سه خواهشی که شیخ جعفر شوشتری از ناصرالدین شاه داشت چه بود؟/شیخ چه امتحانی از آیت الله حائری گرفت؟/چرا سفیر روس از جمله شیخ جعفر برآشفت؟

به گزارش جی پلاس، در راستای شناساندن بزرگان اندیشه دینی در این صفحه بر آنیم که این شخصیت های ارجمند جهان اسلام و تشیع را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که به لطف روح بزرگشان مفید فایده باشد. این قسمت به مجتهد بزرگ و منبری مشهور قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری اختصاص دارد. او صاحب کتاب الخصائص الحسینیه است و در شهر شوشتر به دنیا آمده است. ایشان شیخ جعفر شوشتری است.

مطلب زیر به نقل از ویکی شیعه است:

زندگی نامه

شیخ جعفر در سال ۱۲۳۰ قمری در شهر شوشتر به دنیا آمد. پس از خواندن مقدمات و ادبیات در زادگاهش به همراه پدرش به شهرهای نجف و کربلا مهاجرت کرد و پس از خواندن دروس حوزوی نزد اساتید آن زمان، از جمله صاحب فصول و شریف العلمای مازندرانی، در سال ۱۲۵۵ق به شوشتر بازگشت و مدتی را در آن شهر باقی ماند. پس از آن مجددا به نجف بازگشت و از درس شیخ مرتضی انصاری استفاده کرد و به درجه اجتهاد رسید.[۱] پس از مدتی به شوشتر بازگشت و تا آخر عمر در آن دیار مقیم بود.

شیخ جعفر، مسافرتی به تهران داشت و با علمای آن شهر مانند ملاعلی کنی و همچنین با ناصرالدین شاه قاجار دیدار کرد. پس از آن به مشهد رفت و از آنجا به سمت نجف رهسپار شد. وی در ۲۸ صفر سال ۱۳۰۳ق در نزدیکی کرمانشاه درگذشت، پیکرش را در نجف به خاک سپردند.[۲]

اساتید

ملاقات با ناصرالدین شاه

در سال ۱۳۰۱ قمری، شیخ جعفر به تهران آمد و مدتی را در خانه ملا علی کنی حضور داشت. شیخ جعفر هر روز نماز را در مسجد مروی می‌خواند و پس از آن حدود دو ساعت منبر می‌رفت که پس از مدتی به جهت فراوانی جمعیت برای نماز و موعظه به مدرسه سپهسالار رفت.

روزی ناصرالدین شاه درخواست ملاقات با شیخ جعفر را نمود و نایب السلطنه را که سپهسالار بود، با کالسکه مخصوص فرستاد و شیخ را به صاحبقرانیه، قصر ییلاقی شاه بردند. معروف شد که شیخ جعفر در ملاقات با شاه گفته بود در عرب رسم شخصِ وارد، حق دارد سه خواهش از میزبان بکند و من سه خواهش دارم. شاه با خوشحالی جواب داد هرچه بفرمایید حاضر به انجام آن هستم.

شیخ گفت به عقیده من شبیه‌خوانی در تعزیه‌داری حضرت سید الشهداء(ع) حرام است و هتک حرمت خاندان رسول(ص) است، ولی چون مخالفت با عقیده عوام مشکل است و نمی‌توانید به کلی آن را موقوف کنید، خواهش می‌کنم شبیه‌خوانی عروسی قاسم را حکم کنید موقوف کنند؛ زیرا این واقعه، دروغ و از مجعولات است؛ دوم آنکه عید هفتگی یعنی شنبه نزد یهود و یکشنبه نزد نصارا محترم است؛ ولی مسلمین خصوصا شیعه احترام جمعه را منظور نمی‌دارند. قرار بدهید احترام جمعه را منظور دارند. سوم فلان قریه که در راه عبور من و زوار واقع بود، از سنگینی مالیات شکایت داشتند و مرا شفیع کرده‌اند که من درخواست تخفیف از شما بکنم.

