دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه یا دعای وداع امام سجاد(ع) با ماه مبارک رمضان+ترجمه
دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه، دعایی است که امام سجاد علیه السلام به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان می خواندند و در این دعا امام علیه السلام 20 مرتبه بر این ماه شریف درود فرستاده اند.
به گزارش خبرنگار جی پلاس، صحیفه سجادیه پس از قران و نهج البلاغه مهمترین میراث مکتوب شیعه به حساب می آید که امام سجاد علیه السلام بسیاری از معارف دینی از جمله خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، امامت، فضایل و رذایل اخلاقی، گرامیداشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، نعمت‌های مختلف خداوند، آداب دعا، تلاوت، ذکر، نماز و عبادت را در قالب دعا بیان کرده اند.
این کتاب گرانقدر به زبور آل محمد (ص) شهرت دارد و از نظر فصاحت و بلاغت مورد توجه قرار گرفته است و شرح های بسیاری بر آن نوشته شده است. متن دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه به وداع امام علیه السلام با ماه مبارک رمضان اختصاص دارد. این دعا که در 56 بخش بیان شده است، در ابتدا به توصیف صفات باری تعالی پرداخته و سپس در بیست بخش بیست مرتبه بر ماه مبارک درود فرستاده شده است. متن این دعا در ادامه به همراه ترجمه آمده است:
و کان مِن دعائِه علیه‌السلام فى وَداعِ شهرِ رَمضان
«دعا در وداع ماه مبارک رمضان»
اَللَّهُمَّ یا مَنْ لایَرْغَبُ فِى‌الْجَزآءِ، وَ یا مَنْ لایَنْدَمُ عَلَى الْعَطآءِ،
اى خدایى که در برابر احسان به بندگان پاداش نخواهى، و از عطا و بخشش پشیمان نمى شوی،
وَ یا مَنْ لایُکافِئُ عَبْدَهُ عَلَى‌السَّوآءِ، مِنَّتُکَ ابْتِدآءٌ، وَعَفْوُکَ
اى کسى که مزد بنده خود را بیش از عمل او مى‌دهى، نعمتت بى استحقاق به بندگان رسد، و عفوت
تَفَضُّلٌ، وَ عُقُوبَتُکَ عَدْلٌ، وَ قَضآؤُکَ خِیَرَةٌ. اِنْ اَعْطَیْتَ
تفضل، و مجازاتت عدالت، و قضایت عین خیر است. اگر بخشش کنى عطایت را
لَمْ تَشُبْ عَطآئَکَ بِمَنٍّ، وَ اِنْ مَنَعْتَ لَمْ یَکُنْ مَنْعُکَ تَعَدِّیاً،
به منّت آلوده نکنى، و اگر عنایت نکنى از باب ستم نیست،
تَشْکُرُ مَنْ شَکَرَکَ وَ اَنْتَ اَلْهَمْتَهُ شُکْرَکَ، وَ تُکافِئُ مَنْ حَمِدَکَ
آنکه تو را شکر کند شکرش کنى، در صورتى که خودت آن شکر را به او الهام فرمودى، و هر که تو را بستاید پاداشش مى‌دهى
وَ اَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَکَ، تَسْتُرُ عَلى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ،
در حالى که آن ستایش را خودت به او تعلیم‌کردى، پرده مى‌پوشى بر آن که اگر مى‌خواستى رسوایش مى‌کردى،
وَ تَجُودُ عَلى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ، وَ کِلاهُما اَهْلٌ مِنْکَ
و جود و کرم کنى بر آن که اگر مى‌خواستى از وى دریغ مى‌کردى، در صورتى که هر دو
لِلْفَضیحَةِ وَ الْمَنْعِ، غَیْرَ اَنَّکَ بَنَیْتَ اَفْعالَکَ عَلَى التَّفَضُّلِ،
مستحق رسوایى و دریغ تو اند، امّا تو تمام امورت را براساس تفضل بنا نهاده‌اى،
وَ اَجْرَیْتَ قُدْرَتَکَ عَلَى التَّجاوُزِ، وَ تَلَقَّیْتَ مَنْ عَصاکَ
و قدرتت را بر آئین گذشت مقرّر کرده‌اى، و با آن که با تو به مخالفت برخاسته با بردبارى
بِالْحِلْمِ، وَ اَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ، تَسْتَنْظِرُهُمْ
روبرو مى‌شوى، و به آن که در حق خویش ستم کرده مهلت مى‌دهى، با صبر و بردبارى خود مهلتشان مى‌دهى
بِاَناتِکَ اِلَى الْاِنابَةِ، وَ تَتْرُکُ مُعاجَلَتَهُمْ اِلَى التَّوْبَةِ،
تا به حضرتت بازگردند، و در مؤاخذه عاصیان شتاب نمى‌کنى تا به توبه موفق شوند،
لِکَیْلا یَهْلِکَ عَلَیْکَ هالِکُهُمْ، وَ لایَشْقى بِنِعْمَتِکَ شَقِیُّهُمْ اِلاّ
تا هلاک شونده آنان بدون رضاى تو هلاک نشود، و تیره‌بختشان به نعمتت بدبخت نشود مگر
