زلزله و اهمیت سواد رسانه ای

گروه جامعه جی پلاس؛ علی محمدی - مدرس دانشگاه: انسان زمانه ما در  عصر «ارتباطات» زندگی می کند و یکی از مهم ترین عناصر تعیین کننده این عصر؛ «اطلاعات» است. به خاطر اختراع فن آوری های جدید ارتباطی؛ «اطلاعات» در بستر رسانه، تولید شده و در همان مسیر، منتشر می شود. رسانه به خاطر حضور همیشگی و همه جایی خود، نقش جدی و تعیین کننده ای در تغییر یا شکل گیری باورها و عقاید، ارزش ها، هنجارها و رفتارها و در یک کلام در روش زندگی افراد به دست آورده و این مسأله غیر قابل انکاری است. رسانه ها در برداشت ما از محیط های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و جامعه و سایر پدیده ها و قضاوت ما نسبت به آن ها و نیز در رفتار ما اثر جدی دارد. همانطور که می دانید سهم مصرف رسانه ای ما هم بالا است و این مسأله از شکل گیری ذائقه جدید فرهنگی در طیف وسیعی از مردم حکایت دارد و باور داریم در این فضا، منطقی ترین رویکرد، آموزش سواد رسانه ای است.

عنصر نقش آفرین دیگر در عصر ارتباطات؛ »مهارت استفاده از اطلاعات» است که «سواد رسانه ای» به تعبیری این مهارت را دراختیار قرار می دهد. سواد رسانه ای (Media Literacy) در واقع تنظیم یک رابطه فعال، آگاهانه، منطقی و مبتنی بر هزینه- فایده در فضای رسانه ای است که منجربه مدیریت زمان، انتخاب گزینشی اطلاعات و در پی گرفتن رویکردی منتقدانه از سوی مخاطبان و کاربران در برابر هجوم اطلاعات در این فضا می شود.

مسأله فراگیری سواد رسانه ای به قدری جهان گیر شده که بر اساس اعلام یونسکو؛ شخص باسواد، فردی است که دارای ویژگی هایی از جمله سواد رسانه ای باشد.

اهمیت سواد رسانه ای در برخی وضعیت های ویژه مثل حوادث طبیعی از جمله زلزله که - در بامداد جمعه، به خاطر وقوع آن در دماوند، مورد توجه خاص قرار گرفت –  با «اطلاعات» و «مهارت استفاده از اطلاعات» رابطه مستقیم دارد؛ بیشتر احساس می شود.

کسانی که سواد رسانه ای دارند می دانند که هرگونه آگاهی های فنی و اطلاعیه های درست در مورد زلزله  را فقط از رسانه ملی و دیگر منابع رسمی و معتبر دریافت کنند.  باسوادان رسانه ای می دانند که منابع متفرقه خبری در پیام های خود، ارزش ها و عقیده های خود را گنجانده و به دنبال سوء استفاده و بهره های سیاسی یا تجاری یا هر دو هستند. 

سواد رسانه ای به ما می گوید که از هرگونه تولید اخبار نادرست یا بازنشر هر خبری که منبع رسمی و معتبر ندارد، به شدت پرهیز کنیم؛ چرا که می تواند به ترس، دلهره و دیگر نگرانی ها منجر شده و به آشفتگی این وضعیت  بیانجامد. سواد رسانه ی به ما هشدار می دهد که  افراد مختلف می توانند دریافت های متفاوتی از پیام هایی که ما تولید و یا بازنشر می کنیم؛ داشته باشند، بنابراین  افرادی که احساس مسوولیت اجتماعی دارند؛ خود را موظف به ایجاد و افزایش آرامش در جامعه می دانند.

کسانی که بهره کمتری از سواد رسانه ای دارند، به خاطر بی توجهی به اعتبار منابع خبری، به راحتی دستخوش شایعات و اخبار متفرقه شده و آرامش و سلامتی خود را به خطر انداخته و با بازنشر آن، دیگران را هم به زحمت می اندازند. 

با توجه به پیوستگی شکل زندگی انسان زمانه با پدیده رسانه، تمهید سیاست ها و برنامه های جدی در مورد فراگیری آموزش سواد رسانه ای برای همه افراد جامعه، بسیار ضروری به نظر می رسد.    مطلب مرتبط:

مدیریت اوقات فراغت در خانه؛ ویژه دوره کرونایی