علت گرانی قطعات خودرو چیست؟

جی پلاس، خودرو یکی از اصلی ترین کالاهایی است که تمام اقشار جامعه از آن استفاده می کنند و این روزها با افزایش قیمت این کالا، افراد زیادی دچار مشکلات متعددی شده اند. توقف تولید برخی خودروهای داخلی مانند پراید و پژو ۴۰۵ نگرانی را برای اقشار پایین جامعه ایجاد کرده است چرا که این خودرو جزو ارزان ترین خودروهای داخلی به شمار می رفت.

از طرفی کمبود قطعه و گرانی آن نیز مشکلات دیگری را برای مردم ایجاد کرده است.  برای اطلاع از جزئیات دقیق تولید قطعه و مشکلات قطعه سازان به سراغ مازیار بیگلو دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو رفته و مصاحبه تفصیلی را ترتیب داده ایم.

 علت گرانی قطعات خودرو این روزها چیست؟

دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودروگفت: یک مشکل ریشه‌ای در کل صنعت خودرو داریم که تمام صحبت‌ها در صنعت خودرو به این ریشه باز می‌گردد. سال ۹۰ قانونی برای قیمت گذاری خودرو گذاشته شد که همین قانون باعث تحولات اساسی در بازار خودرو شد.

 تا سال ۹۰ تیراژ تولید خودرو روند افزایشی داشت و حتی به تولید هزار و ۶۰۰ دستگاه در سال می‌رسید، اما در سال ۹۰ این میزان تیراژ روند کاهشی دارد و این روند دائم تا سال ۹۸ اُفت و خیز دارد و روند ثابت رشدی ندارد. از نظر آماری اینگونه تولید یک بحران به شمار می‌رود که ثبات را از بین برده است.

سال ۹۰، ۲ قانون اشتباه برای قیمت گذاری داشتیم. اول آنکه با نهضت پراید کیلویی چند شروع کردیم و به شورای رقابت وارد و بحث انحصار بازگو می‌شود. خودروساز‌ها حالت کلیشه‌ای پیدا می‌کنند و برخی می‌گویند خودروساز‌ها انحصار دارند و این قانون قیمت گذاری دستوری در سال ۹۰ گذاشته می‌شود و تا پایان سال ۹۰ صورت‌های مالی هر ۲ خودروساز سود را نشان می‌دهد.

 تا قبل از سال ۹۰  صنعت خودروسازی چطور بود؟

بیگلو: تا قبل از سال ۹۰  سود خودروسازان عملا سرازیر به تامین شرکت‌های قطعه سازی می‌شد. با همین فرمان قطعه سازان سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، تکنولوژی و سخت افزار و تنوع تولید می‌کردند و چه بسا قطعه هم صادر می‌کردند و بالاترین رقم صادرات را هم داشتند یعنی در آن زمان تیراژ صادرات بالاترین میزان را داشت.

از سال ۹۰ خودروساز زیان ده شدند و متعاقبا زیان آن ها به صنعت قطعه سازی رو آورد، بنابراین صنعت قطعه سازی را تضعیف کرد. همان سال مجلس قانونی وضع کرد. در این قانون آمده است که فروش مواد اولیه تولید داخل باید به قیمت جهانی برسد یعنی اگر فرض کنید فولاد در تمام دنیا کیلویی یک دلار است، در داخل کشور هم باید یک دلار بفروشیم، زمانی دلار هزار تومان بود و به مرور افزایش یاُفت و اکنون به بیش از ۲۰ هزار تومان رسیده است.

 این یعنی پول ملی خودمان بی ارزش است و باید کالاهایمان را به قیمت دلار خرید و فروش کنیم. این موضوع از جهتی خوب است چرا که برخی می‌گویند اگر این کار صورت نگیرد باعث می‌شود قاچاق افزایش یابد و همچنین جلوی خام فروشی را می‌گیرد، اما از طرفی مشکلات دیگری رخ داده است.

قیمت گذاری مواد اولیه با نرخ دلار چه مشکلاتی را برای این صنعت ایجاد کرد؟

بیگلو: اگر مواد اولیه را به قیمت دلار تعیین می‌کنیم باید قیمت خودرو را هم بر مبنای دلار حساب کنیم، در مقابل باید در آمد مردم هم به دلار محاسبه کنیم، اما هیچ کدام از این اتفاقات صورت نگرفت.

 نتیجه این می‌شود زمانی که خودروساز شروع به زیان دهی می‌کنند، تولید کنندگان مواد اولیه داخلی سودآور می‌شوند و سود‌های بالایی کسب می‌کنند. گزارشی به مجلس ارائه شده که نشان می دهد، هر زمانی که خودروسازها زیان بیشتری دارند سود فروشندگان مواد اولیه بالا‌تر بوده است یعنی عملا پول مردم وارد خودروسازی می‌شود، اما بیش از مقدار معقول از جیب قطعه ساز به تولید کننده فولاد پرداخت می‌شود.

