بهره کشی رایگان، دام جدیدی برای جوانان! / از کلاهبرداری دوطرفه تا رویای درآمد هزار دلاری در عمان

گروه کارودرآمد جی پلاس: افزایش نرخ جوانان فارغ التحصیل از یک سو و نبود فرصت های شغلی از سوی دیگر در سال های اخیر باعث تشدید مهاجرت جوانان به پایتخت شده است.

جوانان جویای کار پس از مهاجرت به پایتخت، در ابتدا با مراجعه نیازمندی های جراید با سیلی از آگهی های استخدام مواجه می شوند؛ استخدام فوری، حقوق ثابت، درآمد بالا، پورسانت و... عناوین پر زرق و برق و فریبنده عمده ای آگهی استخدام برخی موسسات و شرکت هاست. جوانان آماده به کار ابتدا با این تصور که صحت و سقم آگهی ها توسط رسانه های منتشر کننده و نهادهای ناظر، کنترل خواهد شد به بسیاری از آنها اعتماد می کنند.

در این بین برخی کسب و کارها از عدم اطلاع جویندگان کار سوء استفاده های بی شماری را در سال های اخیر انجام داده اند.

ترفند کسب درآمد با کلاس های اجباری به اصطلاح آموزشی!

علی که از همدان به تهران مهاجرت کرده است  در گفت وگو با خبرنگار جی پلاس می گوید: در روزهایی که دنبال کار می گشتم مدام صفحات نیازمندی ها را مرور می کردم و با تعداد زیادی آگهی مواجه شدم که وعده حقوق 3 میلیون تومانی بدون نیاز به سابقه کار می دادند. پس از تماس با شماره تلفن های متعدد درج شده در این آگهی ها به چند سوال درباره سن و سال و مدرک تحصیلی پاسخ دادم و برایم وقت مصاحبه تعیین کردند.

وی در ادامه با تشریح روند استخدام در این شرکت افزود: وقتی به شرکت مراجعه کردیم، متوجه شدیم تعداد زیادی منشی تلفنی در واحدی کوچک بدون تابلو و مشخصات شرکت، در حال پاسخگویی به افرادی همچون من بودند به گونه ای که همه آن ها را برای مصاحبه دعوت می کردند. افرادی هم در آنجا بودند که سریعا یک فرم در اختیار ما قرار می دادند و می گفتند کارت ملی خود را باید تا اتمام مراحل جذب نیرو، در اختیار شرکت بگذاریم.

این جوان در ادامه می گوید: برای آشنایی با کار باید در یک کلاس توجیهی که مدرس آن رییس شرکت بود حضور پیدا می کردیم و در کلاسی که مملو از متقاضیان کار بود رییس آن شرکت به طور عجیب و با تبحر خاصی شروع به سخنرانی و تخریب شخصیت افراد حاضر می کرد و مدام بر بی عرضه بودن نفرات تاکید می کرد و می گفت اگر غیر از این باشد شما برای کسب درآمد می توانید با ما همکاری کنید.

وی افزود: پیشنهادی که به ما شد این بود که که می توانیم از دو طریق با این شرکت همکاری کنیم که اولین راه فروش محصولات آنها به صورت ویزیتوری بود؛ به این صورت که در مناطقی که ساخت و ساز هست با مراجعه به واحدهای نیمه آماده، پیشنهاد فروش دوربین و آیفون تصویری را با آنها مطرح کنیم و به ازای هر فروش، 10 درصد پورسانت می توانیم از شرکت بگیریم که البته شرط آن این بود دوماه باید به صورت کارآموز و بدون حقوق مشغول به کار شوی  که با حساب سر انگشتی می شد فهمید که فرد بعد از دوندگی زیاد و فروش چند محصول، متوجه می شود که صرفه اقتصادی و در آمد وعده داده شده امکانپذیر نیست.

راه دوم هم این بود که با حقوق ثابت در بخش تعمیر و نصب دوربین ها و آیفون ها مشغول به کار شویم که اینجا نقطه اوج بهره برداری این شرکت از افراد جویای کار بود. چراکه مبلغ 2 تا 4 میلیون تومان باید به عنوان هزینه آموزش توسط کارآموز پرداخت می شد و سپس بعد از چند جلسه کلاس در یک امتحان بی ربط فرد را رد می کردند و می گفتند برای عقد قرار داد بایستی بازهم در کلاس ها شرکت کرد و هزینه پرداخت کنید؛ در غیر این صورت  در ازای گرفتن کارت ملی خود بایستی تعهدی مبنی بر عدم شکایت از شرکت توسط فرد امضا می شد.

وی در ادامه می گوید در یکی از مراجعات خود به این شرکت متوجه شدم با کارت ملی یکی از متقاضیان کار، دلار دولتی مسافرتی خریداری شده است که آن فرد اتفاقی موضوع را فهمیده بود!