عَنْ طُولِ الْاِعْذارِ اِلَیْهِ، وَ بَعْدَ تَرادُفِ الْحُجَّةِ عَلَیْهِ، کَرَماً
پس از قطع بهانه و بعد از اتمام حجت همه جانبه بر او، و این همه بزرگوارى و آقایى
مِنْ عَفْوِکَ یا کَریمُ، وَ عآئِدَةً مِنْ عَطْفِکَ یا حَلیمُ. اَنْتَ
از عفو و گذشت توست اى بزرگوار، و بهره‌اى است از محبتت اى بردبار. تویى که
الَّذى فَتَحْتَ لِعِبادِکَ باباً اِلى عَفْوِکَ، وَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَةَ، وَ
بر بندگانت درى به سوى بخشش خود باز کرده‌اى، و آن را باب توبه نامیده‌اى، و
جَعَلْتَ عَلى ذلِکَ الْبابِ دَلیلاً مِنْ وَحْیِکَ، لِئَل اَّیَضِلُّوا عَنْهُ،
بر آن درِ گشوده راهنمایى از وحى خود قرار داده‌اى، تا آن را گم نکنند،
فَقُلْتَ -تَبارَکَ اسْمُکَ -: «تُوبُوا اِلَى‌اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى
پس خود - که نامت والا و مبارک است - فرمودى: «به سوى خدا توبه خالص و بى‌پیرایه آورید، باشد
رَبُّکُمْ اَنْ یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یَدْخِلَکُمْ جَنّاتٍ
که پروردگارتان گناهان شما را محو کند، و شما را داخل بهشت‌هایى
تَجْرى مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ، یَوْمَ لا یُخْزِى اللَّهُ النَّبِىَّ وَ الَّذینَ
فرماید که نهرها از زیر آن روان است، در آن روزى که خداوند پیامبر خود و آنان را که به او ایمان
امَنُوا مَعَهُ، نُورُهُمْ یَسْعى بَیْنَ اَیْدیهِمْ وَ بِاَیْمانِهِمْ یَقُولُونَ:
آوردند خوار و ذلیل نمى‌کند، درحالى‌که نورشان پیش‌رویشان و از جانب راستشان روان است مى‌گویند:
رَبَّنا اَتْمِمْ لَنا نُورَنا، وَ اغْفِرْ لَنا، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْ‌ءٍ قَدیرٌ».
خداوندا نورمان را کامل کن، و ما را مورد مغفرت قرار ده، که تو بر هر چیز توانایى».
فَما عُذْرُ مَنْ اَغْفَلَ دُخُولَ ذلِکَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبابِ وَ
پس عذر کسى که از ورود به آن خانه غفلت کند پس از گشوده شدن در و
اِقامَةِ الدَّلیلِ؟ وَ اَنْتَ الَّذى زِدْتَ فِى السَّوْمِ عَلى نَفْسِکَ
به‌پا داشتن راهنما چه خواهد بود؟ و تویى که در معامله با بندگانت بر عطاى خود
لِعِبادِکَ، تُریدُ رِبْحَهُمْ فى مُتاجَرَتِهِمْ لَکَ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفادَةِ
افزوده‌اى، تا در این تجارتشان از عنایت تو سود برند، و در حرکت کردن به جانب تو
عَلَیْکَ، وَ الزِّیادَةِ مِنْکَ، فَقُلْتَ تَبارَکَ اسْمُکَ وَ تَعالَیْتَ:
کامیاب شوند، و از حضرتت بهره‌اى افزون دریافت فرمایند، به همین خاطر، تو خود - که نامت مبارک است و بس والایى - فرمودى:
«مَنْ جآءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ اَمْثالِها، وَ مَنْ جآءَ بِالسَّیِّئَةِ
«هر کس که یک کار نیک کند ده برابر آن پاداش دارد، و هر کس یک کار بد کند جز به مانند
فَلا یُجْزى اِلاَّ مِثْلَها»، وَ قُلْتَ: «مَثَلُ الَّذینَ یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ
کارش عقوبت نبیند»، و نیز فرمودى: «مثل آنان که اموالشان را
فى سَبیلِ‌اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ اَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فى کُلِّ سُنْبُلَةٍ
در راه خدا انفاق مى‌کنند مانند دانه‌اى است که هفت خوشه رویانده، در هر خوشه
مِائَةُ حَبَّةٍ، وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشآءُ»، وَ قُلْتَ: «مَنْ ذَاالَّذى
صد دانه باشد، و خداوند براى هر که بخواهد آن را چند برابر کند»، و فرمودى: «کیست آن که
یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ اَضْعافاً کَثیرَةً»، وَ ما
به خداوند قرض الحسنه دهد تا خدا آن را چندین برابر سازد؟» و امثال
اَنْزَلَتْ مِنْ نَظآئِرِهِنَّ فِى الْقُرْانِ مِنْ تَضاعیفِ الْحَسَناتِ.
و نظایر این وعده‌ها که در قرآن درباره چند برابر کردن کارهاى نیک فرو فرستاده‌اى.