بیگلو: طی سال های گذشته نقدینگی اُفت می‌کند و این کمبود هر سال ادامه پیدا می‌کند و خودروساز ضعیف‌تر می‌شود. در دهه ۹۰ دیگر خودروساز نتوانست خودرو جدید عرضه کند و صادرات را از بین می برد. همین صنعت قطعه سازی ما به رنو، پژو و حتی برزیل صادرات داشت، اما به مرور این صادرات تضعیف می‌شود.

تمام زنجیره تولید خودرو باعث می‌شود کیفیت اُفت کند در صورتی که اگر این زنجیره ثابت بود باعث می‌شد کیفیت هم افزایش یابد. یعنی اگر قرار است زنجیره قیمت دستوری باشد انتهای زنجیره هم باید اینگونه باشد. وقتی می‌گوییم دشمن داریم فقط منظورمان خارجی‌ها نیست حتی در داخل هم دشمن وجود دارد.

دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو: انحصار نه در خودروسازی بلکه در تولید مواد اولیه وجود دارد. می‌گویند انحصار در صنعت خودروسازی وجود دارد، اما چه کسی این ادعا را دارد؟ مگر ما گفته ایم که خودرو وارد شود یا نشود؟ صنعت خودروسازی هیچ دخل و تصرفی در واردات یا عدم واردات نداشته و ندارد.

 تحریم آمریکا باعث شد صنعت خودرو عقب بماند؟

بیگلو: صنعت خودرو سازی را تحریم کردند چرا که باعث ایجاد اشتغال زیادی شد و همین اشتغال ثبات کاری ایجاد کرد که در تلاش بودند این صنعت کوچک شود. هم اکنون واردات خودرو آزاد است بدین معنا که cpu را می‌توان وارد کرد، اما چرا نیامدند واردات خودرو را تحریم کنند و واردات قطعات را تحریم کردند این کار بدین معناست که قصد به زمین کوباند تولید را داشتند!

بحث دولتی بودن خودروساز‌ها مطرح شده که باید این نکته را گفت مگر شرکت‌های تولید کننده سود ده نیستند در صورتی که دولتی هستند؟ سیاستی اتخاذ شده که خام فروشی صورت گرفته است.

در حال حاضر اگر ورق وارد کنیم، از داخلی‌ها ارزان‌تر می‌شود. کشور‌های مختلفی دارای برخی منابع هستند به طور مثال برخی قهوه و کافه، برخی توریسم و ... دارند، اما ما در کشورمان منابع خدادای زیادی داریم که خودمان آن را حذف کرده ایم.

 مشکل قانون دستوری چه بوده که هم اکنون این صنعت با آن درگیر هستند؟

بیگلو: مشکل اصلی که در کشور وجود دارد محاسبه مواد اولیه با نرخ دلار است. تصمیم مجلس بود که وقتی دلار افزایش یابد، ۲۰ درصد در قیمت مواد اولیه تاثیر بگذارد، که در اصل به صورت غیرمستقیم تاثیر می‌گذارد؛ در نگاه دیگر می‌توان گفت زمانی هم که دلار ارزان شود، قیمت مواد اولیه هم اُفت می‌کند، ما فکر میکنیم که صد در صد خودکفا شدیم، اما چه فایده!

مشکل اینجاست صنعت خودروسازی دشمنان داخلی دارد که هم سو با آمریکایی‌ها پیش می‌روند. بار‌ها و بار‌ها انتقاد کردند که اگر واردات خودرو آزاد شود چه می‌شود این درحالی است که برای واردات خودرو نیاز به ۲۳ میلیارد دلار پول است در حالی که برای تولید هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو در سال نیاز به ۲ میلیارد دلار است.

 انتقاداتی به خودروهای داخلی وجود دارد، اینکه بی کیفیت و ضعیف هستند، شما از بعد تولید قطعه بفرمایید این انتقادات به تولید خودرو بی کیفیت صحت دارد؟

دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو: به خودرویی مانند پراید انتقاد می‌کنیم که خودرو بی کیفیتی است. خودرو کلاس بندی شده و پراید جزو کلاس B است و در کارت آن نیز قید شده که این خودرو برای ۴ سرنشین است و مناسب برای سفر‌های درون شهری است، این خودرو ساخته نشده ۶ نفر در آن سوار شوند و شبانه تا مشهد بروند! مانند این می‌ماند که کفش مجلسی بپوشیم و برویم برای گل زدن در زمین فوتبال.

چرا از دنا تعریف نمی‌کنیم؟ دنا پلاس جزو یکی از معدود خودرو‌هایی است که امکان صادرات آن نیز وجود دارد. چرا از کوئیک سایپا تعریف نمی‌کنیم؟ کوئیک سایپا جزو یکی از پرآپشن‌ترین خودرو‌هایی است که تاکنون تولید شده است.

تمام آن‌ها نظامی دارند که کارشان تضعیف صنعت خودروسازی و قطعه سازی است که قسمتی از آن به منافع اقتصادی و قسمتی به قرایض بر سیاسی می‌گردد. این کار‌ها با برنامه ریزی انجام می‌شود.