در خصوص داروها علاوه بر این که سر ساعت خوردن آن ها بسیار مهم است، اما این که با کدام نوشیدنی آن را میل می کنید هم اهمیت بالایی دارد.
جی پلاس، به‌دنبال یک نوشیدنی هستید تا قرص‌تان را میل کنید، حالا فرقی ندارد چای باشد یا قهوه، سرد باشد یا گرم، شیرین باشد یا ترش مهم این است که قرص سرموقع مصرف شود. حتی بعضی از افراد منتظر نوشیدنی نمانده و سعی می‌کنند بدون مایعات قرص خود را ببلعند.
اما تا به حال شده از خود بپرسید آیا این کار درستی است یا نه؟ آیا هیچ محدودیتی درمورد نوع نوشیدنی هنگام مصرف قرص وجود ندارد؟
داشتن اطلاعات کافی در این زمینه برای به حداکثر رساندن کارایی داروها و جذب بهینه مواد مغذی، امری مهم و غیرقابل انکار است. دکتر صالح‌پور، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دکتر سروش شمشیری، داروساز، در مطلب زیر به چند نکته مهم درمورد مصرف بعضی داروها اشاره می‌کنند که دانستن این نکات می‌تواند حائزاهمیت باشد.
با مایعات اسیدی این داروها را مصرف کنید!
بنا به گفته دکتر صالح‌پور، جذب برخی داروها در دستگاه گوارش در محیط اسیدی بهتر خواهد بود. به‌عنوان مثال می‌توان به داروی کتوکونازول (ضدقارچ) اشاره کرد. بنابراین افرادی که دچار کاهش ترشح اسید معده هستند، در جذب این دارو دچار مشکل می‌شوند، درنتیجه نوشیدن مایعات اسیدی مانند آب‌پرتقال و نوشابه‌های گازدار همراه با این دسته از داروها توصیه می‌شود.
کتوکونازول، ایتراکونازول (ضد قارچ)، آتازاناویر (در درمان HIV)، سفپودوکسیم (آنتی بیوتیک)، انوکسازین (داروی آنتی باکتریال در درمان عفونت های مجاری ادراری) و دیپیریدامول (داروی ضد تجمع پلاکت) از جمله داروهایی هستند که مصرف آنها با نوشیدنی‌های اسیدی بلامانع است.
با غذا این داروها را مصرف نکنید!
بعضی داروها و مکمل‌ها چنانچه همراه با غذا مصرف شوند به‌طور چشمگیری جذب‌شان کاهش پیدا می‌کند.
دکتر صالح‌پور متخصص تغذیه می‌گوید: «ازجمله این داروها می‌توان به داروهای ضدپوکی استخوان مانند آلندرونات و ایباندرونات اشاره کرد. برای مثال می‌توان به مکمل آهن نیز اشاره کرد. این مکمل باید در فواصل بین وعده‌های غذایی و ترجیحا با شکم خالی همراه با آب یا آب‌پرتقال (ویتامینC، جذب آهن را افزایش می‌دهد) مصرف شود.
جالب است بدانید که جذب برخی دیگر از داروها همراه با غذا یا بلافاصله پس از آن افزایش می‌یابد، داروی ضد رتروویروس ساکیناویر (عمدتا برای درمان عفونت ویروس نقص ایمنی اکتسابی یا ویروس ایدز به کار می‌روند) و مکمل کلسیم، از این دسته از داروها هستند.»
دور آب گریپ‌فروت خط بکشید!
دکتر سروش شمشیری و دکتر صالح‌پور هر دو بر این عقیده هستند که برخی ترکیبات ازجمله آهن، کلسیم و پروتئین برای جذب بیشتر، بهتر است با ویتامین‌ها مصرف شوند، به این دلیل که ویتامین باعث افزایش جذب این ترکیبات خواهد شد. اما سوالی که ممکن است به وجود بیایید این است که گریپ‌فروت یا آب گریپ‌فروت چطور؟!
آیا می‌توان همزمان با مصرف داروها آن را نوشید؟! در پاسخ به این سوال باید گفت، به‌طور کلی گریپ فروت به علت دارا بودن ترکیباتی مثل پتاسیم بسیار برای سلامت مفید است، اما زمانی که پای مصرف دارو به میان می‌آید باید بسیار با احتیاط مصرف شوند، زیرا گریپ‌فروت دارای ترکیباتی است که باعث مهار آنزیمی در بدن می‌شود و در نتیجه تجزیه و دفع دارو به مشکل خورده و میزان دارو در بدن افزایش یافته باعث تشدید یا ایجاد عوارض جانبی دارو می‌شود. ممکن است داروهایی که در این تداخل جای می‌گیرند زیاد باشند.
در ادامه تعدادی از آنها را به شما معرفی می‌کنیم:
- بعضی داروهای کاهنده فشار خون مثل نیفدیپین
- بعضی داروهای کاهنده کلسترول مثل آدورواستاتین
- بعضی داروهای ضداضطراب مثل بوپیرون
- بعضی داروهای ضدآریتمی مثل آمیو دارون
- بعضی داروهای ضدحساسیت مثل فکسوفنادین
برای پیشگیری از این تداخلات بهتر است اگر می‌توانید بروشور دارو را مطالعه کنید یا از دکتر و داروساز خود کمک بگیرید.
