عملیاتی بود که قبل از آغاز برای عراق لو رفته بود اما رزمندگان اسلام در جبهه خودی این را نمی‌ دانستند به همین دلیل خیلی زود گردان‌ های حاضر در عملیات در محاصره قرار گرفتند. داستان جانسوز شهدای این عملیات و مظلومیت آن‌ها حکایت غریبی است. شهدای عملیات والفجر مقدماتی پیش از آنکه به دست رژیم بعث عراق به شهادت برسند، قربانی خیانت بنی صدر و منافقین شدند. بنی صدر یعنی کسی که حاضر شد طبق اسناد به دست آمده جان رزمندگان بی شماری را در ازای پول فراوان بفروشد.

بیست و دو سال پس از شکست هولناک عملیات والفجر مقدماتی و پنج ماه پس از سرنگونی رژیم صدام در کشور عراق در تلکس خبری منتشرشده توسط خبرگزاری‌ها درباره این واقعه آمده است:

" اسناد همکاری بنی صدر و مجاهدین خلق با رژیم صدام کشف شد...بر اساس اسناد به دست آمده از مرکز سری استخبارات رژیم صدام در مرکز آندلس بغداد، آخرین بخش از اطلاعات نظامی مهم ایران، پیش از آغاز عملیات بزرگ نیروهای ایرانی در منطقه مرزی فکه-العماره (نبرد والفجر مقدماتی) در زمستان 1361 توسط بنی صدر، با واسطه گری اعضای گروهک مجاهدین خلق، به منابع اطلاعاتی سفارت رژیم عراق در کشور بلغارستان تحویل داده شده است. اسناد مالی و رسیدهای بانکی موجود در مرکز آندلس استخبارات بغداد، نشان می‌دهد رئیس جمهور مخلوع ایران، در قبال ارائه این اطلاعات، طی شش نوبت و از طریق بانک‌ های شهر موناکو فرانسه، از رژیم بعث عراق، پول دریافت کرده است."

یکی از دلایل عدم‌الفتح در والفجر مقدماتی، نقش ستون پنجمی‌ها بود. افرادی که عضو حزب توده بودند در لو رفتن و شکست عملیات نقش داشتند. همچنین منافقین در دادن اطلاعات به دشمن موثر بودند. در عملیات والفجر مقدماتی توسل و توکل فرماندهان ارتش و سپاه به تعداد نیروهایشان بود، چرا که بیشترین نیرو در والفجر مقدماتی شرکت کرده بود و تکیه به نیروها خودش می‌تواند یکی از عوامل شکست باشد.

تمام نیروهای یگان‌ ها اعلام کرده بودند که تقریبا همه محورهای عملیات، لو رفته است. بنی‌صدر حتی در جبهه‌ های جنگ و خط مقدم هم آمده بود و اوایل هم مایل نبود که همان چند عملیاتی که انجام شده بود به شکست منجر شود، ولی چند عامل وجود داشت که با منافقین و دشمنان خارج از کشور همکاری کند. اول اینکه حرف امام را گوش نمی‌کرد، در واقع پیرو ولی‌فقیه نبود. دوم، عدم به کارگیری مردم در جنگ با آن گستردگی بود و معتقد بود که فقط ارتش در جنگ شرکت کند.

سوم، عدم به کارگیری بچه‌های سپاه بود. نیروهایی که انقلابی، مومن و متدین بودند و برای امام و انقلاب‌شان، جان می‌دادند. در این زمان بود که متوجه شد به او هجمه وارد می‌ شود و می‌ گویند این چه وضعیتی است که در جنگ شکست می‌ خوریم یا عقب‌نشینی می‌ کنیم و مردم خسته شده‌اند. او وقتی دید که در حال از دست دادن جایگاه اجتماعی خود است، به منافقین متوسل شد و با دشمنان خارج از کشور هم همکاری کرد و اطلاعات در اختیار آن‌ها قرار می‌ داد. بنی‌صدر فکر می‌ کرد اگر پشتیبانی آن‌ها را داشته باشد، از دست ملت کاری ساخته نیست و به دشمن خدمت و به کشور خیانت کرد که همین امر نیز یکی از عوامل عدم‌الفتح بود.

چند روز بعد از اتمام عملیات والفجر مقدماتی و شهادت اعضای گردان کمیل رژیم بعث عراق داخل کانال را پر می‌کند و شهدا در آن کانال مدفون می‌ شوند. استخوان‌های پیدا شده از پیکرهای شهدا در جریان تفحص دارای آسیب دیدگی شدید بوده که نشان از شکستگی بر اثر تانک و لودر عراقی‌ها برای پر کردن کانال و عبور از روی پیکرها دارد. رژیم بعث عراق، حماسه بچه‌ ها در این عملیات را با مدفون کردن شهدای کانال کمیل و حنظله، مخفی کرده بود. زمانی که شهید «محمودوند» تصمیم گرفت به همراه گروه تفحص، شهدا را بیرون بیاورد، یک ماه در آن هوای گرم، منطقه فکه را مجنون وار می‌گشتند ولی پیکر شهدا را پیدا نمی‌ کردند که درنهایت اتفاقاتی افتاد و این شهدا پیدا شدند.