ارائه خدمات مشاوره ای و روانشناسی رایگان در پایگاه های سلامت

به گزارش جی پلاس، دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: براساس آخرین پیمایش ملی سلامت روان در کشور به طور کلی 6/23 درصد از افراد 15 تا 64 ساله ساکن کشور دچار یک یا چند اختلال روانپزشکی در 12 ماه قبل از بررسی بودند. اختلال افسردگی اساسی با 7/12 درصد و اختلالات اضطرابی با 6/15 درصد بیشترین شیوع را در بین اختلالات روانپزشکی دارد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 3/34 درصد از افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی از نظر شدت بیماری در دسته اختلالات شدید، 5/29 درصد متوسط و 2/36 درصد در دسته خفیف قرار دارند. به‌دنبال این مطالعه و در حالی که در کشور برنامه مدون و مشخص درخور توجهی در رابطه با پیشگیری و مداخله‌های درمانی در حوزه سلامت روان وجود نداشت؛ وزارت بهداشت در راستای سلامت روان، سلامت اجتماعی، پیشگیری از سوء مصرف مواد و کاهش آسیب اعتیاد برنامه‌هایی را در پایگاه‌های سلامت و مراکز جامع خدمات سلامت در نظر گرفت. بر این اساس هم‌اینک در حوزه سلامت روان، کارشناسان این حوزه اقدام به شناسایی، تشخیص و مراقبت از انواع اختلالات شایع روانپزشکی می‌کنند. علاوه‌ بر این خانواده‌ها نیز می‌توانند با آموزش‌های مربوط به مهارت‌های فرزندپروری، مهارت‌های زندگی و برنامه‌های پیشگیری از رفتارهای خودکشی در پایگاه‌های سلامت آشنا شوند. افرادی که نیاز به برنامه‌های خودمراقبتی دارند یا به‌خاطر حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی دچار بحران‌های روانی می‌شوند، می‌توانند با مراجعه به پایگاه‌های سلامت و مراکز جامع خدمات در شهرستان‌ها که زیرمجموعه مراکز بهداشت هستند خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی دریافت کنند. با این همه با توجه به نیاز جامعه به برخی خدمات در حوزه سلامت اجتماعی خانواده‌ها می‌توانند در حوزه پیشگیری از همسر آزاری و کودک آزاری خدمات مشاوره‌ای دریافت کنند. علاوه بر این در مراکز کاهش آسیب اعتیاد، خدمات کاهش آسیب مصرف مواد از سوی تیم‌های سیار به بیماران معتاد خیابانی ارائه می‌شود.
در حال حاضر خدمات سلامت روانی از قبیل درمان‌های روانشناختی و دارویی توسط کارشناسان ارشد سلامت روان و پزشکان عمومی در مراکز خدمات جامع سلامت به مردم ارائه می‌شود. کارشناسان مراقب سلامت در این مراکز اختلالات روانپزشکی، وابستگی به الکل و مواد و آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی مراجعان به این مراکز را بررسی می‌کنند سپس افرادی که نتیجه غربالگری‌شان مثبت باشد بسته‌های خدمتی از نوع مداخلات روانشناختی و درمان‌های دارویی دریافت می‌کنند. افرادی که نتیجه غربالگری آنها منفی باشد یا به تعبیری هنوز مشکلی از نظر اختلالات روانپزشکی، مصرف الکل، دخانیات، مواد یا مشکلاتی از نوع خشونت‌های خانگی نداشته باشند برای پیشگیری از این گونه مشکلات، کارشناسان سلامت روان مستقر در مراکز خدمات جامع سلامت بسته‌های خدمتی از نوع کلاس‌های آموزش گروهی، فردی یا جلسات خانوادگی برگزار می‌کنند.
