مالیات بر درآمد مشاغل یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که بر اساس آن، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال کسب می‌کند، پس از کسر معافیت‌ها، هزینه‌ها و استهلاکات، مشمول این نوع مالیات می‌شود.
به گزارش جی پلاس، سازمان امور مالیاتی در یادداشتی اعلام کرد: مالیات بر درآمد مشاغل یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که بر اساس آن، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال کسب می‌کند، پس از کسر معافیت‌ها، هزینه‌ها و استهلاکات، مشمول این نوع مالیات است. این نوع مالیات را افرادی پرداخت می‌نمایند که اصطلاحاً به آنها کسبه، اصناف، پیشه‌وران و صنعت گران گفته می‌شود، همچنین سایر افرادی که به صورت شخص حقیقی بابت درآمد حاصل از اشتغال که به‌طور انفرادی یا با مشارکت مدنی فعالیت می‌کنند نیز مشمول این نوع مالیات می‌شوند. در خصوص ارائه زمان و کیفیت تسلیم اظهارنامه مالیاتی، صاحبان مشاغل تکالیفی را بر عهده دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی) که مطابق قانون موظف‌اند تا ۳۱ خردادماه هر سال نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی خود اقدام نمایند، امسال با توجه به شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا و تأثیری که این معضل بر کسب‌وکار و مشاغل کشور داشته است تا ۳۱ مردادماه فرصت دارند اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹۸ خود را به صورت الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال و مالیات خود را نیز به صورت الکترونیکی پرداخت نمایند. همچنین ضروری است مودیان محترم از هرگونه مراجعه غیرضروری به ادارات امور مالیاتی اجتناب نموده و از طریق سامانه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس www.tax.gov.ir نسبت به ارسال اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات اقدام نمایند.
صاحبان مشاغل بر اساس شاخص‌ها و معیارهایی از قبیل نوع و یا حجم فعالیت به شرح ذیل گروه‌بندی می‌شوند:
گروه اول: مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل یا سی برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم) عملکرد سال ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی‌ماه سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد، هرکدام بیشتر از مبلغ سی میلیارد ریال باشد. (گفتنی است براساس بند ه تبصره ۸ بودجه سال ۱۳۹۸ عبارت «ده برابر» در متن تبصره ماده (۱۰۰) قانون مالیات‌های مستقیم با اصلاحات و الحاقات بعدی آن برای عملکرد سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به عبارت «سی برابر» اصلاح شده است.) همچنین اشخاص ذیل فارغ از حجم فعالیت خود از لحاظ انجام تکالیف جز مودیان گروه اول محسوب می‌شوند: دارندگان کارت بازرگانی (واردکنندگان و صادرکنندگان)، صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن دارای جواز تأسیس و پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه ذی‌ربط، صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر، صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، کلینیک‌های تخصصی، صاحبان مشاغل صرافی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه ذی‌ربط.
گروه دوم: مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل یا سی برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم) عملکرد سال ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی‌ماه سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد. هرکدام بیشتر از مبلغ ده میلیارد و تا سی میلیارد ریال باشد.
گروه سوم: مودیانی که در گروه‌های اول و دوم قرار نمی‌گیرند، جز گروه سوم محسوب می‌شوند.
تکالیف مودیان درخصوص نگهداری دفاتر و یا اسناد و مدارک به این صورت است که صاحبان مشاغلی که در گروه اول قرار می‌گیرند مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه وکل یا سایر دفاتر، حسب مورد دستی یا ماشینی (مکانیزه / الکترونیکی) متکی به اسناد و مدارک، با رعایت مقررات مندرج در ماده (۶) آئین‌نامه اجرایی مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش‌های نگهداری آنها موضوع ماده ۹۵ اصلاحی مصوب ۱۳۹۴.۴.۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم هستند.
صاحبان مشاغلی که در گروه دوم قرار می‌گیرند، مکلف‌اند برای هرسال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینه‌های انجام شده را به تفکیک و به ترتیب تاریخ وقوع هریک از رویدادهای مالی، نگهداری و صورت درآمد و هزینه ماهیانه و سالانه خود را در چارچوب نمونه فرم تهیه شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم نمایند. فرم‌های مربوط به این گروه عبارت‌اند از: صورت درآمد و هزینه ماهیانه مودیان گروه دوم که در این فرم، ریز درآمد و هزینه مودی در هر ماه درج می‌شود. فرم صورت درآمد و هزینه سالانه نیز فرم دیگری است که اعداد مربوط به ستون جمع «صورت درآمد و هزینه ماهیانه» به این فرم انتقال می‌یابد.
صاحبان مشاغلی که در گروه سوم قرار می‌گیرند، مکلف‌اند برای هرسال مالیاتی، اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا و خدمات و نیز اسناد هزینه انجام شده را نگهداری و خلاصه درآمد و هزینه سالانه خود را در چارچوب فرم «خلاصه درآمد و هزینه سالانه گروه سوم» تهیه شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم نمایند.
قانون‌گذار علاوه بر نگهداری اسناد و مدارک تکالیف دیگری را نیز برای اشخاص حقیقی در نظر گرفته است که عمل به آنها برای افزایش شفافیت اقتصادی ضروری می‌نماید. از جمله این تکالیف که به موجب تبصره ۳ ماده ۱۷۷ قانون مالیات‌های مستقیم ضرورت یافته این است که صاحبان مشاغل مکلف‌اند ظرف چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتباً به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند. درصورتی‌که صاحبان مشاغل از انجام این تکلیف در مهلت مقرر خودداری نمایند مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰ درصد مالیات قطعی و نیز موجب محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی تا تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی خواهد بود. این حکم در مورد صاحبان مشاغلی که برای آنها از طرف مراجع ذی‌ربط پروانه یا مجوز فعالیت صادر گردیده است، نخواهد بود.