وَ اَنْتَ الَّذى دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِکَ مِنْ غَیْبِکَ، وَ تَرْغیبِکَ الَّذى‌فیهِ
و تویى آن خداوندى که با گفتار از غیب خود و به سبب ترغیبت که در برگیرنده
حَظُّهُمْ عَلى ما لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِکْهُ اَبْصارُهُمْ، وَ لَمْ تَعِهِ
سود ایشان است آنان را به چیزى راهنمایى فرمودى که اگر از آنان مى‌پوشاندى دیدگانشان درک نمى‌کرد، و
اَسْماعُهُمْ، وَ لَمْ‌تَلْحَقْهُ اَوْهامُهُمْ، فَقُلْتَ: «اذْکُرُونى
گوشهاشان فرانمى‌گرفت، و فکرشان به آن نمى‌رسید، چرا که فرمودى: «مرا یاد کنید
اَذْکُرْکُمْ، وَاشْکُرُوا لى وَ لاتَکْفُرُونِ»، وَ قُلْتَ: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ
تا شما را یاد کنم، و مرا سپاس آورید و کفران نورزید»، و فرمودى: «هرآینه اگر شکر آرید شما را
لَأزیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ‌کَفَرْتُمْ اِنَّ عَذابى لَشَدیدٌ»، وَ قُلْتَ:
افزونى دهم، و اگر ناسپاسى کنید همانا عذاب من شدید است»، و فرمودى:
«اُدْعُونى اَسْتَجِبْ لَکُمْ، اِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتى
«مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم، آنان که از عبادت من (دعا کردن) تکبّر ورزند
سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ». فَسَمَّیْتَ دُعآئَکَ عِبادَةً، وَ تَرْکَهُ
به زودى خوار و ذلیل وارد جهنم مى‌شوند». پس نیایش و دعا را عبادت، و ترکش را
اسْتِکْباراً، وَ تَوَعَّدْتَ عَلى تَرْکِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ داخِرینَ.
کبر و خودخواهى نامیدى، و بر ترک دعا به دخول دوزخ با ذلت و خوارى تهدید فرمودى.
فَذَکَرُوکَ بِمَنِّکَ، وَ شَکَرُوکَ بِفَضْلِکَ، وَ دَعَوْکَ بِاَمْرِکَ،
بدین سبب بندگان واقعى به نعمتت تو را یاد کردند، و به بخششت شکر آوردند، و به فرمانت به دعا برخاستند،
وَ تَصَدَّقُوا لَکَ طَلَباً لِمَزیدِکَ، وَ فیها کانَتْ نَجاتُهُمْ مِنْ
و به خاطر گرفتن عطاى افزونت صدقه دادند، و تنها راه آزادى آنان از
غَضَبِکَ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضاکَ. وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ
خشم تو، و دستیابى به رضاى حضرتت در آن بود. و اگر مخلوقى مخلوق
نَفْسِهِ عَلى مِثْلِ‌الَّذى دَلَلْتَ عَلَیْهِ عِبادَکَ مِنْکَ کانَ مَوْصُوفاً
دیگر را از سوى خود به مثل آنکه حضرت تو بندگانت را از سوى خود راهنمایى نمودى هدایت مى‌کرد موصوف
بِالْاِحْسانِ، وَ مَنْعُوتاً بِالْاِمْتِنانِ، وَ مَحْمُوداً بِکُلِّ لِسانٍ،
به احسان، و موصوف به امتنان و بخشش بود، و به هر زبانى مورد ستایش قرار مى‌گرفت،
فَلَکَ الْحَمْدُ ما وُجِدَ فى حَمْدِکَ مَذْهَبٌ، وَ ما بَقِىَ
پس سپاس توراست تا آنجا که در سپاس تو راهى وجود داشته باشد، و تا آنجا که
لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ، وَ مَعْنىً یَنْصَرِفُ اِلَیْهِ. یا مَنْ تَحَمَّدَ
براى سپاس کلمه‌اى که تو به آن ستوده شوى، و معنایى که به سپاس منصرف گردد باقى باشد. اى کسى که با احسان و فضلت
اِلى عِبادِهِ بِالْاِحْسانِ وَ الْفَضْلِ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ،
بندگان را به سپاس فراخوانده‌اى، و آنان را غرق عطا و بخشش خود فرموده ای،
ما اَفْشى فینا نِعْمَتَکَ! وَ اَسْبَغَ عَلَیْنا مِنَّتَکَ! وَ اَخَصَّنا بِبِرِّکَ!
چه آشکار و پخش است نعمت تو در ما! و چه فراوان است عطایت برما! و چه مخصوص است نیکى تو به ما!
