چرایی مرگبار بودن ویروس کرونا برای افراد سالم

جی پلاس، چرا برخی افراد بدون هیچ سابقه‌ای از مشکل سلامتی، در اثر ابتلا به کووید ۱۹ از دنیا می‌روند؟ این موضوعی بوده که تحقیق جدید در مورد آَسیب پذیری در برابر کرونا به آن پرداخته است.

گجت نیوز نوشت: با وجود مرگ بیش از یک میلیون نفر از آغاز پاندمی کووید ۱۹، افرادی هستند که داستان فوت آن‌ها با عقل جور در نمی‌آید؛ کسانی که کاملا سالم بوده و در بهترین وضعیت جسمانی و سیستم ایمنی قرار داشتند، اما این بیماری مرگبار دستگاه تنفسی جان آن‌ها را گرفت. این در حالی بوده که افراد در دوران جوانی بودند و هم‌سن و سالان آن‌ها در وضعیت مشابه، در بدترین حالت ممکن تنها علائم خفیفی از بیماری را بروز دادند.

در قالب دو پژوهش جدید، دانشمندان یک مکانیسم مخصوص در سیستم ایمنی بدن انسان را مشخص کرده‌اند که به احتمال قوی، دلیل فوت کسانی که در سلامت کامل بوده‌اند را توجیه می‌کند. به علاوه این محققان توضیحاتی در رابطه با دلیل آسیب پذیری بیشتر مردان نسبت به زنان به هنگام آلودگی به ویروس کرونا ارائه کرده‌اند که به بحث ساختارهای مولکولی دخیل در این فرآیند مربوط می‌شود.

آسیب پذیری در برابر کرونا

در هر دو مقاله منتشر شده، دلیل اصلی آسیب پذیری در برابر کرونا به پروتئین‌های اینترفرون نوع یک (IFNs) مربوط می‌شود. این پروتئین‌ها توسط سلول‌های آلوده‌ای که در تلاش برای حفظ خود در برابر ذرات ویروسی هستند، تولید می‌شوند. پروتئین‌های مورد نظر وظیفه متوقف کردن ویروس در کل بدن را دارند، اما متاسفانه در برخی از ما این عملکرد مختل می‌شود.

یکی از دو پژوهش منتشر شده اثبات کرده که تقریبا ۱۰ درصد افراد سالمی که دچار علائم شدید کووید ۱۹ می‌شوند، در سیستم ایمنی بدن خود آنتی‌بادی‌هایی دارند که به جای کمک به پروتئین‌های IFNs، جلوی فعالیت آن‌ها را می‌گیرند. در تحقیق دیگر هم وضعیت ژنتیکی افراد بین ۲۰ تا ۳۰ ساله‌ای که با وضعیت بد در بیمارستان بستری بودند بررسی شد و دانشمندان دریافتند که از لحاظ ژنتیکی این افراد امکان فراهم کردن زمینه برای عملکرد مناسب پروتئین مورد نظر را نداشتند.

البته در حال حاضر این مکانیسم در مورد آسیب پذیری در برابر کرونا تنها دلیل وضعیت نامناسب برخی از مبتلایان را توضیح می‌دهد و نمی‌توان آن را به عنوان دلیلی کلی و قطعی برای تمامی قربانیان در نظر گرفت؛ با این حال اگر واقعا بتوان از این طریق به سیستم ایمنی افراد کمک کرد، امکان نجات جان ده‌ها و یا حتی صدها هزار مبتلای جوان و سالم فراهم خواهد شد.

دکتر لارنت کاسانوا (Laurent Casanova) از دانشگاه راکفلر می‌گوید که یافته‌های تیم او شواهد قابل قبولی را در مورد اختلال عملکرد پروتئین اینترفرون و آسیب پذیری در برابر کرونا فراهم می‌کنند. این در حالی بوده که چنین مشکلی به راحتی توسط داروهای حال حاضر قابل درمان بوده و می‌توان به سادگی عملکرد مورد نظر را به کمک دارو به حالت بهینه بازگرداند.

پیش‌بینی وضعیت بیماری افراد

کاسانوا و تیمش با همکاری تیمی بین‌المللی از دانشمندان سراسر جهان، در قالب تحقیقات ژنتیکی در مورد ویروس کرونا، ۹۸۷ بیمار مبتلا به بیماری کووید ۱۹ را مورد بررسی قرار دادند؛ دیده شد که در ۱۰۱ نفر از آن‌ها آنتی‌بادی‌های تولیدی بدن به اشتباه پروتئین‌های IFNs را خنثی می‌کردند.

