رئیس انستیتو پاستور ایران با تاکید بر اینکه اثرگذاری واکسنهای تولید شده هنوز ثابت نشده و هنوز هیچکدام وارد تولید گسترده نشدهاند که بتوانند حجم زیاد جمعیت را تأمین کنند، گفت: واکسن در دستور کار این انستیتو با استفاده از ژنوم ویروس کرونا است.
جی پلاس، دکتر علیرضا بیگلری امروز در سومین نشست «ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) با موضوع آخرین دستاوردهای حوزه واکسن کرونا» که به صورت آنلاین برگزار شد، با تاکید بر اینکه امروز با ویروس پیچیدهای طرف هستیم که مجهولات آن در مقابل با معلوماتمان بیشتر است، افزود: این ویروس طی ۱۰۰ سال اخیر نمونهای نداشته است و توانسته تمام جوامع دنیا را غافلگیر کند.
بیگلری با بیان اینکه نوع بیماریزایی ویروس کرونا در جوامع از رفتارهای اجتماعی و شرایط اقتصادی و فرهنگی جامعه تأثیر میگیرد، گفت: ما نباید تنها بر روی واکسن کرونا تمرکز کنیم و باید به فکر روشهای دیگر باشیم. از این رو نیاز نیست که تمام سرمایهگذاریها روی تولید واکسن باشد.
رئیس انستیتو پاستور ایران با بیان اینکه برای تولید واکسن باید تمامی جوانب در نظر گرفته شود، تأکید کرد: ویروسی که اکنون در دستور ساخت در کشور قرار گرفته، با استفاده از ژنوم ویروس است؛ این ژنوم با تزریق به بدن، آنتیژنهایی را تولید میکند و میتواند فرد را در نهایت در مقابل ویروس کرونا واکسینه کند.
وی با تأکید بر اینکه ویروس کرونا به تنهایی خطرناک نیست، گفت: این ویروس قدرت زیادی در تکثیر شدن دارد.
رئیس انستیتو پاستور ایران با اشاره به ساخت واکسن با استفاده از RNAها اظهار کرد: این روش میتواند ژن را به داخل سلول برساند که در برخی از کشورها چنین روشی در پیش گرفته شده است.
استراتژی برای تولید واکسن
بیگلری با بیان اینکه ما در سال ۱۹۹۷ چنین موضوعی را مورد بررسی قرار دادیم، گفت: تاکنون برای ساخت واکسن استفاده از mRNA ها در راستای واکسینهسازی افراد در برابر یک ویروس را در دنیا نداشتهایم و این اولین بار است که از mRNA ها برای تولید واکسن استفاده میشود.
رئیس انستیتو پاستور ایران با اشاره به پروژههای برخی از شرکتها برای تولید واکسن کرونا در دنیا گفت: بیشتر واکسنها در مرحله سه هستند، اما اثرگذاری آنها ثابت نشده و هنوز هیچکدام وارد تولید گسترده نشدهاند که بتوانند حجم زیاد جمعیت را تأمین کنند.
بیگلری با بیان اینکه واکسنهایی که تاکنون به مرحله فاز سه رسیدهاند، نسبت به سایر واکسنها برتری دارند، خاطر نشان کرد: ما به دنبال واکسنی هستیم که روی همه گروههای اجتماعی در سنین مختلف مؤثر باشد؛ از این رو باید این واکسن در کودکان و افراد مسن تأثیرگذار باشد.
رئیس انستیتو پاستور ایران ادامه داد: فلسفهای که در ساخت واکسن به کار گرفته میشود، این است که چقدر هوشمندانه عمل کند و جهشها را در نظر بگیرد.
بیگلری تأکید کرد: ورود این بیماری باعث شد که علم بشریت تحت تأثیر قرار گیرد و با وجود آنکه بالاترین تکنولوژیها در دنیا وجود دارد، در برابر این ویروس نتوانستهاند واکنش نشان دهند.
رئیس انستیتو پاستور ایران با بیان اینکه ورود ویروس کرونا باعث شد که ما یک شبکه آزمایشگاهی مولکولی را ایجاد کنیم و از زیرساختهای خود در تولید واکسن بهره ببریم، ادامه داد: طی این هفت ماه فرصتهایی ایجاد شد که توانستیم به خوبی از آنها بهره ببریم.
بیگلری با اشاره به برنامه خرید واکسن از سایر کشورها گفت: وزارت بهداشت در خرید واکسن از سایر کشورها و تولید آن برنامهریزیهایی دارد و در این خصوص فکر کرده است؛ در این راستا قطعاً این وزارتخانه سرمایهگذاری میکند که باید با مقررات و شواهد علمی ما مطابقت داشته باشد.
رئیس انستیتو پاستور ایران ادامه داد: منطقی به نظر میرسید که وزارت بهداشت در این زمینه سرمایهگذاری کند و شاهد خواهیم بود که سرمایهگذاری هم کرده ولی با توجه به شرایط کشور، نیاز است که روی بسیاری از شرکتها نیز سرمایهگذاری شود تا ببینیم نتایج مطالعاتشان به چه چیزی و هزینهای منتهی میشود.
اثرات جهش ویروس
وی با اشاره به جهشهای ویروس کرونا با تاکید بر اینکه این ویروس دائماً در حال جهش است و وقتی وارد یک بدن میشود، بارها جهش پیدا میکند، تأکید کرد: ما همواره از ابتدا نگران جهشهای این ویروس بودیم؛ چرا که این جهشها، موجب میشود که واکسنهای ساخته شده دیگر اثرات قبلی را نداشته باشند.
بیگلری با بیان اینکه این ویروس در افراد مختلف علایم متفاوتی دارد و نگران این هستیم که روشهای درمانی را دچار اشکال میکند، گفت: این جهشها باعث شده که حتی در یک خانواده، علائم، تنوع و شدت بیماری کرونا با یکدیگر، متفاوت و پاسخها به ویروس کرونا متفاوت باشند. درواقع جهشهای این ویروس در برخی قسمتهای ژنوم دیده شد و بعضی از قسمتهای ژنوم ویروس کرونا جهشهای بیشتری داشتند.
به گفته رئیس انستیتو پاستور ایران، برخی از نقاط ویروس مستعد جهش هستند که بررسی این جهشها نیاز به زمان بیشتری دارد.
وی خاطر نشان کرد: اینکه مشاهده میشود که واکسنی پس از ۳ سال کارآمد است، بستگی به این دارد که از چه استراتژی در تحقیقات استفاده شده است تا در برابر جهشهای احتمالی آینده کارآمد باشد.