در دنیایی که با ظهور کرونا عملا شبکه‌های اجتماعی شلوغ‌تر از اجتماعات حقیقی شده‌اند، تاثیر سلبریتی‌ها یا همان چهره‌های مشهور چه اندازه است؟
جی پلاس، با ظهور و خیزش شبکه‌های اجتماعی حالا دیگر هر کسی تریبونی دارد تا از آن هر چه دوست داشت بگوید. از این دیدگاه سلبریتی‌هایی که روزگاری برای حرف زدن با مخاطبانشان راهی جز اتکا به رسانه‌ها نداشتند، راهی برای ارتباط مستقیم با مردم و بیان دیدگاه‌های خود پیدا کردند.
حتی در این دنیای مجازی تعداد مخاطبان چهره‌ها نشانی شد از میزان مشهور بودن آن‌ها و حتی گاهی معیار محبوبیت‌شان در نظر گرفته می‌شود. حالا کار به جایی رسیده است که برای مثال بسیاری از استودیوهای فیلمسازی تعداد مخاطبان یک بازیگر را در شبکه اجتماعی به عنوان معیاری برای انتخاب او در یک نقش در نظر می‌گیرند.
در این میان پرسشی مطرح می‌شود. آیا شبکه‌های اجتماعی در میزان تاثیرگذاری این به اصطلاح سلبریتی‌ها اثر گذاشته است؟
سلبریتی‌ها افراد تاثیرگذاری هستند و هر شخصی در دنیای ورزش، سینما، تلویزیون، موسیقی، سیاست یا دیگر زمینه‌ها که دنبال‌کننده‌های فراوانی داشته باشد، یکی از آن‌ها است. این چهره‌های سرشناس در جلب توجه مردم به یک موضوع خاص و البته ترغیب آن‌ها موثر در نظر گرفته می‌شوند.
نکته این است که این چهره‌ها برای رساندن پیام به مردم مشتاق شنیدن حرفشان نیازمند رسانه هستند. رسانه‌هایی با ضریب نفوذ بالا در جامعه مثل تلویزیون تا مدت‌ها از بهترین پلتفرم‌ها برای حضور سلبریتی‌ها بود. حتی به گفته جان استریت سیاستمدار آمریکایی، پا به عرصه گذاشتن تلویزیون بود که امکان تاثیرگذاری سیاسی و اجتماعی را برای سلبریتی‌ها فراهم کرد. اما آن‌ها در این رسانه‌ها تصمیم‌گیر نبودند و نمی‌توانستند هر لحظه که اراده می‌کنند جلوی دوربین نشسته و مردم را مخاطب قرار دهند.
با پیدا شدن رسانه‌های پیشرفته‌تر از جمله شبکه‌های اجتماعی، سلبریتی‌ها امکان اظهارنظر درباره هر موضوعی را در هر زمانی پیدا کردند. این امکان گستره نفوذ و اثرگذاری آن‌ها را نیز افزایش داد تا جایی که وقتی بحث اثر گذاری بر تصمیم گروه بزرگی از مردم پیش می‌آید همه از شرکت‌های تجاری بگیر تا سیاستمداران این چهره‌ها را در نظر می‌گیرند.
شبکه‌های اجتماعی و پیدا شدن رقیب
شبکه‌های اجتماعی همانطور که سلبریتی‌ها را در مسیر اظهارنظر و ارتباط برقرار کردن با مردم خودکفا کرد، بستری مناسب بود برای افرادی که در روزگار نبود اینترنت خوابش را هم نمی‌دیدند به شهرتی چنین بزرگ برسند.
حالا دیگر اینفلوئنسرها یا شاخ‌های فضای مجازی واژه‌های آشنایی شده‌اند. چهره‌هایی که برخی استعدادهایی دارند و اگر در حد هنرمندان و ورزشکاران درجه یک نباشند کم از آن‌ها هم ندارند. آن‌ها حالا دیگر قرار نیست در سایه باقی بمانند و خودشان از طریق شبکه‌های مجازی با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند و هوادار جذب می‌کنند.