هَدَیْتَنا لِدینِکَ الَّذِى اصْطَفَیْتَ، وَ مِلَّتِکَ الَّتِى ارْتَضَیْتَ،
ما را به دین برگزیده‌ات راه نمودى، و به آئین پسندیده‌ات رهنمون شدى،
وَ سَبیلِکَ الَّذى سَهَّلْتَ، وَبَصَّرْتَنَا الزُّلْفَةَ لَدَیْکَ، وَالْوُصُولَ
و سالک راهى فرمودى که آن را هموار کردى، و ما را به راه تقرب به پیشگاهت، و وصول
اِلى کَرامَتِکَ. اَللَّهُمَّ وَ اَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفایا تِلْکَ
به کرامتت بینایى دادى. خداوندا تو از خالص‌ترین آن
الْوَظآئِفِ، وَ خَصآئِصِ تِلْکَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضانَ الَّذِى
وظایف، و برگزیده‌ترین آن فرائض، ماه رمضان را
اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سآئِرِ الشُّهُورِ، وَ تَخَیَّرْتَهُ مِنْ جَمیعِ الْاَزْمِنَةِ
قرار دادى که آن را از میان سایر ماهها برگزیدى، و از میان همه زمانها و عصرها
وَ الدُّهُورِ، وَ اثَرْتَهُ عَلى کُلِّ اَوْقاتِ السَّنَةِ بِما اَنْزَلْتَ
اختیار کردى، و بر تمام اوقات سال ترجیح دادى، به خاطر آنکه
فیهِ مِنَ الْقُرْانِ وَ النُّورِ، وَ ضاعَفْتَ فیهِ مِنَ الْایمانِ، وَ
در آن قرآن و نور نازل فرمودی، و ایمان را در این ماه چند برابر ساختى، و
فَرَضْتَ فیهِ مِنَ الصِّیامِ، وَ رَغَّبْتَ فیهِ مِنَ الْقِیامِ، وَ اَجْلَلْتَ
روزه گرفتن را در آن واجب فرمودى، و به شب زنده‌دارى در آن ترغیب کردى، و شب قدر را
فیهِ مِنْ لَیْلَةِ القَدْرِ الَّتى هِىَ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ، ثُمَّ اثَرْتَنا
در آن که از هزار شب با ارزش‌تر است بزرگ داشتى، پس ما را محض
بِهِ عَلى سآئِرِ الْاُمَمِ، وَ اصْطَفَیْتَنا بِفَضْلِهِ دُونَ اَهْلِ الْمِلَلِ،
این ماه بر سایر امم برترى دادى، و در پرتو فضل آن ما را از میان همه ملتها برگزیدى،
فَصُمْنا بِاَمْرِکَ نَهارَهُ، وَ قُمْنا بِعَوْنِکَ لَیْلَهُ، مُتَعَرِّضینَ
پس به فرمانت روزش را روزه گرفتیم، و در شبش به کمک تو به عبادت برخاستیم، و به وسیله
بِصِیامِهِ وَ قِیامِهِ لِما عَرَّضْتَنا لَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ، وَ تَسَبَّبْنا اِلَیْهِ
روزه و نمازش طالب رحمتى که براى ما مهیّا فرمودى شدیم، و آن را وسیله رسیدن
مِنْ مَثُوبَتِکَ، وَ اَنْتَ الْمَلى‌ءُ بِما رُغِبَ فیهِ اِلَیْکَ، الْجَوادُ بِما
به ثواب تو قرار دادیم، و تو بر آنچه بندگانت بدان رغبت دارند قادرى، و آنچه را که از احسانت
سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِکَ، الْقَریبُ اِلى مَنْ حاوَلَ قُرْبَکَ. وَ قَدْ
خواسته شود بخشنده‌اى، و به آن که جهت رسیدن به قرب تو بکوشد نزدیکى. و همانا
اَقامَ فینا هذَا الشَّهْرُ مُقامَ حَمْدٍ، وَ صَحِبَنا صُحْبَةَ
این ماه در نزد ما ستوده زیست، و با ما همنشینى
مَبْرُورٍ، وَ اَرْبَحَنا اَفْضَلَ اَرْباحِ الْعالَمینَ، ثُمَّ قَدْ فارَقَنا عِنْدَ
پسندیده بود، و برترین منفعت جهانیان را براى ما به ارمغان آورد، پس به هنگام پایان
تَمامِ وَقْتِهِ، وَانْقِطاعِ مُدَّتِهِ، وَ وَفآءِ عَدَدِهِ، فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ
گرفتن وقت، و سرآمدن مدت، و کامل شدن روزهایش از ما جدا شد، اینک آن را وداع مى‌گوییم
وِداعَ مَنْ عَزَّ فِراقُهُ عَلَیْنا، وَ غَمَّنا وَ اَوْحَشَنَا انْصِرافُهُ عَنّا،
وداع کسى که هجرانش بر ما غم‌انگیز است، و روى گرداندنش ما را به اندوه و وحشت دچار کرده،
وَ لَزِمَنا لَهُ الذِّمامُ - الْمَحْفُوظُ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِیَّةُ، وَ الْحَقُّ
و بر عهده ما پیمان ناگسستنى، و حرمت در خور توجه، و حق
الْمَقْضِىُّ، فَنَحْنُ قآئِلُونَ: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا شَهْرَ اللَّهِ الْاَکْبَرَ،
لازم دارد، به این خاطر مى‌گوییم: سلام بر تو اى بزرگ‌ترین ماه خدا،
وَ یا عیدَ اَوْلِیآئِهِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَکْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ
و اى عید عاشقان حق. سلام بر تو اى کریم‌ترین همنشین از میان
الْاَوْقاتِ، وَ یا خَیْرَ شَهْرٍ فِى الْاَیّامِ وَ السّاعاتِ. اَلسَّلامُ
اوقات، و اى بهترین ماه در روزها و ساعات. سلام
عَلَیْکَ مِنْ شَهرٍ قَرُبَتْ فیهِ الْامالُ، وَ نُشِرَتْ فیهِ الْاَعْمالُ.