علی با اشاره به نقش آگهی های این شرکت در نیازمندی های رسمی، در ترغیب شدن افراد نا آگاه به شرایط کاری در تهران، می گوید: وقتی این شرکت همچنان به صورت روزانه بیست آگهی در بسترهای مختلف منتشر می کند، چرا کسی از صاحبان آن درباره کسب و کارشان سوال نمی کند؟

رویای درآمد هزار دلاری در عمان!

امیر از شهرکرد به تهران آمده و در ایام تعطیلی دانشگاه برای کسب درآمدی موقت حاضر شده به همراه دوستانش در یک ساختمان مشغول به کار شود که در این حین با یک آگهی مواجه می شوند: کار ساختمانی در عمان با حقوق 1000 دلار در ماه به صورت تضمینی!

او در گفت و گو با خبرنگار کارودرآمد جی پلاس می گوید: در شرکتی که نشانی آن در این آگهی ثبت شده بود به ما گفته شد که با پرداخت 4 میلیون تومان برای انجام امور اولیه اعزام به عمان می توانیم ظرف دو هفته کار خود را آغاز کنیم و پس از دریافت اولین حقوق مبلغ 200 دلار نیز به شرکت به عنوان حق تامین شغل پرداخت کنیم که بابت این تعهد از ما سفته گرفته شد.

وی در ادامه می گوید بعد از پرداخت هزینه تعیین شده و عقد قرار داد به ما گفته شد که منتظر صدور بلیط پرواز بمانیم که پس از ده روز در تماسی که نیمه شب با ما گرفتند گفته شد که برای پرواز در دو ساعت آینده آماده باشید چراکه توانسته اند جای خالی در پرواز مهیا کنند که با توجه به ضیق وقت و در رسیدن ما به فرودگاه با این توجیه که دیر کرده اید، به ما گفته شد که خود را برای پرواز بعدی در هفته آینده  از مبدا شیراز آماده کنید.

وی همچنین افزود: روزی که قرار شد به شیراز برویم یک بلیط پرواز برای ما ارسال کردند که بعدها متوجه شدیم تمام مشخصات روی آن غلط بوده است و چند ساعت قبل از موعد حضور در فرودگاه به یک باره از لغو پرواز توسط شرکت عمانی خبر دادند.

این جوان دانشجو با اشاره به اینکه دوماه از وعده های بی سرانجام این شرکت گذشت، گفت: برای پس گرفتن پول خود به این شرکت که درساختمانی کاملا فرسوده در خیابان جمهوری مستقر بود، متوجه شدیم که در قرارداد بندی وجود دارد که در آن اگر ما خواهان لغو آن باشیم بایستی سه برابر هزینه های صورت گرفته را به عنوان خسارت پرداخت کنیم و چون از ما سفته گرفته بودند، یکی از کارکنان با زیرکی از ما خواست درصورت قبول امضای تعهدی مبنی عدم شکایت از شرکت، بند پرداخت خسارت نادیده گرفته شود و ما بتوانیم سفته های خود را تحویل بگیریم که سر انجام من و دو دوست دیگر خود با زدن قید 4 میلیون پرداختی خود، تعهد مذکور را امضا کردیم!

او در پایان می گوید: با توجه به عدم شناختم از حقوق خود و غریبه بودنم در تهران، ترجیح دادم از پیگیری قضایی اتفاقی که رخ داد، صرف نظر کنم.

پیگیری های خبرنگار جی پلاس درخصوص شرکتی که وعده کار در خارج از ایران را طعمه ای برای کلاه برداری از جوانان جویای کار کرده بود، حاکی از آن است که این شرکت هیچگونه مجوز فعالیت ثبت شده در روزنامه رسمی ندارد.

موسسات کاریابی همدست کارخانجات سود جو

حمید فارغ التحصیل برق از دانشگاه شریف است که به دلیل نداشتن کارت پایان خدمت و عدم استخدام در شرکت های مرتبط مجبور شده برای گذران زندگی از طریق موسسات کاریابی برای یافتن شغل اقدام کند.

او در گفت وگو با جی پلاس از تجربه مغموم خود اینطور می گوید: مبلغ 200 هزار به یک موسسه کاریابی در خیابان جمال زاده شمالی پرداخت کردم تا من را به یک کارخانه معرفی کند تا در خط تولید مشغول به کار شوم اما پس از مراجعه به کارخانه با رفتار بسیار زننده فردی که سرپرست بود مواجه شدم.

