نگاهی کوتاه به زندگانی امام جواد(ع)/هدف مامون از ازدواج دخترش با امام(ع) چه بود؟

به گزارش جی پلاس، حضرت ابوجعفر محمد بن علی جوادالائمه علیه السلام نهمین امام شیعیان و فرزند عظیم الشأن امام رضا علیه السلام در دهمین روز از ماه رجب سال 195 هجری و به روایتی در نوزدهم ماه مبارک رمضان در مدینه منوره به دنیا آمدند.

مادر ایشان بانو سبیکه از اهالی نوبه مصر و از خاندان قبطیه همسر رسول خدا(ص) بود که امام رضا علیه السلام وی را خیزران نامیدند.

برای امام محمدتقی علیه السلام القاب و کنیه های بسیاری ذکر شده است که مشهورترین لقب ایشان جواد و معروفترین کنیه نیز ابوجعفر و رضی و متقی از القاب دیگر ایشان است؛ امام محمد تقی (ع) همچنین به باب الحوائج نیز شهرت دارند.

دوران امامت

دوران کودکی امام جواد علیه السلام از دوران شیرخوارگی تا زمانی که در سن هفت سالگی به امامت رسیدند، با حوادث گوناگون آمیخته است.

با شهادت امام رضا علیه السلام و به امامت رسیدن امام جواد علیه السلام در سنین کودکی، یکی از موضوعاتی که حتی برخی از یاران امام هشتم را دچار شک و تردید کرد، کم‌ سن‌ و‌ سالی آن حضرت برای عهده داری مقام امامت بود. به همین دلیل در مواردی امام رضا علیه السلام و در موارد دیگری، خود امام جواد علیه السلام به تبیین آن پرداختند و به شبهه‌ها پاسخ گفتند.

امام جواد علیه السلام به دلیل قابلیت و لیاقت و بهره‌مندی از موهبت الهی از جایگاهی رفیع در پیشگاه خداوند، پیامبر اکرم(ص)، پدر بزرگوارشان و همه کسانی که بهره‌ای از شناخت امام دارند برخوردارند.

اگر چه دشمنان دین و حاکمان معاصر امامان معصوم علیهم السلام همواره در مقام توطئه و سرکوب و تحقیر آنان بوده اند، اما حقانیت و صداقت و نورانیت امامان شیعه علیهم السلام پیوسته نقشه‌های دشمنان را خنثی و بی‌تأثیر می‌ کرده است و در برخی موارد، حتی دشمنان تحت تاثیر وجود پر برکت آنان قرار می‌گرفته‌اند.

ازدواج امام(ع)

مأمون هنگامى که به مقام و کمالات معنوی و علمى و فضایل اخلاقی و انسانى امام محمد تقى(ع) آگاهى پیدا کرد، به گرمى از ایشان استقبال کرد و آن حضرت (ع) را بر سایران از عباسیان و علویان ترجیح و برترى داد و دختر خود ام ‎الفضل را به عقد ازدواج آن حضرت (ع) درآورد. عباسیان و درباریان مأمون از تصمیم وى برای ازدواج دخترش با امام جواد (ع) برآشفتند و او را از آینده این کار برحذر داشتند، زیرا ترس آن را داشتند که پس از مأمون، خلافت به خاندان علوی برگردد، چنانکه درباره ولایتعهدى امام رضا (ع) هم به سختی دچار همین نگرانی شده بودند.

گفته می‌شود آنان مخالفت خود را به گونه دیگری وانمود کردند و گفتند: دختر خود را به ازدواج کودکی درمی آورد که تفقه در دین خدا ندارد، حلال را از حرام تشخیص نمی‌دهد و واجب را از مستحب باز نمی‌شناسد.

مامون که به گفتار بى اساس آنان اعتقادى نداشت و از کمالات و فضایل معنوی و علمی امام جواد (ع) آگاه بود، در مقابل این برخورد و براى نشان دادن شایستگى آن حضرت (ع)، مجلس بحث و مناظره علمى برپا کرد و امام نهم شیعیان (ع) را به مناظره علمی با یحیی بن اکثم دانشمند دربار عباسی و فقیه بزرگ اهل سنت در آن عصر فراخواند که امام (ع) در این مجلس، به همه پرسش‌ها پاسخ گفت و مقام و موقعیت علمی و هوش و ذکاوت آن حضرت (ع) بر همگان آشکار و اثبات شد. پس از آن مأمون دختر خود را به همسری امام جواد (ع) درآورد اما امام فرزندی از وی ندارند.

خلیفه ملعون عباسی از این راه به راحتی می‌توانست هم امام (ع) را در کنترل خود داشته باشد و هم رفت و آمد و ارتباط و تماس‌های شیعیان را با آن حضرت (ع) زیر نظر بگیرد.

امام جواد (ع) پس از آن و با وجود تکریم و احترام از سوی مأمون، تمایلى به زندگى اشرافى و معاشرت با خلیفه عباسی و درباریان نداشتند و به دنبال فرصتى بودند که از آن محیط خارج شوند.

همسر دیگر امام جواد علیه السلام، سمانه مغربیه نام دارد که مادر امام هادی علیه السلام است.

حضرت جوادالائمه (ع) دارای ۴ فرزند پسر و ۴ دختر به اسامی حضرت ابوالحسن امام علی النقی الهادی (ع) امام دهم شیعیان، ابواحمد موسی مبرقع، ابواحمد حسین، ابوموسی عمران، فاطمه، خدیجه، ام کلثوم و حکیمه بودند. 

بازگشت به مدینه

حضرت جوادالائمه (ع) پس از چندی به سفر حج رفتند و از آنجا به مدینه بازگشتند و تا پایان خلافت مأمون در آن شهر ماندگار شدند.

زندگی با ام فضل

ام الفضل همسر امام جواد (ع) که در دربار خلافت پرورش یافته و از زندگى اشرافى برخوردار بود، تحمل زندگى زاهدانه و بى آلایش خاندان عصمت و طهارت (ع) را نداشت و از آغاز ورود به مدینه منوره، بناى ناسازگارى در پیش گرفت و برای بازگشت به بغداد اصرار می‌کرد.

حتی چند بار نزد پدرش مأمون شکایت و گلایه کرد، اما مأمون به شکوائیه هاى دخترش اعتنا نداشت و وى را به زندگى مسالمت آمیز با امام جواد (ع) توصیه مى کرد.

مأمون برای امام محمد تقی (ع) احترام قائل بود و به این که دامادى وى را پذیرفته است، افتخار مى ‎کرد.

مقامات معنوی