بر تو اى ماهى که در طىّ تو برآورده شدن آمال نزدیک شده، و اعمال در آن پخش و فراوان است.
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ قَرینٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً، وَ اَفْجَعَ
سلام بر تو اى همنفسى که قدر و منزلتت بزرگ، و فقدانت
فَقْدُهُ مَفْقُوداً، وَ مَرْجُوٍّ الَمَ فِراقُهُ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ اَلیفٍ
بسیار دردناک است، و اى مایه امیدى که دوریت رنج‌آور است. سلام بر تو اى همدمى که چون رو کنى
انَسَ مُقْبِلاً فَسَرَّ، وَ اَوْحَشَ مُنْقَضِیاً فَمَضَّ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ
ما را مونس شاد کننده‌اى، و چون سپرى شوى وحشت‌آور و دردناکى. سلام بر تو
مِنْ مُجاوِرٍ رَقَّتْ فیهِ الْقُلُوبُ، وَ قَلَّتْ فیهِ الذُّنُوبُ. اَلسَّلامُ
اى همسایه‌اى که دلها نزد تو نرم شد، و گناهان در تو نقصان گرفت. سلام
عَلَیْکَ مِنْ ناصِرٍ اَعانَ عَلَى الشَّیْطانِ، وَ صاحِبٍ سَهَّلَ
بر تو اى یاورى که ما را در مبارزه با شیطان یارى دادى، و اى مصاحبى که راههاى
سُبُلَ الْاِحْسانِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ ما اَکْثَرَ عُتَقآءَ اللَّهِ فیکَ،
احسان را هموار و آسان کردی. سلام بر تو که چه بسیارند آزاد شدگان حضرت حق در تو،
وَ ما اَسْعَدَ مَنْ رَعى حُرْمَتَکَ بِکَ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ ما کانَ
و چه سعادتمند است کسى که حرمتت را به واسطه خودت رعایت کرد! سلام بر تو که چه
اَمْحاکَ لِلذُّنُوبِ، وَ اَسْتَرَکَ لِأَنْواعِ الْعُیُوبِ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ
بسیار گناهان را از پرونده ما زدودى، و چه عیب‌ها که بر ما پوشاندى! سلام بر تو
ما کانَ اَطْوَلَکَ عَلَى الْمُجْرِمینَ، وَ اَهْیَبَکَ فى صُدُورِ
که زمانت بر گنهکاران چه طولانى بود، و در دل مؤمنان چه
الْمُؤْمِنینَ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ لاتُنافِسُهُ الْاَیّامُ.
هیبتى داشتى! سلام بر تو اى ماهى که هیچ زمانى با تو پهلو نزند.
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ کُلِّ اَمْرٍ سَلامٌ. اَلسَّلامُ
سلام بر تو اى ماهى که از هر نظر مایه سلامتى. سلام
عَلَیْکَ غَیْرَ کَریهِ الْمُصاحَبَةِ وَ لا ذَمیمِ الْمُلابَسَةِ. اَلسَّلامُ
بر تو که مصاحبتت ناپسند و معاشرتت نکوهیده نیست. سلام
عَلَیْکَ کَما وَفَدْتَ عَلَیْنا بِالْبَرَکاتِ، وَ غَسَلْتَ عَنّا دَنَسَ
بر تو همچنان که با برکات بر ما وارد شدى، و ناپاکى معاصى را از پرونده
الْخَطیئاتِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ غَیْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً، وَ لا مَتْرُوکٍ
ما شستى. سلام بر تو که وداع با تو نه از باب خستگى، و فراغت از روزه‌ات نه
صِیامُهُ سَاَماً. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ، وَ
به خاطر ملالت است. سلام بر تو که قبل از آمدنت در آرزویت به سر مى‌بردیم، و
مَحْزُونٍ عَلَیْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ. اَلسَّلامُ عَلَیْکَ کَمْ مِنْ سُوءٍ
پیش از رفتنت بر هجرانت محزونیم. سلام بر تو که چه بدى‌ها که به سبب
صُرِفَ بِکَ عَنّا، وَ کَمْ مِنْ خَیْرٍ اُفیضَ بِکَ عَلَیْنا. اَلسَّلامُ
تو از جانب ما گشته، و چه خوبیها که از برکت تو به سوى ما سرازیر شده! سلام
عَلَیْکَ وَ عَلى لَیْلَةِ الْقَدْرِ الَّتى هِىَ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ.
بر تو و بر شب قدرى که از هزار ماه بهتر است.
