پژوهشگران موسسه ملی تحقیقات سلامت و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقدند ماسک‌های پارچه‌ای به دلیل حفظ رطوبت، استفاده مجدد و فیلتراسیون ضعیف با خطر بالای عفونت همراه بوده‌اند که ممکن است در افزایش خطر عفونت نقش داشته باشند.
به گزارش جی پلاس، از زمان شناساییSARS-CoV-2 اطلاعات در مورد چگونگی انتقال ویروس و محافظت در برابر آن در حال افزایش بوده است. با این وجود، بسیاری از سؤالات کلیدی هنوز به طور کامل پاسخ داده نشده‌اند. وقتی پاندمی به سرعت با اثرات مخرب گسترش یافت، مقامات بهداشت عمومی مجبور شدند تا توصیه‌هایی را علی رغم دانش ناقص و در حال تغییر پیشنهاد دهند.
گاهی این امر باعث تغییر و حتی تناقض در سیاست‌ها و مدیریت اطلاع رسانی خطر شد. دستورالعمل استفاده از ماسک صورت در جمعیت های عمومی با گذشت زمان و از مکانی به مکان دیگر متفاوت بوده است و شاید بیشتر از سایر اقدامات بهداشت عمومی و اجتماعی. راهنماهای جهانی و ملی در مورد استفاده از ماسک صورت در اجتماعات عمومی گاهی اوقات در تضاد با یکدیگر بوده‌اند. در برخی موارد، سیاست‌ها در طی چند هفته تغییر کرده، یا به نظر رسیده که معکوس شده باشند.
در اوایل پاندمی بسیاری از متخصصان مربوطه انتظار داشتند که انتقال SARS-CoV-2 مشابه دیگر ویروس‌های تنفسی باشد. وقتی انتقال بیماری بین افراد جامعه در ابتدا شرح داده شد، داده‌ها نشان داد که افراد در تماس نزدیک با بیماران علامت دار ممکن است از طریق تنفس ذرات عفونی یا لمس سطوح آلوده به عفونت مبتلا شوند. اکثر مقامات بهداشت عمومی رعایت فاصله فیزیکی، محدودیت حضور در اجتماعات گسترده، بهداشت سرفه، شستن دست و اجتناب از لمس صورت را توصیه کردند. تعداد کمی از آن‌ها استفاده از ماسک را به عموم مردم توصیه کردند، مگر در مکان‌هایی که طبق عادات فرهنگی پیش از این، از ماسک استفاده می کردند.
ماسک به عنوان یکی از تجهیزات حفاظت فردی برای کارکنان مراکز بهداشتی درمانی، افراد دارای علائم و افرادی که از بیماران مبتلا به کووید-19 در خانه مراقبت می‌کردند، توصیه می‌شد. همچنین اطمینان از فراهم بودن تعداد کافی ماسک برای این گروه از افراد یک اولویت بود که ممکن بود جدیت را برای توصیه به استفاده گسترده‌تر به ویژه به دلیل کم بودن دسترسی، کاهش داده باشد. این تنها نگرانی نبود. تا اوایل این ماه، سازمان جهانی بهداشت هشدار می داد که استفاده همگانی از ماسک برای محافظت افراد سالم از ابتلا به کووید-19 به اثبات نرسیده است و باعث می‌شود افراد بیشتر به صورت خود دست بزنند یا دیگر اقدامات نظیر رعایت فاصله فیزیکی را انجام ندهند.
با گذشت زمان، شواهد زیادی نشان داد که کووید-19 چطور به راحتی می تواند انتقال یابد. مطالعات اپیدمیولوژیک و آزمایشگاهی نشان داد که انتشار ویروس از بیماران در ابتدای بیماری و قبل از شروع علائم حداکثری است، ذرات ویروسی می‌توانند پس از تعلیق در هوا عفونی باقی بمانند و نشان داد که افراد آلوده به ویروس حتی در زمانی که علائمی نداشتند نیز در انتقال بیماری نقش داشته‌اند. برخی متخصصین اعلام کردند که استفاده گسترده جوامع از ماسک صورت توسط برخی کشورها و نواحی از جمله جمهوری کره، تایوان و هنگ کنگ ممکن است در موفقیت آن‌ها برای کنترل اپیدمی کووید-19 نقش داشته باشد.
در اوایل ماه آوریل، مقامات آمریکایی شروع به توصیه استفاده از ماسک صورت برای عموم مردم کردند، و برخی از مراجع قانونی آن را اجباری کردند. در یک بررسی مروری که اخیرا چاپ شده است نشان داده شده که میزان موارد کووید-19 در 15 ایالت و ناحیه کلمبیا که استفاده همگانی از ماسک صورت را قبل از 1 آوریل 2020 اجباری کرده بودند، رشد آهسته تری داشته است. نویسندگان تخمین می زنند که این اقدامات ممکن است از 230000 تا 450000 مورد کووید-19 تا 22 ماه می جلوگیری کرده باشد.
در توصیه‌های بهداشتی ماسک صورت، سه نوع ماسک مد نظر است. ماسک‌های تنفسی (شامل N95 وKN95) و ماسک‌های پزشکی که ماسک جراحی نیز نامیده می شوند، از منسوجات نبافته با مشخصات دقیق ساخته و به طور ویژه برای کارکنان مراکز بهداشتی درمانی توصیه می شوند. شواهدی از شبیه سازی های آزمایشگاهی و مطالعات تجربی کنترل شده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد این نوع ماسک‌ها در صورت استفاده صحیح و مداوم توسط کارکنان مراقبت‌های بهداشتی درمانی می‌توانند در کاهش عفونت با ویروس‌های تنفسی و سایر عوامل بیماری زا در مراکز خدمات بهداشتی درمانی نقش داشته باشند.