شاه هر سه حاجت شیخ را قبول کرد. مالیات آن قریه را به کلی بخشید و احکامی صادر کرد برای احترام جمعه که بازارها را ببندند و کسب را موقوف کنند و شبیه خوانی عروسی قاسم را در تعزیه‌داری منع شدید کرد.[۴]

نفوذ کلام شوشتری

از شاخصه‌های شیخ جعفر شوشتری، نفوذ کلام وی در بین مردم و روحانیون بود. داستان‌هایی از تأثیرگذاری منبر و سخنان وی نقل شده است؛ از جمله:

نقل آیت الله حائری

آیت‌الله اراکی به نقل از شیخ عبدالکریم حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) نقل کرده است:

روزی پای منبر حاج شیخ جعفر شوشتری بودم که ناگهان گفت: می‌خواهم شما را امتحان کنم و بیازمایم که آیا اهل ایمانید و ایمان دارید یا خیر؟ زیرا خداوند می‌فرماید: إنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إذا ذُکرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إذا تُلِیتْ عَلَیهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً وَ عَلی رَبِّهِمْ یتَوَکلُونَ (أنفال/۲) مؤمنان همان کسانی هستند که چون یاد خدا به میان آید دل‌هایشان خشیت گیرد و چون آیات او را بر ایشان بخوانند، بر ایمانشان بیفزاید و بر پروردگارشان توکل کنند. اکنون آیاتی از قرآن را بر شما تلاوت می‌کنم تا با مؤثر نبودن آن معلوم شود که اهل ایمانید یا خیر. تا این جمله را در منبر فرمود، من سخت ترسیدم و به فکر فرو رفتم که اگر آیاتی را که می‌خواند در من اثری نداشت چه کنم؟ باری، خود را جمع کردم و آماده نشستم تا گوش به آیات دهم. آنگاه شروع کرد و آیاتی از قرآن کریم را قرائت کرد و الحمدللّه احساس کردم که آن آیات شریفه در من اثر کرد.[۵]

نقل آیت الله شیرازی

آیت الله شیرازی بیان داشته است:

در جریان سفر مرحوم شوشتری به ایران، هنگامی که ایشان وارد تهران شد، انبوه مردم از جمله سفیر کشور روسیه به ملاقات ایشان رفتند. مردم تقاضای موعظه کردند و مرحوم شوشتری بنا به اصرار مردم، سرش را بلند کرد و فرمود: «مردم! آگاه باشید که خدا در همه جا حاضر است و به نهفتۀ سینه‌ها داناست.» «إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ »(هود/۵).این فراز تکان‌دهنده و کوتاه، اثری عمیق در مردم نهاد؛ به گونه‌ای که اشکها روان شد و قلبها تپید و مردم دگرگون شدند. سفیر روسیه در نامه‌ای به امپراطوری روس در این مورد نوشت: «تا هنگامی که این قشر روحانیون راستین مذهبی، در میان مردم باشند و مردم از آنان پیروی کنند، سیاست ما کاری از پیش نمی‌برد؛ چرا که وقتی یک جملۀ شوشتری دریک مجلس عظیم، این گونه دگرگونی ایجاد می‌کند، روشن است که دستورات و فتواهای آنان چه خواهد کرد.»[۶]

از شیخ جعفر شوشتری آثاری باقی مانده است؛ از جمله:

ارادت به امام حسین(ع)

شیخ جعفر به امام حسین(ع) و ذکر مصائب عاشورا اهتمام داشت. او با کهولت سن، تا آخرین مراحل زندگی خویش منبر می‌رفت و به وعظ و ارشاد می‌پرداخت. در رؤیای مشهوری که از خود وی نقل شده، جایگاه و مقام او و منبر رفتن برای سیدالشهدا(س) مشخص می‌شود.[۷][یادداشت ۱]

سخن آقا بزرگ

آقا بزرگ تهرانی در نقباء البشر می‌نویسد:

«حاج شیخ جعفر شوشتری فرزند حسین شوشتری، از بزرگان علما و اجلاء فقها و مشاهیر دانشمندان و از فراخوانان به سوی خدا و دعاة الی الله در عصر خود بوده است.»[۸]

بزرگداشت

کنگره بزرگداشت شیخ جعفر شوشتری با مشارکت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، پنج‌شنبه ۷ بهمن ۱۳۸۹ش در شوشتر برگزار شد.[۹]

پانویس

منابع