با توجه به اینکه اغلب خانواده‌ها به‌دلیل هزینه‌های خدمات سلامت روان در بخش خصوصی قادر به مراجعه به مراکز خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی نیستند انتظار داریم رسانه‌ها در معرفی نوع خدمات روانشناسی و پایگاه‌هایی که خدمات سلامت روان ارائه می‌دهند کمک کنند چرا که همه خدمات سلامت روان که در این مراکز توسط کارشناسان سلامت روان به مردم ارائه می‌شود رایگان هستند. وزارت بهداشت پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت بیش از 1800 کارشناس ارشد سلامت روان در مراکز بهداشتی به‌کار گرفته است که فقط سالانه حداقل 50 میلیارد تومان هزینه دستمزد آنها را پرداخت می‌کند. در حال حاضر با به‌کار‌گیری این کارشناسان در حوزه سلامت، بیش از 45 میلیون نفر از مردم در مناطق کشور دسترسی به خدمات پایه و اولیه سلامت روان را دارند. با همین ساز و کار از سال 93 تاکنون بیش از 2 میلیون نفر از افرادی که به نحوی دارای یک مشکل روانپزشکی بوده‌اند، شناسایی شده‌اند و خدمات سلامت روان را دریافت کرده‌اند و تحت مراقبت مراکز خدمات جامع قرار گرفته‌اند. با توجه به اینکه در مراکز خدمات جامع سلامت هدف و تمرکز حوزه سلامت بر پیشگیری اولیه و ارائه خدمات پایه است حوزه‌های تخصصی دیگری برای ارائه خدمات تخصصی‌تر سلامت در سطح دوم و سوم نیز تعریف شده است که شامل مراکز الگوی خدمات سلامت روانی اجتماعی، درمانگاه‌های سرپایی روانپزشکی و روانشناسی و مراکز بستری روانپزشکی هستند. به جز مراکز الگوی خدمات سلامت روانی اجتماعی که در حوزه تحت پوشش معاونت‌های بهداشتی دانشگاه مستقرند، درمانگاه‌ها و مراکز سرپایی و بستری عمدتاً در حوزه معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند. خدمات روانپزشکی، روانشناسی و مددکاری که در مراکز الگوی سلامت روانی اجتماعی در حوزه بهداشت ارائه می‌شوند، رایگان است، علاوه‌ بر این خدماتی که در درمانگاه‌های سرپایی و بستری در حوزه معاونت‌های درمان ارائه می‌شوند با تعرفه دولتی و با پوشش سازمان‌های بیمه گر است. یادآور می‌شود که پس از اجرای طرح تحول سلامت بسیاری از خدمات روانشناسی که تا قبل از آن مشمول بیمه‌های درمانی نبودند پس از طرح تحول سلامت در مراکز دولتی تحت پوشش بیمه‌های درمانی قرار گرفتند. با این حال هیچ یک از بیمه‌های تکمیلی در حال حاضر خدمات سلامت روان را پوشش نمی‌دهند و بیمه این خدمات را در بخش خصوصی حمایت نمی‌کند. به مردم توصیه می‌کنم تحت هیچ شرایطی مسائل و مشکلات روانپزشکی را به‌عنوان یک انگ یا برچسب اجتماعی نبینید. هرگاه احساس کردید علائم و نشانه‌هایی از افسردگی، اضطراب، استرس یا وابستگی به هر نوع ماده محرک یا مخدری داشتید یا اطرافیان و نزدیکان شما با اینگونه مسائل درگیراند به مراکز مشاوره و روانشناسی، روانپزشکی یا مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنید یا با افراد مورد اعتمادی که قادرند به شما کمک کنند، حرف بزنید. در پایان تأکید می‌کنم، با مراجعه به نزدیکترین پایگاه سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت محل زندگی خود، با تشکیل پرونده الکترونیک سلامت از کلیه خدمات رایگان سلامت روان، سلامت اجتماعی و پیشگیری و درمان مصرف دخانیات، الکل و مواد که توسط کارشناسان ارشد روانشناسی (سلامت روان) ارائه می‌شوند، بهره مند شوند.