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ ما کانَ اَحْرَصَنا بِالْاَمْسِ عَلَیْکَ، وَ اَشَدَّ
سلام بر تو که دیروز چه سخت بر تو دل بسته بودیم، و فردا چه بسیار
شَوْقَنا غَداً اِلَیْکَ! اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ عَلى فَضْلِکَ الَّذى
شائق تو مى‌شویم! سلام بر تو و بر فضیلت تو که از آن
حُرِمْناهُ، وَ عَلَى ماضٍ مِنْ بَرَکاتِکَ سُلِبْناهُ. اَللَّهُمَّ اِنَّا اَهْلُ
محروم شدیم، و بر برکات گذشته‌ات که از دست ما گرفته شد. بارالها ما اهل
هذَا الشَّهْرِ الَّذى شَرَّفْتَنا بِهِ، وَ وَفَّقْتَنا بِمَنِّکَ لَهُ حینَ جَهِلَ
این ماهیم که ما را به آن شرافت بخشیدى، و توفیق ادراکش را به ما عنایت فرمودى آنگاه که
الْاَشْقِیآءُ وَقْتَهُ، وَ حُرِمُوا لِشِقآئِهِمْ فَضْلَهُ. اَنْتَ وَلِىُّ ما اثَرْتَنا
تیره‌بختان وقتش را نشناختند، و از بخت بدشان از فضلش محروم شدند. تویى سرپرست آنچه از معرفتش
بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ، وَ هَدَیْتَنا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ، وَ قَدْ تَوَلَّیْنا بِتَوْفیقِکَ
که ما را بدان برترى دادى، و آنچه از سنّتش که ما را بدان رهنمون شدى، و ما به توفیق تو
صِیامَهُ وَ قِیامَهُ عَلى تَقْصیرٍ، وَاَدَّیْنا فیهِ قَلیلاً مِنْ کَثیرٍ. اَللَّهُمَّ
به روزه و نماز آن برخاستیم همراه با تقصیر، و در آن اندکى از بسیار را به جا آوردیم. خداوندا
فَلَکَ الْحَمْدُ اِقْراراً بِالْاِسآئَةِ، وَ اعْتِرافاً بِالْاِضاعَةِ، وَ لَکَ
پس تو را سپاس همراه با اقرار به بدیهامان، و اعتراف به سهل‌انگاریمان، در حالى که
مِنْ قُلُوبِنا عَقْدُ النَّدَمِ، وَ مِنْ اَلْسِنَتِنا صِدْقُ الْاِعْتِذارِ، فَاْجُرْنا
در قلوبمان ندامت قطعى، و بر زبانمان عذر صادقانه داریم، پس ما را با توجه
عَلى ما اَصابَنا فیهِ مِنَ التَّفْریطِ اَجْراً نَسْتَدْرِکُ
به اعتراف به تقصیرى که در این ماه داشتیم مزدى عنایت کن که تدارک کننده
بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فیهِ، وَ نَعْتاضُ بِهِ مِنْ اَنْواعِ الذُّخْرِ
فضیلت‌هاى دلخواهمان، و جایگزین ذخیره‌هایى که
الْمَحْرُوصِ عَلَیْهِ، وَ اَوْجِبْ لَنا عُذْرَکَ عَلى ما قَصَّرْنا فیهِ
مورد علاقه ماست باشد، و عذر ما را در کوتاهى از اداى
مِنْ حَقِّکَ، وَ ابْلُغْ بِاَعْمارِنا ما بَیْنَ اَیْدینا مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ
حقّت قبول کن، و آینده عمرمان را به ماه رمضان آینده که در پیش داریم
الْمُقْبِلِ، فَاِذا بَلَّغْتَناهُ فَاَعِنّا عَلى تَناوُلِ ما اَنْتَ اَهْلُهُ مِنَ الْعِبادَةِ،
برسان، و چون ما را به آن رساندى ما را بر انجام عبادتى که سزاوار توست یارى ده،
وَ اَدِّنا اِلَى الْقِیامِ بِما یَسْتَحِقَّهُ مِنَ الطّاعَةِ، وَ اَجْرِ لَنا مِنْ صالحِ
و به انجام طاعتى که شایسته آن ماه است موفق دار، و عمل صالحى را که
الْعَمَلِ مایَکُونُ دَرَکاً لِحَقِّکَ فِى‌الشَّهْرَیْنِ مِنْ‌شُهُورِ الدَّهْرِ.
موجب تدارک حق تو در آن دو ماه از ماه‌هاى زمان خواهد بود به دست ما جارى فرما.