البته معیار در اینجا استعداد نیست و هر کسی هر چیزی که دارد عرضه می‌کند و در بسیاری موارد افراد با انجام و ارائه کارها و نظرات عجیب و غریب خیلی را دنبال خود می‌کشانند. حالا به لطف شبکه‌های اجتماعی طیف سلبریتی‌ها خیلی گسترده شده و از کودکان از همه جا بی‌خبر تا حتی افراد متوهم و گاهی ناهنجار را در بر گرفته است.
به این ترتیب در بستر شبکه‌های مجازی گاهی دنبال‌کنندگان یک شاخ مجازی از دنبال‌کننده‌های چهره‌های شناخته شده دنیای هنر، ورزش، سیاست یا تجارت بیشتر است. این ماجرا یک پرسش مهم را به میان می‌آورد؟ با زیاد شدن تعداد سلبریتی‌ها میزان تاثیرگذاری‌شان بر مردم مثل گذشته است؟
تاثیرگذاری سلبریتی‌ها؛ افسانه یا واقعیت؟
قدرت اثرگذاری افراد مشهور را نمی‌توان نادیده گرفت. این چهره‌ها با استفاده از شهرت خود در رویدادهای بسیاری بر درستی این ادعا مهر تایید زده‌اند.
انتخاب چهره‌های سرشناس برای کمپین‌های تبلیغاتی در سازمان‌های بزرگ جهانی مثل سازمان ملل نیز در همین راستا است. برای نمونه وقتی تریبون سازمان ملل در اختیار لئوناردو دی‌کاپریو قرار می‌گیرد تا درباره حفظ محیط‌زیست صحبت کند، توجه بسیاری به این موضوع جلب می‌شود که بدون شهرت بازیگر «از گور برگشته» امکان‌پذیر نبود. در رویدادهایی که احتیاج به جمع‌آوری کمک‌های مالی وجود دارد، باز قدرت اثرگذاری چهره‌های مشهور نمود پیدا می‌کند.
البته در عین حال نمی‌توان برای سلبریتی‌ها قدرتی افسانه‌ای قائل شد. گاهی می‌شود که جامعه راهی درست برعکس مسیری که سلبریتی‌ها نشان می‌دهند، انتخاب می‌کند. در ماجرای انتخابات ۲۰۱۶ ریاست‌جمهوری آمریکا کم و بیش این اتفاق افتاد. در حالی که اکثریت قاطع چهره‌های شناخته شده هالیوود از کلینتون حمایت می‌کردند این ترامپ بود که در پایان به کاخ سفید راه پیدا کرد.
وقتی پرده‌ها می‌افتد
در اینکه شبکه‌های اجتماعی امکان ارتباط بی‌واسطه با مردم را برای سلبریتی‌ها فراهم، و آن‌ها را تا حد زیادی بی‌نیاز از دیگر رسانه‌ها کرده است، شکی نیست. همین ارتباط بی‌واسطه البته گاهی بلای جان آن‌ها شده است. گاهی گاف‌هایشان پرده از این چهره واقعی‌شان برمی‌دارد، گاهی اظهارنظری نسنجیده مقابل جمعی عصبانی قرارشان می‌دهد که حتی باعث می‌شود قید حضور در شبکه‌های اجتماعی را بزنند.
برای نمونه کافی است به واکنش‌های منفی پی‌درپی مردم آمریکا به رفتار سلبریتی‌ها در دوران کرونا نگاهی بیندازیم. بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز در دورانی که بحران کرونا روز به روز شدیدتر می‌شود، سلبریتی‌ها با شعارهای «مثبت‌اندیشی» و «همبستگی» به میدان آمدند اما نتیجه خلاف انتظار آن‌ها بود. انگار که در پیام ویدئویی رابرت دنیرو فقط گچ‌بری‌های گران پشت‌سرش دیده شد و در پیام پیریانکا چوپرا بیش از همه بالکن بزرگ خانه بود که خودنمایی می‌کرد. در پیام‌های رایان رینولدز و جنیفر لوپز هم چیزی بیش از این نصیب مخاطب نشده بود و در نهایت جوابی که گرفتند این بود: «ما از همه شما متنفریم.»
البته که پیام‌های همبستگی، مثبت‌اندیشی یا رعایت بهداشت نبود که هواداران این چهره‌ها را عصبانی کرد، بی‌ملاحظه بودن آن‌ها در نمایش ثروت و راحتی بود که مردم تحت فشار را به خشم آورد.
