دکتر واعظ موسوی: کمیسیون روان شناسی ورزشی در کنار ورزشکاران حضور مثمر ثمر دارد

جی پلاس، سیدمحمدکاظم واعظ موسوی رئیس کمیسیون روان شناسی ورزشی  ابراز داشت:  به دستور رئیس کمیته ملی المپیک اواخر سال 97  کمیسیون روان شناسی ورزش تشکیل شد. این کمیسیون مرجع ذیصلاح تمام امور روان شناسی ورزشی در سطح ملی است که از طریق سیاستگزاری و برنامه ریزی جهت ارائه خدمات مشاوره ای، دوره های آموزشی، گردهمایی و پژوهش از طریق مبادی ذیربط، با رعایت ضوابط و اساسنامه های کمیته ملی المپیک انجام خواهد شد.

 

وی گفت : هر اقدامی که جهت پشتیبانی روانشناختی از تیم های المپیکی لازم باشد به نوعی در این کمیته سازماندهی می شود.  امروزه قهرمانان ورزش در صحنه های بین المللی نه فقط قابلیّت های بدنی و مهارتهای حرکتی خود را به نمایش می گذارند، بلکه استحکام ذهنی، تاکتیک پذیری، تاب آوری و مثبت نگری خود را نیز در معرض آزمایش های سختی که به صورت رقابت ورزشی ساماندهی شده اند قرار می دهند و اگر در ضرورت حضور کارآمد مربی برای آموزش و تمرین مهارت های ورزشی تردید نداریم و اگر در لزوم وجود بدنساز برای افزایش قابلیت های جسمانی شک نمی کنیم، دلیلی هم نداریم که در ضرورت حضور مشاور مهارت های ذهنی یا روان شناس ورزشی برای حمایت روان شناختی از ورزشکار تردید کنیم.

 

رئیس کمیسیون روان شناسی ورزشی ادامه داد: ژرف نگری موجود در ریاست  کمیته ملی المپیک، ایجاب کرده است که حمایت روان شناختی از تیم های المپیکی ساماندهی شود. اقدام سلیقه ای، اقدام ناهمگن و اقدام غیر تخصصی ممکن است به سود ورزشکار تمام نشود. همانطور که پشتیبانی های بهداشتی و پزشکی از ورزشکاران المپیکی طبق برنامه های روشن و مصوب انجام می شود، حمایت های روان شناختی نیز باید طبق روال روشن و مصوب هیئت اجرایی انجام گیرد.

 

وی افزود : هم اکنون برخی از تیم های ملی از مشاوره های روان شناختی استفاده می کنند و بعضی فدراسیون ها نیز کمیسیونی با همین نام تشکیل داده اند. آن فدراسیون هایی که پیش از این در این زمینه سرمایه گذاری کرده اند از فواید آن بهره مند و در همایش ها و مصاحبه ها جزئیات آن را متذکر شده اند.

 

واعظ موسوی افزود: فدراسیون های شنا-شیرجه-واترپلو، والیبال، شمشیربازی، تنیس روی میز،  کاراته، تکواندو، فوتبال، قایقرانی، تنیس، اسکواش، هندبال، ورزشهای کارگران، بسکتبال، تیراندازی، جودو و دوو میدانی به طور منظم و گاهی نامنظم از خدمات روان شناسی ورزشی استفاده کرده اند و وقتی این وضعیت را با 26 سال پیش که شروع حرکت روان شناسی ورزشی در ایران بود مقایسه می کنم، پیشرفت بزرگی را می بینم.

 

وی با اشاره به کم کاری برخی فدراسیون ها گفت : متاسفانه تعدادی از فدراسیون ها هنوز به این نتیجه نرسیده اند که استفاده از مشاوره های روان شناسی برایشان ضروری است. این وضعیت تا حد زیادی مربوط به استفاده ناصحیح در ادوار گذشته، از افراد غیر متخصص بوده که اثر مثبتی بجا نگذاشته و حتی مقاومت هم ایجاد کرده است.

 

رئیس کمیسیون روان شناسی ورزشی در ادامه خاطر نشان کرد: هم اکنون  دانشگاه های تهران، تبریز، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، مازندران و دانشگاه امام رضا(ع) روان شناس ورزشی تربیت می کنند. با اینحال، تجربۀ عملی مشاورۀ روان شناسی در محیط ورزش هم به زمان طولانی تری نیاز دارد و هم به ارتباط بیشتری با تیم های ورزشی وابسته است. اینجاست که آکادمی المپیک اثربخشی خود را نشان داده است.

 

وی افزود : در  سال 1384 مرکز روان شناسی آکادمی المپیک  تاسیس شد. این مرکز توانست با در اختیار قرار دادن فرصت کارورزی در زمین های ورزشی و نظارت تخصصی بر کارورزی، مشاوران کارآمدی را تربیت کند که هم اکنون از تیم های ملی پشتیبانی می کنند و مورد وثوق ورزشکاران نیز می باشند. تعداد 91 نفر تاکنون در این مرکز تربیت شده اند. با این حال، با توجه به تعداد زیاد تیم های ملی، باشگاه های ورزشی، و زمینه وسیع ورزش همگانی به نظر می رسد نیاز جامعه هنوز برآورده نشده است و ما هنوز به متخصصان بیشتری نیازمندیم.   