اَللَّهُمَّ وَ ما اَلْمَمْنا بِهِ فى شَهْرِنا هذا مِنْ لَمَمٍ اَوْ اِثْمٍ، اَوْ واقَعْنا
خداوندا هر گناه کوچکى یا بزرگى که در این ماه به آن دست زدیم، یا معصیتى که
فیهِ مِنْ ذَنْبٍ، وَ اکْتَسَبْنا فیهِ مِنْ خَطیئَةٍ، عَلى تَعَمُّدٍ مِنَّا اَوْ
به آن آلوده شدیم، یا خطایى که مرتکب شدیم، از روى عمد یا
عَلى نِسْیانٍ، ظَلَمْنا فیهِ اَنْفُسَنا، اَوِانْتَهَکْنا بِهِ حُرْمَةً مِنْ
فراموشى، که در آن به خود ظلم کرده، یا حرمت دیگرى را بدان
غَیْرِنا، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَاسْتُرْنا بِسِتْرِکَ، وَ اعْفُ
دریده باشیم، پس بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از همه آنها در پرده ستّارى حضرتت بپوشان، و به عفوت
عَنّا بِعَفْوِکَ، وَ لاتَنْصِبْنا فیهِ لِاَعْیُنِ الشّامِتینَ، وَ لاتَبْسُطْ عَلَیْنا
از ما بگذر، و ما را در آن ماه شهره به پیش دیده شماتت کنندگان قرار مده، و زبان
فیهِ اَلْسُنَ الطّاعِنینَ، وَ اسْتَعْمِلْنا بِما یَکُونُ حِطَّةً وَ کَفّارَةً
طعنه‌زنندگان را بر ما باز مکن، و ما را به کارى بدار که سبب فرونهادن گناهان و پوشاندن آن
لِما اَنْکَرْتَ مِنّا فیهِ، بِرَاْفَتِکَ الَّتى لاتَنْفَدُ، وَ فَضْلِکَ الَّذى
چیزى شود که در آن ماه بر ما نمى‌پسندى، به مهربانیت که پایان ندارد، و احسانت که کاستى
لایَنْقُصُ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اجْبُرْ مُصیبَتَنا
نمى‌پذیرد. خداوندا بر محمد و آلش درود فرست، و ضایعه دردآور از دست رفتن رمضانمان را
بِشَهْرِنا، وَ بارِکْ لَنا فى یَوْمِ عیدِنا وَ فِطْرِنا، وَاجْعَلْهُ مِنْ
جبران کن، و روز عیدمان و فطرمان را بر ما مبارک گردان، و آن را از بهترین روزهایى
خَیْرِ یَوْمٍ مَرَّ عَلَیْنا، اَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ، وَ اَمْحاهُ لِذَنْبٍ، وَ اغْفِرْ لَنا
قرار ده که بر ما گذشته، که بیشترین عفو را موجب، و بیشترین معاصى را محو کننده باشد، و گناهان
ما خَفِىَ مِنْ ذُنُوبِنا وَ ما عَلَنَ. اَللَّهُمَّ اسْلَخْنا بِانْسِلاخِ هذَا
پنهان و آشکار ما را مورد مغفرت قرار ده. بارالها پایان یافتن این ماه را
الشَّهْرِ مِنْ خَطایانا، وَ اَخْرِجْنا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَیِّئاتِنا،
پایان یافتن خطاهایمان قرار ده، و به دنبال خارج شدنش ما را از بدیهامان خارج کن،
وَ اجْعَلْنا مِنْ اَسْعَدِ اَهْلِهِ بِهِ، وَ اَجْزَلِهِمْ قِسْماً فیهِ، وَ اَوْفَرِهِمْ
و ما را از سعادتمندترین اهل این ماه به آن، و پرنصیب‌ترین آنان در آن، و بهره‌مندترین ایشان
حَظّاً مِنْهُ. اَللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعى هذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعایَتِهِ، وَ حَفِظَ
از خودت قرار ده. بار الها هر کس که این ماه را آن طور که بایسته است رعایت کرده، و احترامش را
حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِها، وَ قامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِیامِها، وَ اتَّقى
آنچنان که باید حفظ کرده، و حدودش را به بهترین صورت بپاداشته، و از گناهانش
ذُنوُبَهُ حَقَّ تُقاتِها، اَوْ تَقَرَّبَ اِلَیْکَ بِقُرْبَةٍ اَوْجَبَتْ رِضاکَ
به نحو صحیح پرهیز کرده، یا به وسیله کار خیر به تو تقرب جسته که موجب خشنودیت از وى
لَهُ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَکَ عَلَیْهِ، فَهَبْ لَنا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِکَ،
شده، و رحمتت را متوجه او نموده، پس مانند آنچه به او بخشیدى از توانگرى خود به ما ببخش،
وَ اَعْطِنا اَضْعافَهُ مِنْ فَضْلِکَ، فَاِنَّ فَضْلَکَ لا یَغیضُ، وَ اِنَّ
و چندین برابر آن را از فضل خود به ما عطا فرما، زیرا که فضلت کاستى نگیرد، و خزائنت
خَزآئِنَکَ لاتَنْقُصُ بَلْ تَفیضُ، وَ اِنَّ مَعادِنَ اِحْسانِکَ
نقصان نپذیرد بلکه افزون مى‌شود، و معادن احسانت از بین
لاتَفْنى، وَ اِنَّ عَطآءَکَ لَلْعَطآءُ الْمُهَنَّا. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‌مُحَمَّدٍ
نمى‌رود، و همانا عطاى تو گوارا عطایى است. بارالها بر محمد و آلش درود
وَ الِهِ، وَ اکْتُبْ لَنا مِثْلَ اُجُورِ مَنْ صامَهُ، اَوْ تَعَبَّدَ لَکَ فیهِ
فرست، و همانند پاداش آنان‌که تا روز رستاخیز این ماه را روزه گرفته‌اند، یا به بندگى تو در آن
اِلى یَوْمِ الْقِیمَةِ. اَللَّهُمَّ اِنّا نَتُوبُ اِلَیْکَ فى یَوْمِ فِطْرِنَا الَّذى
اقدام کرده‌اند براى ما ثبت کن. بارالها در این روز فطر که
جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنینَ عیداً وَ سُرُوراً، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِکَ مَجْمَعاً
آن را براى اهل ایمان عید و شادى، و براى اهل آیین خود روز اجتماع و گردهمایى قراردادى به درگاهت
وَ مُحْتَشَداً، مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ اَذْنَبْناهُ، اَوْ سُوءٍ اَسْلَفْناهُ، اَوْ خاطِرِ
توبه مى‌کنیم، از هر معصیتى که دچارش شدیم، یا هر کار بدى که به آن دست زدیم، یا اندیشه
شَرٍّ اَضْمَرْناهُ، تَوْبَةَ مَنْ لایَنْطَوى عَلى رُجُوعٍ اِلى ذَنْبٍ،
سوئى که در دل داشتیم، مانند توبه کسى که خیال بازگشت به گناه را ندارد،
وَ لایَعوُدُ بَعْدَها فى خَطیئَةٍ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ
و پس از توبه به جانب هیچ خطایى برنمى‌گردد، توبه پاک و خالصى که از
الشَّکِّ - وَ الْاِرْتِیابِ، فَتَقَبَّلْها مِنّا، وَارْضَ عَنّا، وَ ثَّبِتْنا عَلَیْها.
