آیا اینترنت 5G برای انسان مضر است؟

جی پلاس، چند سالی است که جهان تکنولوژی از نسل تازه اینترنت پرسرعت با عنوان 5G سخن می‌گوید و این نسل تازه اینترنت در کشور به بهره‌برداری رسیده‌ است. در آینده‌ای نه‌چندان دور هم به صورت گسترده در کشور اجرایی خواهد شد.

اما هنوز هیچ اظهارنظر رسمی از جانب وزارت بهداشت و درمان پزشکی در رابطه با تأثیرات مخرب احتمالی این نسل تازه اینترنت بر سلامت جسمی عموم مردم ارائه نشده است؛ اگر قرار باشد تفکر "پیوست سلامت" در جایی بروز و ظهور داشته باشد، دقیقا همینجاست.

درباره تأثیر تکنولوژی 5G بر سلامت انسان، تاکنون اظهارنظرهای متفاوتی ارائه شده‌ است؛ عده‌ای آن را مضر و عده‌ای دیگر آن را بی‌تأثیر بر سلامت انسان عنوان کرده‌اند اما پیش از پرداخت به این موضوع بد نیست کمی درباره ماهیت این تکنولوژی بدانیم.

آنچه این تکنولوژی را از نسل گذشته خود متمایز می‌کند در مرحله اول، سرعت انتقال دیتاست اما در کنار این سرعتِ انتقال، ساز و کار عملیاتی 5G هم با نسلهای قبلی خود متفاوت است.

نسلهای قبلی اینترنت یعنی شبکه‌های اینترنت 4G و 3G اغلب دچار تداخل فرکانسی یا نویز می‌شدند اما شبکه‌ی 5G از فرکانسی متفاوت از قبل استفاده شده که مانع این تداخل می‌شود؛ از سوی دیگر، سیستم ساطع کردن امواج شبکه‌های قبلی به صورت 360 درجه بود اما آنتن‌های 5G دارای جهت هستند و تأخیر در شبکه‌ی 5G با نسلهای دیگر قابل مقایسه نیست و این شبکه اینترنتی نهایتاً با یک میلی‌ثانیه فاصله‌ی بین منبع تا هدف را طی می‌کند در صورتی که در شبکه‌ 4G زمان تأخیر در حدود 50 میلی‌ثانیه است.

اما باید این را در نظر داشت که این درصد از بهبودی ارتباطات در ازای چه تغییری در فرکانس‌ها ایجاد شده است؟!

فرکانس ایجاد شده در 5G بین 30 گیگاهرتز تا 300 گیگاهرتز است، این مقیاس برای 4G حدود 6 گیگاهرتز بود که همین موضوع برای فعالان انسانی و زیست محیطی نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند! همین فرکانس‌های بالا قدرت طی مسافت بالا را از امواج 5G می‌گیرد و باعث می‌شود برای توسعه زیرساخت این شبکه اینترنت به آنتن‌هایی به مراتب بیشتر از نسل‌های قبلی احتیاج باشد؛ شاید لازم باشد برای هر 6 قطعه مسکونی یک آنتن نصب شود!

همین نگرانی‌ها 230 دانشمند از 40 کشور جهان را بر آن داشت که بیانیه‌ای مشترک در مورد تبعات انسانی و زیست محیطی گسترش انتشار امواج الکترومغناطیسی با توسعه نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G) منتشر کنند.

در این بیانیه آمده است که این امواج، خطر ابتلا به سرطان، اختلالات عصبی، آسیب‌های ژنتیکی و ناباروری را افزایش و با کاهش قدرت حافظه، سطح یادگیری انسان را کاهش می‌دهد همچنین شواهد در حال افزایشی نیز در مورد تبعات امواج الکترومغناطیسی بر زیست طبیعی گیاهان و حیوانات وجود دارد.

در این بیانیه با استناد به نتایج اولیه تحقیقات برنامه ملی سم‌شناسی آمریکا (NTP)، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) و آژانس سرطان سازمان جهانی بهداشت (WHO)، تصریح شده که افزون بر آسیب‌های فیزیکی مورد اشاره، قرار گرفتن در مناطق تحت پوشش امواج الکترومغناطیسی موجب بروز مشکلات روانی از جمله افسردگی می‌شود.

لازم به ذکر است سازمان غذا و دارو ایالات متحده آمریکا (FCC) که تاکنون در رابطه با شبکه‌های اینترنت بی‌سیم اظهارنظری نداشته از شبکه 5G انتقاد کرده و قصد دارد برخی قوانین خود را در رابطه با این نسل از اینترنت تغییر دهد. برای میزان تأثیر امواج بر انسان، سنجه‌ای تحت عنوان "SAR" وجود دارد که در واقع بیان‌کنندهٔ میزان انرژی الکترومغناطیسی جذب شده توسط بدن انسان از تلفن‌های همراه است و واحد آن «وات بر کیلوگرم» است که با وجود شبکه اینترنت جدید قرار است به استانداردهای "SAR" نگاه تازه‌ای بشود.