 

واعظ موسوی افزود: روان شناس ورزشی نه تنها باید تمام ویژگی هایی را که برای روان شناس در منابع تخصصی ذکر شده دارا باشد، بلکه باید از موهبت ورزشکار بودن و زندگی در فضای ورزش نیز برخوردار باشد. به این ترتیب روان شناس ورزشی اول از همه باید از جامعۀ صنفی و قانونی روان شناسان ایران، یعنی سازمان نظام روانشناسی مجوّز کار داشته باشد، پس از آن باید صلاحیّت ورزشی خود را نشان دهد.

 

وی ادامه داد: روان شناس ورزشی باید مسابقه داده باشد، برده باشد، باخته باشد، در اردوی تمرینی زندگی کرده باشد، در شادی پیروزی و اندوه شکست آزموده شده باشد و برای آینده ورزشی اش تعیین هدف کرده باشد. در این صورت است که او مشاورۀ مطلوب تری به ورزشکار خواهد داد. او همچنین باید با آسیب های روانی که ممکن است برای ورزشکار پیش بیاید آشنا باشد. اگر روان شناس در ورزش زندگی نکرده باشد از این موهبت برخوردار نیست.

 

واعظ موسوی ادامه داد :ویژگی دیگر روان شناس ورزشی آشنایی وی با علوم ورزشی است. روان شناس ورزشی باید علوم پایۀ ورزشی مانند فیزیولوژی ورزشی، یادگیری حرکتی، حرکت شناسی، آسیب شناسی ورزشی و علم تمرین را بداند. اگر روان شناسی با این علوم آشنا نیست، باید وظیفۀ خود بداند که این علوم را فراگیرد. برای روان شناس تحصیلکرده و باهوش یادگیری این علوم کار دشواری نیست.

 

رئیس کمیسیون روان شناسی ورزشی با اشاره به برداشت متفاوت سازمان نظام روان شناسی از روانشناسی ورزشی گفت : سازمان نظام روان شناسی به طرز غریبی برخی افراد را که دارای مدرک کارشناسی ارشد روان شناسی ورزشی هستند، به این علّت که مدرک کارشناسی آنها علوم ورزشی است، شایسته دریافت مجوز نمی داند. در حالی که این افراد همان هایی هستند که با علوم ورزشی آشنایی دارند. نظر سازمان این است که این افراد با دوسال تحصیل در دوره کارشناسی ارشد به اندازۀ کافی با روان شناسی آشنا نشده اند.

 

وی گفت: اگر فرض سازمان را صحیح  بدانیم، شایسته است این حقیقت را نیز در نظر بگیریم که افرادی که هم کارشناسی و هم ارشد خود را در رشته روان شناسی طی کرده اند، به هیچ عنوان با علوم ورزشی آشنا نیستند، در حالی که افرادی که کارشناسی علوم ورزشی دارند تا حدودی با روان شناسی آشنا شده اند. اصولا صرفنظر از این که فرد کارشناسی خود را در چه رشته ای خوانده است، همیشه نقایصی وجود دارد. مصاحبۀ کمیسیون تخصصی اصولا برای تشخیص همین نقص ها برگزار می شود و فقط افرادی موفق به دریافت مجوز می شوند که از این مصاحبه سربلند بیرون بیایند. به نظر من اگر سازمان نظام روان شناسی این حق را به دارندگان مدرک کارشناسی علوم ورزشی (که دارای مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی هستند) ندهد که در مصاحبه ها حاضر شوند جامعه روبه رشد ورزش ایران را از خدمات کارآمد افرادی بسیار توانا محروم کرده است.

 

وی ادامه داد :خوشبختانه اخیرا خبرهایی می شنویم مبنی بر این که این تصمیم اصالت قانونی ندارد و می توان در آن تجدید نظر کرد. من از شورای مرکزی و ریاست محترم سازمان که نظر مثبتی هم به ورزش دارند می خواهم که به حیطۀ ورزش و اثرات مثبت در سلامت جامعه و خدماتی که این افراد می توانند به پیشرفت ورزش بکنند اهمیت ویژه ای قائل شوند.
رئیس کمیسیون روان شناسی ورزشی در پایان گفت :وضعیت ایده آل برای روان شناسی ورزشی این است که اولا، از مشاوره های روان شناسی در ورزش همگانی هم استفاده شود. ثانیا، همه باشگاه های ورزشی، در هر سطحی، از مشاوره های روان شناختی استفاده کنند و ثالثا، همه فدراسیون ها کمیسیونی به این نام داشته باشند که در بارۀ مسائل فدراسیون تحلیل روانشناختی خود را ارائه کند. این تحلیل ها نهایتا در تصمیم گیری ها به نفع فدراسیون تمام خواهد شد و نهایتا، این که مربیان به خوبی با روان شناسی ورزشی آشنا شوند.