ماسک‌های پارچه‌ای صورت نیز شامل ماسک‌های تجاری یا خانگی، برای عموم مردم توصیه شده‌اند. این ماسک ها مقرون به صرفه‌تر و در دسترس‌تر از ماسک‌های تنفسی و پزشکی که باید برای مراکز خاص پرخطر مانند مراقبت‌های بهداشتی درمانی در اولویت قرار گیرند، هستند.
ماسک‌های پارچه‌ای صورت از استانداردهای مورد نیاز برای ماسک‌های تنفسی و پزشکی تبعیت نمی‌کنند و به اندازه ماسک‌های جراحی در مطالعات انجام شده بر روی کارکنان مراکز بهداشتی درمانی مؤثر نبوده اند. علاوه بر این، ماسک‌های پارچه‌ای به دلیل حفظ رطوبت، استفاده مجدد و فیلتراسیون ضعیف با خطر بالای عفونت همراه بوده‌اند که ممکن است در افزایش خطر عفونت نقش داشته باشند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که وقتی بیماران از ماسک از جمله ماسک پارچه‌ای استفاده کردند کمتر احتمال داشت تا افراد سالم در تماس با آن ها را مبتلا کنند. اگر بخش عمده‌ای از جمعیت ماسک بزنند و این امر همراه با سایر اقدامات بهداشتی و اجتماعی باشد، ماسک صورت می‌تواند از بروز سایر عفونت‌های تنفسی در یک جامعه به ویژه در اوایل فصل شیوع یا سرایت بیماری بکاهد.
پیش از این، یک متاآنالیز 172 مطالعه مشاهده ای مورد بررسی قرار گرفته است که نتیجه گرفتند ماسک صورت می‌تواند تاثیر عمده‌ای به ویژه بر کاهش ابتلا به کووید-19 و ویروس‌های مرتبط ایجاد کننده SARS و MERS (15/0= OR تعدیل شده) داشته باشد.
اخیراً، در یک مدل ریاضی محققان نشان داده اند که حتی ماسک‌هایی که به طور کامل موثر نیستند (ماسک هایی که تنها 20 درصد جلوی انتقال را می‌گیرند) در صورت استفاده مداوم و توسط نسبت بالایی از جمعیت و در ترکیب با سایر اقدامات از جمله رعایت فاصله فیزیکی نیز می‌توانند در کاهش بار کووید-19 ارزش بالایی داشته باشند.
اغلب مطالعات مرور نظام مندی که اثربخشی ماسک‌های صورت را بررسی کرده‌اند، (از جمله بسیاری از مطالعاتی که اثری برای استفاده از ماسک نشان نداده‌اند) مخلوطی از انواع مطالعات را لحاظ کرده اند؛ و به شدت وابسته به داده‌هایی بوده اند که از مطالعات مشاهده‌ای و مطالعات مداخله ای بدون تصادفی سازی حاصل شده بودند که در آن‌ها همزمان چندین مداخله بررسی شده بودند: مطالعاتی با داده‌های غیر مطمئن.
حتی در این صورت هم شواهد علمی با نظرات و راهنمایی‌های خبرگان همسو بوده است. سازمان جهانی بهداشت، هم اکنون استفاده گسترده از ماسک را به عنوان جزئی از بسته بهداشتی و اجتماعی خود برای عموم مردم توصیه کرده و مرکز مدیریت بیماری‌های آمریکا نیز اخیراً در بازنگری راهنمای بهداشتی برای برگزاری اجتماعات و مراسم، توصیه به استفاده مردم از پوشش صورت کرده است.
در عین حال، برخی از مردم سردرگم مانده‌اند و گروهی نیز با توجه به تغییراتی که به نظر می‌رسد در محتوای توصیه‌های بهداشتی رخ داده، اعتماد خود را به این توصیه‌ها از دست داده‌اند. در ایالات متحده آمریکا که در آن حمایت عمومی از اقدامات شدید برای پیشگیری از انتقال بیماری به طور فزاینده‌ای قطبی شده است، استفاده از ماسک صورت به یک سمبل حزبی حمایت یا سرپیچی از توصیه ها و دستورات مقامات بهداشت عمومی تبدیل شده است.
در بحران های بهداشتی قبلی نیز مقاومت های مشابهی دیده شده است. در جریان آنفلوانزای اسپانیایی در سال 1918، گروه‌های ضد ماسک صورت در شهرهایی از آمریکا و به طور مشخص در سانفرانسیسکو تشکیل شده بودند. از آنجایی که بسیاری از جوامع، ایالت‌ها و کشورها شروع به برداشتن محدودیت هایی که برای کاهش انتقال کووید-19 وضع شده بود، کرده‌اند و جمعیت بیشتری هر روز به فعالیت در خارج از منزل می‌پردازند، اهمیت استفاده عمومی از ماسک صورت احتمالا از هر زمان دیگری بیشتر شده است.
یک مطالعه که به صورت مدل‌سازی ریاضی روی انتقال بیماری انجام شده و اخیراً منتشر شده، نتیجه گرفته که استفاده گسترده از ماسک صورت و فاصله گذاری فیزیکی، اقداماتی کلیدی در بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی بدون نیاز به تعطیلی مجدد هستند. با عنایت به این موضوع، دلایل خوبی برای بازنگری در تفکر پوشش صورت به عنوان نماد آزادی و تشویق مردم به رعایت این سه اصل برای بازگشایی ایمن فعالیت‌ها وجود دارد: ماسک بزنید، دست هایتان را بشویید (یا از محلول‌های ضدعفونی کننده استفاده کنید) و فاصله‌تان را با بقیه حفظ کنید.