شک و تردید پیراسته باشد، پس آن را از ما بپذیر، و از ما راضى شو، و ما را بر آن استوار بدار.
اَللَّهُمَّ ارْزُقْنا خَوْفَ عِقابِ الْوَعیدِ، وَ شَوْقَ ثَوابِ الْمَوْعُودِ،
بارالها، ترس از عذاب وعده داده شده، و رغبت به ثواب موعود را روزى ما کن،
حَتّى نَجِدَ لَذَّةَ ما نَدْعُوکَ بِهِ، وَ کَاْبَةَ ما نَسْتَجیرُکَ مِنْهُ،
تا لذّت آنچه را که از تو مى‌خواهیم بیابیم، و غصه آنچه را که از آن به تو پناه مى‌بریم دریابیم،
وَ اجْعَلْنا عِنْدَکَ مِنَ التَّوَّابینَ الَّذینَ اَوْجَبْتَ لَهُمْ
و ما را در پیشگاهت از توبه کنندگانى قرار ده که محبتت را بر ایشان
مَحَبَّتَکَ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُراجَعَةَ طاعَتِکَ، یا اَعْدَلَ
حتم ساخته‌اى، و بازگشتشان را به طاعت خود قبول کرده ای، اى عادل‌ترین
الْعادِلینَ. اَللَّهُمَّ تَجاوَزْ عَنْ ابآئِنا وَ اُمَّهاتِنا وَ اَهْلِ دینِنا
عادل‌ها. بارالها، از پدران و مادران و اهل دین ما
جَمیعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ اِلى یَوْمِ الْقِیمَةِ.اَللَّهُمَّ
همگى، چه آن که از ایشان از دنیا رفته، و چه آن که تا قیامت به آنان خواهد پیوست درگذر. بارالها
صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ نَبِیِّنا وَ الِهِ کَما صَلَّیْتَ عَلى مَلآئِکَتِکَ
بر محمد پیامبر ما و بر آلش درود فرست همچنان که بر فرشتگان مقرّبت درود
الْمُقَرَّبینَ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ الِهِ کَما صَلَّیْتَ عَلى اَنْبِیآئِکَ
فرستادى، و بر او و بر آلش درود فرست آن طور که بر پیامبران مرسلت درود فرستادى،
الْمُرْسَلینَ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ الِهِ کَما صَلَّیْتَ عَلى عِبادِکَ الصّالِحینَ، وَ
و بر او و بر آلش درود فرست آن طور که بر بندگان شایسته‌ات درود نثار کردى، و
اَفْضَلَ مِنْ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ، صَلوةً تَبْلُغُنا بَرَکَتُها، وَ
بهتر از آن اى خداى عالمیان، چنان درودى که برکتش به ما برسد، و
یَنالُنا نَفْعُها، وَ یُسْتَجابُ لَها دُعآؤُنا، اِنَّکَ اَکْرَمُ مَنْ رُغِبَ
سودش نصیب ما شود، و به‌خاطر آن دعاهایمان مستجاب شود، زیرا که تو بزرگوارترین کسى هستى که به او
اِلَیْهِ، وَ اَکْفى مَنْ تُوُکِّلَ - عَلَیْهِ، وَ اَعْطى مَنْ سُئِلَ مِنْ
توجه شده، و بى‌نیاز کننده‌ترین کسى هستى که بر او اعتماد شده، و بخشنده‌ترین کسى هستى که از احسانش
فَضْلِهِ، وَ اَنْتَ عَلى کُلِّ شَىْ‌ءٍ قَدیرٌ.
درخواست شده، و تو بر هر چیز توانایى.
دیدگاه تان را بنویسید