آیا مصرف شیر با دارو مجاز است؟
شیر شامل مواد معدنی مثل کلسیم و منیزیم است که با بعضی داروها و تعدادی از آنتی‌بیوتیک‌ها، یک ترکیب غیرقابل حل شدن ایجاد می‌کند و درنتیجه جذب و اثربخشی این ترکیبات را دچار مشکل می‌کند. بسیاری از افرادی که مشکلات گوارشی و معده دارند، آنتی‌بیوتیک‌ها را با شیر مصرف می‌کنند تا دچار مشکل معده نشوند، اما این کار ممکن است بر روند جذب و خاصیت دارویی قرص تاثیر منفی داشته باشد و این اقدام اساسا اشتباه است، به‌همین دلیل توصیه می‌کنیم این افراد دارو را با معده خالی به هیچ عنوان مصرف نکرده و همراه با غذا آن را مصرف کنند.
با کدام دارو چای نخورید؟
به‌طور کلی مصرف داروها با قهوه و چای توصیه نمی‌شود. دکتر صالح‌پور می‌گوید: «چای حاوی کافئین و تانن است. برخی داروها منجر به تشدید اثرات کافئین در بدن (افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون و…) می‌شوند و برخی دیگر سرعت کلیرانس کافئین را کاهش می‌دهند. به‌علاوه تانن موجود در چای با آهن موجود در موادغذایی یا مکمل‌ها، باند شده و از جذب آن جلوگیری می‌کند.»
دکتر شمشیری در ادامه اضافه می‌کند: غیر از مسئله جذب باید به این نکته توجه داشت که آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل سیپروفلوکساسین و خانواده کینولون‌ها جزء داروهایی هستند که منع مصرف با چای و قهوه دارند، چراکه باعث افزایش اثرات جانبی می‌شوند. آلپرازولام دیازپام، کلونازپام و کاربامازپین (داروی ضدتشنج) هم نباید با چای مصرف شوند چون اثرشان کاهش می‌یابد.
سایمتیدین باعث افزایش اثرات جانبی کافئین موجود در چای شده و چای باعث افزایش اثرات داروی اعصاب کلوزاپین می‌شود و در تجزیه دارو تداخل ایجاد می‌کند. با بعضی داروهایی که برای آسم مصرف می‌شوند هم چای نباید نوشیده شود، به این دلیل که باعث تحریک قلب و مشکلات قلبی خواهد شد.
اسامی داروهایی که نباید با ترکیبات کافئین‌دار مصرف شوند:
cimetidine Tagamet: دارویی است که برای مشکلات و ناراحتی های معده از جمله تولید بیش از حد اسید معده مصرف می‌شود.
quinolone antibiotics : این دسته از داروها برای درمان بیماری‌های باکتریایی و عفونت‌های جدی و بیمارستانی مصرف می‌شوند. همچنین اگر بدن نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مقاوم شده باشد، می‌توان از این آنتی‌بیوتیک استفاده کرد.
ciprofloxacin Cipro: برای درمان عفونت‌های باکتریایی، انواع مختلف طاعون و سیاه‌زخم استفاده می‌شود.
(norfloxacin (Noroxin: این آنتی بیوتیک زیر شاخه‌ای از آنتی‌بیوتیک‌های( quinolone antibiotics) هستند و برای درمان عفونت‌های ویروسی مثل آنفلوآنزا کاربرد دارد.
floxacin Floxin: برای درمان عفونت‌های باکتریایی پوست، ریه، پروستات و مجاری ادرار (مثانه و کلیه) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دوغ را فراموش کنید
دوغ هم اثراتی مشابه شیر داشته، بنابراین استفاده از آن هم توصیه نمی‌شود. دکتر صالح‌پور در مورد مصرف دوغ بر این عقیده است: دوغ حاوی کلسیم است که برخی داروها با اتصال به آن از جذب کلسیم جلوگیری می‌کنند، پس به‌طور کلی آب گزینه بهتری نسبت به سایر نوشیدنی‌هاست.
تداخل دارویی را جدی بگیرید
دکتر شمشیری، داروساز، درمورد مصرف دارو همراه با عرقیات گیاهی می‌گوید: درمورد تداخلات عرقیات گیاهی بررسی‌های کمی انجام شده است.
با این حال توصیه می‌شود عرقیات گیاهی با فاصله از دارو نوشیده شوند تا از موارد تداخلات ناخواسته جلوگیری شود، مثلا داروهایی که به‌عنوان ضدریفلاکس اسید معده هستند، نباید با عرق نعناع استفاده شوند یا داروهای آرامبخش نباید با عرقیجاتی که چنین اثری دارند، مصرف شوند، چون ممکن است اثرات یکدیگر را تشدید کنند که معمولا نتیجه خوبی در پی نخواهد داشت.
