اجرای طرح شناسه کالا برای مبارزه با قاچاق لوازم خانگی در سطح عرضه امید تازه‌ای برای فعالان این صنعت در جهت کاهش یا توقف قاچاق و همچنین جلوگیری از تقلب‌های رایج در این صنعت از جمله فروش کالای ایرانی با برند خارجی ایجاد کرده، اما هنوز برای بررسی دستاوردهای این طرح زود است.
به گزارش جی پلاس، سال ۹۸ بعد از سه سال انتظار بالاخره آیین‌نامه شناسه و رهگیری کالا موضوع ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در بخش لوازم خانگی اجرا شد، به طوری‌که وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) به تمامی تولیدکنندگان و تشکل‌های صنعتی لوازم خانگی تولید داخل تا ۱۵ دی ماه فرصت داد که برای ۸ گروه کالایی خود فرایند ثبت و اخذ شناسه را انجام دهند و برای کالاهای خود شناسه دریافت کنند و بعد از ۱۵ دی ماه کالاهایی که دارای شناسه کالا نباشد در سطح بازار کالای قاچاق تلقی می‌شوند. اما این مهلت تا ۱۵ بهمن ماه تمدید شد و طبق اعلام انجمن صنایع لوازم خانگی طرح برخورد با لوازم خانگی بدون شناسه از چهارشنبه، ۱۶ بهمن ماه از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز آغاز شد.
این هشت گروه کالایی شامل کولر، یخچال، فریزر، تلویزیون، ماشین لباس شویی، ماکروویو، جاروبرقی و پکیج است که البته طبق اعلام وزارت صمت در قدم‌های بعدی اجرای آیین نامه شناسه و رهگیری کالا تمامی اقلام لوازم خانگی را شامل می‌شود.
آئین‌نامه اجرایی شناسه‌های کالا و رهگیری کالا موضوع ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اواخر شهریور ماه ۱۳۹۵ از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، برای اجرا ابلاغ شد. ماده ۲۰ این آئین‌نامه مسئولیت اجرای آن‌را به وزارت صنعت، معدن و تجارت محول کرده و طبق ماده ۱۲ آن وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) موظف است "امکان ثبت شناسه رهگیری و دریافت گواهی الکترونیکی را در سامانه جامع تجارت فراهم کند و یکتا بودن شناسه‌های رهگیری را در سطح تمامی کالاهای مشمول، تضمین کند".
با این وجود این طرح، حداقل در بخش لوازم خانگی، تاکنون به اجرا درنیامده بود، اما به نظر می‌رسد افزایش قاچاق کالا در پی ممنوعیت واردات و افزایش چشمگیر قیمت‌ها در بازار لوازم خانگی باعث شد که بالاخره آئین‌نامه اجرایی شناسه‌های کالا و رهگیری کالا در بخش لوازم خانگی اجرا شود.
البته پیش از آیین‌نامه شناسه و رهگیری کالا، طرح شبنم و ایران کد در راستای تفکیک کالای قاچاق و غیر قاچاق مطرح شده بود که به دلیل گسترش کدهای جعلی در مرحله اجرا متوقف شد.
به نظر می‌رسد این طرح امید تازه‌ای در بین فعالان صنعت لوازم خانگی برای کاهش یا پایان قاچاق ایجاد کرده، به‌طوری‌که در این زمینه محمدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی، در گفت‌وگو با ایسنا، تامین نقدینگی و قاچاق را از جمله مشکلات اصلی تولیدکنندگان لوازم خانگی عنوان کرد و گفت: طرح شناسه کالا و برخورد با کالای قاچاق که اخیرا اجرای شده یک کار اساسی و ماندگار اما طولانی‌مدت است.
غزنوی با بیان اینکه طرح شناسه کالا در جهت مبارزه با قاچاق کالا در سطح عرضه است تصریح کرد: با این وجود باید به این نکته توجه کنیم که قاچاق از راه گمرک، ته‌لنجی و شوتی قابل کنترل است.
شوتی‌ها چقدر لوازم خانگی قاچاق می‌کنند؟
وی با بیان اینکه ماشین هایی که جنس‌های قاچاق را از جنوب و بنادر به داخل کشور میاورند به شوتی معروف هستند، تصریح کرد: شوتی‌ها می‌توانند تا ۱۵ قلم لوازم خانگی بار بزنند و روزانه ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ ماشین شوتی فقط از چهار بندر کوچک کشور ته لنجی‌ها را داخل کشور میاورد که این فقط یک قلم از قاچاق لوازم خانگی است.
وی با بیان اینکه حجم دقیق کالاهای ته‌لنجی مشخص نیست، تاکید کرد که واردات کالا به صورت ته لنجی قوانین خاصی دارد، مثلا فقط باید برای مردم همان منطقه استفاده شود اما رعایت نشود.
با برندهای تقلبی چه کنیم؟
در ماه‌های گذشته ویدیویی در فضای مجازی منتشر شده بود که در آن فردی در حال عوض کردن برند یک ماشین لباس‌شویی است. البته این موضوع جدیدی نیست قبلا هم بارها اخباری درباره تغییر برند و فروش کالاهای ایرانی با برند خارجی با قیمت بالاتر منتشر شده بود.
سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی معتقد است که چون کالای ایرانی می‌تواند با کالای خارجی رقابت کند جابه‌جایی برندها زیاد اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه کالای خارجی به دلیل برندسازی گران‌تر است، اظهار کرد: عده‌ای از این فضا استفاده و تقلب می‌کنند، اما مشخص نیست این کالاهای تقلبی چه حجمی از بازار را اشعال کرده است.
غزنوی همچنین ابراز امیدواری کرد که طرح شناسه کالا بتواند به این تقلب پایان دهد.