وی که تجربه خود را بسیار شکننده و آسیب زا برای روحیه اش قلمداد می کند، در ادامه تشریح کرد: کسی که خود را سرپرست کارگران آن کارخانه معرفی کرد با الفاظی زننده مدام تاکید می کرد که اگر جنم کار کردن نداری، مانند قبلی ها بگذار و برو اما من با این تصور که کار عیب نیست، خود را آماده کرده بودم. اما در دو روز ابتدایی کار با اموری همچون نظافت سرویس های بهداشتی، جابجایی بار برای مسافتی زیاد را به همراه تحقیر های متوالی بدون امکان هیچگونه استراحتی، مواجه شدم و تمام این ها در حالی بود که به من گفته شده بود در دوماه نخست هیچ خبری از حقوق نیست چراکه باید مطمئن شویم که می مانی!

او در ادامه می گوید پس از مراجعه به آن موسسه کاریابی متوجه شدم عده ای درب موسسه را در اعتراض به انچه که کار نامتعارف می نامند، در یک درگیری شکسته بودند وبعد از حضور پلیس در محل بود که فهمیدم کارگاه ها و کارخانجاتی از این طریق امور خود را از طریق بهره کشی از جویندگان کار بدون پرداخت هیچ دستمزدی، انجام می دهند و در این بین موسسه از هر متقاضی مبلغی دریافت می کند تا در این سود شریک باشد!

او درباره سرنوشت آن موسسه می گوید: افرادی که آنجا بودند خود را کارمند کسی معرفی کردند که چندین پرونده باز در دادگاه داشت اما پس ازچند بار پیگیری متوجه شدیم که دسترسی به این فرد میسر نیست و ما هم به دلیل فرسایشی بودن روند پیگیری و مبلغ نسبتا کمی که پرداخت کرده بودیم بیخیال ادامه پیگیری هایمان شدیم.

مشاوره تلفنی روان شناسی، کلاه برداری دو طرفه!

یکی دیگر از شیوه های بهره کشی از نیروی جویای کار تحصیل کرده در پایتخت با روش های جدید ارائه خدمات همراه است. مشاوره روانشناسی تلفنی یکی از جدیدترین متد برای ایجاد اشتغال در این حوزه است اما در روایت یکی از جویندگان کار از فضای ناعادلانه در برخی از این شرکت ها، حکایت از فقدان نظارت بر عملکرد موسساتی است که علاوه بر کارکنان خود، مشتری های شان را نیز فریب می دهند.

زهرا؛ فارغ التحصیل ارشد روانشناسی است که از طریق یک آگهی به موسسه ای حوالی میدان انقلاب مراجعه می کند و در آنجا با شرایطی عجیب روبرو می شود.

این خانم جویای کار درباره ترفند کلاهبرداری منفور موسسه ای که در آن مشغول به کار شده بود، به خبرنگار  جی پلاس می گوید: شرط اول کار این بود که با توجه به هزینه پرداختی مشتریان برای هر دقیقه گفت وگو با مشاوران، اولویت با این است که تا می توانید مکالمه را طولانی کرد تا مشتری مبلغ بیشتری بپردازد و برای این کار اگر لازم بود به گفت وگوهای غیر تخصصی در حوزه روانشناسی نیز باید پرداخت!

وی در ادامه می گوید: پس از عقد قرارداد با این موسسه بایستی دوماه به صورت کارآموز و بدون حقوق برای موسسه کار کرد و در صورت عدم رضایت مسئولان، مدت زمان مکالمات این دوره تمدید می شد و در صورت تایید بخشی از درآمد حاصله ازطریق مکالمات که حداقلِ مشخصی باید می داشت، به اپراتور تخصیص پیدا می کرد. در غیر آن صورت برای مکالماتی که از نظر مسئولان موسسه، حداقل زمان لازم را نداشته، هیچ وجهی پرداخت نمیشد.

وی با اشاره به اینکه این کار در نهایت به خداحافظی در طول دوره کارآموزی منجر می شد، گفت: این کار یک استثمار تمام عیار بود چراکه آن موسسه از این طریق درآمدی کسب می کرد که بابتش هیچ وجهی به نیروی کار پرداخت نمی کرد.

متاسفانه اینها بخشی از روایات متعددی است از جوانانی که برای تامین معیشت خود در دام سودجویانی قرار می گیرند که ظاهرا کنترلی بر فعالیت های غیرقانونی آنها نیست و بعضا همچنان به کارشان ادامه می دهند! این در حالی است که نبود فرآیند صحیح و روشنی برای استفاده از بسترهای شغلی رسمی و مورد نظارت از تمام مسئولان وزارت کار و ناظرین عملکرد آنها مورد سوال است.

متاسفانه تا زمان انتشار این گزارش، با توجه به پی گیری های مستمر خبرنگار جی پلاس اما هیچ کدام از متولیان و مسئولان مربوطه در وزارت کار و نهادهای مرتبط هنوز پاسخ لازم را ارایه نکردند. در عین حال تحریریه جی پلاس آمادگی انعکاس نظرات و پاسخ روشن آنها در این باره را دارد.