اگر بخواهیم شفاف‌تر به این موضوع بپردازیم باید گفت امواج رادیویی ممکن است از هر منبعی ساطع شود، وقتی این امواج مضر و آسیب‌زننده تلقی می‌شوند که امکان یونیزه کردن و شکستن پیوندهای شیمیایی DNA را دارا بشوند، ادعا می‌شود که امواج 5G غیر یونیزه بوده و توان آسیب به سلول را ندارد.

اما اثبات این ادعا هنوز کار دشواری است چرا که سازمان ملی سم‌شناسی آمریکا طی آزمایشی روی موش‌های نر با قرار دادن این حیوانات در معرض تابش‌های شبکه 2G و 3G اینترنت متوجه رشد تومورهای سرطانی در بدن موش‌های نر حاضر در این آزمایش شد اما این آزمایش روی بدن انسان صورت نگرفته و نتایج آن مشخص نیست.

پیش از بهره‌برداری کامل از این شبکه در سطح کشور لازم است به اظهارنظرهای رسمی وزارت بهداشت و درمان کشور اتکا کرد و باید این آزمایشات توسط دانشمندان کشور صورت پذیرد؛ تاکنون یکی از معدود اظهارنظرهایی که در این رابطه و در کشور ارائه شده، مقاله‌ای تحت عنوان «فرصت‌ها و تهدیدات تکنولوژی نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G)» نوشته سید محمد جواد مرتضوی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز است که در چکیده آن آمده:

«در طول دو دهه اخیر، ما در حوزه اثرات مخرب و آسیب‌زای امواج الکترومغناطیسی (RF-EMF) بر سلامت مطالعه و تحقیق کرده و طی سالهای اخیر بر روی آسیب‌های نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G) که در برخی از کشورها استفاده می شود، تمرکز کردیم.

علی رغم گسترده نبودن استفاده از این تکنولوژی، معرفی چنین تکنولوژی ارتباط جمعی نگرانی‌های بسیار جدی در مورد پتانسیل آسیب‌زایی و خطرات این نسل از تلفن همراه در دنیا ایجاد کرده است. از آنجائیکه نسل 5G مشابه نسل های 4G و 3G از امواج رادیوفرکانسی با فرکانس خیلی بالا بهره می‌گیرد، عمق نفوذ آن در بدن خیلی کم است.

با توجه به خطرات بالقوه این نسل از تکنولوژی، دو تئوری مختلف در مورد آسیبهای نسل 5G بر پوست انسان مثل افزایش نرخ سرطان پوست، سرطان پستان و افزایش سن پوست وجود دارد.

تئوری اول مجراهای عرق در بدن را به عنوان آنتن‌های مارپیچی در نظر می‌گیرد در حالیکه تئوری دوم بر روی تشکیل موج‌های ساکن بین نسوج سلولی تمرکز کرده است. از آنجائیکه این تئوریها فقط زمانی معتبر هستند که طول موج امواج رادیویی در یک محدوده مشخصی قرار بگیرند، اثرات پیشنهاد شده نمی‌تواند به کل بازه فرکانسی مورد استفاده در نسل 5G تعمیم داده شود.

بر اساس مطالعاتی که ما اخیراً در این حوزه انجام دادیم، یک تئوری جدید برای توصیف اثرات امواج 5G بر سلامت انسان ارائه دادیم. این تئوری بر اساس چگالی ذرات رادیکالهای آزاد (ROS/cell) بنا شده است. مطابق تئوری ما، امواج رادیویی نسل 5G مشابه امواج یونساز با نرخ انتقال خطی انرژی (LET) بالا رفتار می‌کنند که بیشترین نرخ انتقال انرژی در واحد طول را دارند.

با توجه به ویژگیهای خاص امواج نسل 5G شامل عمق نفوذ کم و نرخ انتقال انرژی بسیار بالا در واحد طول، این امواج می‌توانند سطوح بالایی از رادیکالهای آزاد در فاصله کوچک و چند میلی متری از پوست را ایجاد بکنند. در نتیجه چگالی بسیار بالای رادیکالهای آزاد می‌توانند باعث بروز سرطانهای پوستی، افزایش سن پوست و بیماریهای قرنیه شوند.»

جدای از لزوم بررسی دقیق آثار انسانی این پدیده لازم است آثار تخریبی زیست محیطی آن هم بررسی شود چرا که آثار بر زیست حشرات دارد و حشرات در چرخه محیط زیست نقش موثری دارند.