البته این اولین باری نبوده که مکانیسم مختل شدن عملکرد این پروتئین‌ها توسط دانشمندان کشف شده است. در گذشته دیده شده که بروز عفونت در اثر برخی باکتری‌های خاص زمانی که سیستم ایمنی اشتباها این پروتئین‌های IFNs را خنثی می‌کند، به وضعیت بسیار بدی می‌رسد. به همین دلیل پزشکان با در نظر گرفتن این موضوع، بیماران مبتلا به هپاتیت یا زنان مبتلا به بیماری لوپوس را تحت درمان قرار داده و عملکرد اینترفرون‌های سلول‌های آن‌ها را بازیابی می‌کنند.

با این تفاسیر، پیدا کردن این مکانیسم در مورد بحث آسیب پذیری در برابر کرونا می‌تواند کمک بسیار بزرگی به ما بکند؛ در واقع از هر ۱۰ نفری که دچار علائم شدید بیماری کووید ۱۹ می‌شوند، حداقل یک نفر به واسطه این نقص سیستم ایمنی در شرایط مرگبار قرار می‌گیرد و به این ترتیب می‌توان با به کار گیری داروهای مناسب از بدتر شدن شرایط بیمار جلوگیری کرد. از طرف دیگر با هشدار دادن به کسانی که مشکل پروتئین IFNs دارند، می‌توان جلوی مرگ آن‌ها در اثر این بیماری مرگبار دستگاه تنفسی را گرفت.

ژنتیک و آسیب پذیری در برابر کرونا

استوارت تانگیه (Stuart Tangye)، از همکاران کاسانوا در این رابطه می‌گوید که تقریبا ۹۴ درصد مبتلایان کووید ۱۹ که دچار نقص مورد نظر در سیستم ایمنی خود بودند، مرد بوده و به همین دلیل شاید دلیل اصلی آسیب پذیری بیشتر مردان در برابر این بیماری مرگبار دستگاه تنفسی به همین موضوع مربوط می‌شود. این مسئله هم یکی از اسراری بوده که از آغاز پاندمی کرونا ذهن بسیاری از دانشمندان را به خود مشغول کرده است.

در تحقیق دوم مربوط به آسیب پذیری در برابر کرونا دانشمندان وضعیت ژنتیکی ۶۵۹ بیماری که در وضعیت مرگباری قرار داشتند را با ژن‌های ۵۳۴ شخصی که در عین ابتلا به بیماری هیچ علامتی از خود نشان نداده بودند، مقایسه کردند. این مقایسه ۱۳ ناهماهنگی و اختلاف پایه‌ای را در مورد ژن‌هایی که به عملکرد پروتئین اینترفرون مربوط بودند، آشکار کرد.

البته تنها ۳.۵ درصد از افراد بررسی شده در تحقیق مورد نظر دچار مشکل ژنتیکی پروتئین IFNs بودند، اما محققان اظهار کرده‌اند که حتی با وجود چنین آمار کمی این مشکل می‌تواند در فردی کاملا سالم علائم مرگباری را به وجود بیاورد و باعث مرگ او شود.

پرده‌برداری از اسرار کووید ۱۹

یکی دیگر از همکاران کاسانوا می‌گوید که تفاوت‌های نحوه آسیب پذیری در برابر کرونا یکی از موضوعات عجیبی بوده که از ابتدای پاندمی مورد توجه قرار گرفته است؛ در حالی که برخی افراد بدون بروز کمترین علائمی به این بیماری دچار شده و آن را دفع می‌کنند، شاهد هستیم که در گروه دیگری از افراد کووید ۱۹ به حدی شدید و خطرناک بوده که در مدت زمان کوتاهی افراد مورد نظر در بدترین شرایط مراقبتی قرار می‌گیرند.

به این ترتیب مکانیسم کشف شده در مورد پروتئین IFNs به ما توضیح می‌دهد که چرا عده‌ای از سالم‌ترین و قوی‌ترین اعضای جامعه بدون هیچ دلیل مشخصی تنها ظرف چند روز در اثر ابتلا به کووید ۱۹ جان خود را از دست می‌دهند. با این تفاسیر می‌توان گفت که هردو تحقیق منتشر شده اخیر بخش‌های مهمی از نادانسته‌های ما را روشن می‌کنند و توضیحی منطقی را در مورد عملکرد متفاوت ویروس کرونا جدید در بدن افراد مختلف ارائه می‌کنند.

در واقع بسیاری از جوانان سراسر جهان هستند که با تصور قدرت بالای سیستم ایمنی خود اهمیت چندانی به پروتکل‌های بهداشتی نمی‌دهند، اما یافته‌های تیم کاسانوا و همکارانش به خوبی نشان داده که بسته به شانس هر شخص امکان بروز بدترین علائم در سالم‌ترین افراد وجود خواهد داشت.

البته همچنان اسرار دیگری در مورد بحث آسیب پذیری در برابر کرونا وجود دارند که با تلاش دانشمندان در ماه‌ها و سال‌های آینده امکان پرده‌برداری از آن‌ها وجود خواهد داشت.