جزئیات جالب استفاده از اینترنت در ایران/ بررسی وضعیت شاخص های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات

مرکز برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی فناوری اطلاعات در گزارشی از آخرین وضعیت شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات اتحادیه بین‌المللی مخابرات (IDI) اطلاعات مربوط به شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، میزان مهارت، دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان‌ها و میزان استفاده فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان‌ها را در سال ۹۸ بررسی کرده است. در واقع، شاخص IDI حاصل سه زیرشاخص دسترسی، استفاده و مهارت است. براساس این گزارش بالاترین رتبه شاخص به استان تهران تعلق دارد و سپس سمنان و یزد در رتبه‌های بالا قرار دارند. در کنار این سه استان، استان‌های اصفهان و البرز نیز وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‎ها دارند. در این میان بدترین وضعیت شاخص به استان سیستان‌وبلوچستان تعلق دارد و قبل از آن به ترتیب مربوط به دو استان کردستان و آذربایجان غربی است. در زیرشاخص میزان مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز استان سمنان پیشتاز بوده و به‌دنبال آن استان‎های یزد و تهران قرار دارند. در این شاخص نیز استان‎های کردستان، آذربایجان غربی و سیستان‌وبلوچستان در سه رتبه پایینی این رده‎بندی قرار دارند. در زیرشاخص دیگر IDI یعنی سطح دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات ساکنان استان تهران و یزد در موقعیت‎های بهتری هستند. اما این زیرشاخص حاکی از آن است که شهروندان استان لرستان و سیستان‌وبلوچستان به لحاظ دسترسی به خدمات ICT نسبت به شهروندان سایر استان‎ها وضعیت بدی دارند. بنابر شاخص میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز استان‌های تهران و سمنان پیشگام هستند و همچنان میزان استفاده شهروندان استان سیستان‌وبلوچستان از خدمات ICT کمتر از دیگران است.

  شکاف جنسیتی

شاخص دیگری که در این گزارش بررسی شده، شکاف جنسیتی کاربران اینترنتی است. متوسط این شاخص در کشور حدود ۵/ ۱۰ بوده درحالی‌که میزان این آمار در جهان حدود ۱۷ است. شکاف جنسیتی با رابطه نسبت مابه‌التفاوت سهم کاربران زن و مرد به سهم کاربران مرد محاسبه می‌شود. براساس آنچه در این گزارش آمده بهترین آمار درخصوص شکاف جنسیتی به آمریکا تعلق دارد که نشان می‎دهد در این کشور پیشتاز حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات شکاف جنسیتی کاربران اینترنتی یک است. به عبارت دیگر، تعداد کاربران زن در این کشور دو برابر مردان است.این آمار در بین کشورهای اروپایی ۳/ ۵، در بین کشورهای آسیا و اقیانوسیه ۴/ ۲۴، کشورهای عربی ۲/ ۲۴ و آفریقا ۳۳ است. براساس شاخص شکاف جنسیتی کاربران اینترنت، در استان سمنان شکاف جنسیتی وجود ندارد و پس از آن کمترین شکاف جنسیتی به ترتیب مربوط به جمعیت استان‎های هرمزگان، البرز و تهران بوده و بیشترین مقدار به ترتیب به استان‌های سیستان‌وبلوچستان، اردبیل و چهارمحال و بختیاری تعلق دارد. البته در کنار این سه استان، استان‌های آذربایجان غربی و ایلام نیز وضعیت خوبی ندارند.

  جزئیات استان‎ها

همان‌طور که آمار این گزارش نشان می‎دهد براساس این شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (IDI)، استان سیستان‌وبلوچستان در مقایسه با سایر استان‎ها در شرایط بدی قرار دارد. این استان حدود ۹/ ۲ میلیون نفر جمعیت دارد و حدود ۷۲۴ هزار خانوار در این استان ساکن هستند که بیش از ۵۶ درصد این خانوارها به اینترنت دسترسی دارند. طوری‌که پهنای باند اینترنت بین‌الملل به ازای کاربران اینترنت در این استان ۸۵/ ۲۰ بیت بر ثانیه بوده و در این استان بیش از ۵۳ درصد جمعیت به اینترنت دسترسی ندارند. به عبارت دیگر، به ازای هر ۱۰۰ نفر در این استان، ۵۷/ ۵۰ مشترک فعال اینترنت موبایل و ۸۸/ ۲ مشترک اینترنت ثابت وجود دارد.در استان تهران که از لحاظ شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (IDI)، در صدر بقیه استان‎ها است، بیش از ۷/ ۴ میلیون خانوار وجود دارد که نزدیک به ۸۲ درصد آنها به اینترنت دسترسی دارند، این رقم درخصوص خانوارهای کشور نزدیک به ۷۱ درصد بود. همچنین به ازای هر ۱۰۰ نفر شهروند استان تهران، ۱۵۴ مشترک تلفن همراه و ۵۴ مشترک تلفن ثابت وجود دارد. همچنین آمار حاکی از آن است که بیش از ۷۶ درصد شهروندان استان تهران از اینترنت استفاده می‎کنند و در ازای هر ۱۰۰ شهروند استان تهران، نزدیک به ۹۳ مشترک فعال اینترنت موبایل و بیش از ۲۰ مشترک اینترنت ثابت وجود دارد.بعد از تهران یکی دیگر از استان‎های پیشتاز از نظر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (IDI) سمنان بود که حتی شکاف جنسیتی در این استان صفر اعلام شده است. به عبارت دیگر، زنان و مردان ساکن استان سمنان به یک نسبت از خدمات ICT بهره‎مند شده‎اند. در این استان که بیش از ۲۲۱ هزار خانوار سکونت دارند، نزدیک به ۷۹ درصد آنها به اینترنت دسترسی دارند و این آمار درخصوص افراد بیش از ۷۲ درصد است. به عبارت دیگر، به ازای هر ۱۰۰ نفر شهروند ساکن استان سمنان، ۸۴ مشترک اینترنت موبایل و ۱۴ مشترک اینترنت ثابت وجود دارد.