راه های تخلیه انرژی کودکان

به گزارش جی پلاس، این روزها آپارتمان‌نشینی باعث شده است که تخلیه انرژی کودکان به یکی از دغدغه‌های والدین تبدیل شود. کودکانی که انرژی زیادی دارند به کودکان شلوغ مشهور هستند.

بیشتر کودکان انرژی زیادی دارند که با این انرژی بیش از اندازه به کودک شلوغ مشهور می‌شوند. شلوغ بودن در پر جنب و جوش بودن کودکان خلاصه می شود.

والدین از پرانرژی بودن فرزندشان شکایت دارند و نگران این هستند که فزندشان بیش‌فعال است و همین باعث می شود که آن‌ها را به مراکز درمانی بکشاند.

امروزه با پیشرفت جوامع و کوچک شدن خانه‌ها و کمبود فضا برای بازی بچه‌ها، بسیاری از کودکان در این باره با مشکل مواجه هستند و نمی‌توانند انرژی خود را تخلیه کنند و همین ناتوانی در تخلیه انرژی در بسیاری از مواقع باعث می شود که کودک دچار آسیب های رفتاری مانند پرخاشگری شوند و نتوانند به طور طبیعی رشد کنند.

آزادی در انتخاب نوع بازی، بازی کردن با آسودگی کامل، دخالت نکردن بزرگترها برای تغییر مسیر بازی یا همبازی شدن با کودکان،باعث می‌شود که آن‌ها از بازی‌های انفرادی و گروهی به طور واقعی لذت ببرند و همه اینها از شرایط اصلی بازی‌های آزاد است.

تخلیه نشدن انرژی کودک از طریق بازی و یا حتی شیطنت به شدت روی آرامش روانی و عصبی کودک تأثیر منفی دارد و همین موضوع سبب می‌شود یک کودک در سال‌های ابتدایی زندگی خود تبدیل به فردی عصبی شود.

در ادامه راه های تخلیه انرژی کودکان را بیان می کنیم:

اجازه دهید کودکان آنقدر بازی کنند تا سیر شود

باید به کودکان فرصت داد تا آن قدر بازی کنند تا سیر شوند.در واقع کودکی که در هر یک از مراحل رشد به اندازه‌ نیازش آزادانه بازی کند، بهتر و استوارتر این مراحل را پشت سر می‌گذارد و انسانی متعادل‌تر و مفید‌تر می‌شود.

الگوی بازی کودکان در سال‌های اولیه کودکی نشانه تغییر رشدی آن‌هاست؛ کودک خردسال بیشتر به بازی انفرادی نیاز دارد که مجدداً با بازی موازی دنبال می‌شود، یعنی 2 کودک در کنار هم و نه با یکدیگر به بازی می‌پردازند. آن‌ها ممکن است از یک وسیله نیز استفاده کنند، اما مستقل از هم  و بدون ارتباط زیاد با هم به کار و بازی بپردازند.

کودکان از 4 تا 6 سالگی به بازیهای گروهی روی می‌آورند

از 4 تا 6 سالگی، کودکان بازیهای گروهی انجام می دهند، یعنی آن‌ها با کودکان دیگر بازی می‌کنند و می‌توانند وسایل خود را تا اندازه‌ای معین به دیگران بدهند و یا با آن‌ها شریک شوند، اما در عین حال نمی‌توانند علایق فردی خود را فدای گروه کنند و به اصطلاح تابع گروه شوند.

عواملی از جمله سن، جنس، هوش و محیط در بازی کودکان مؤثر می باشد.‌ کودکان در هر سنی به بازی‌های خاصی می‌پردازند و بعد از مدتی بعضی از آن‌ها را رها می‌کنند. مثلا بچه‌هایی که به مهدکودک می‌روند از بازی با مکعب‌های چوبی دست می‌کشند، چون اشیایی مانند رنگ گل رس، مداد رنگی و.... فعالیت‌های جالب‌تر و متنوع‌تری هستند که به کودک عرضه می‌شود و او  دوست دارد که با آنها بازی کند.

 کودکان به طور فطری نسبت به بزرگسالان انرژی بیشتری دارند چون که آن‌ها برای دست‌یابی به رشد شناختی، اجتماعی و جسمانی مناسب به این نیاز دارند که بتوانند به میزان کافی فعالیت کنند و در محیط خود دست به اکتشاف بزنند. 

دست کشیدن از اسباب بازی‌هایی که جان‌دار نیستند

وقتی کودکی نمی‌تواند اسباب بازی‌ها و عروسک‌های خود را جان‌دار کند، این بازی‌ها جذابیت خود را از دست می‌دهد و کودک کم کم به سوی بازی‌هایی مانند فوتبال، بستکبال، شطرنج و بازی‌های فکری پیچیده می‌رود که نیازهای فکری، جسمی، روانی و اجتماعی او را بهتر برآورده می‌کند.

تخلیه انرژی کودکان باید از طریق بازی کردن انجام شود و کودک آن مقدار اضافی انرژی را باید با بازی کردن تخلیه کند، چرا که کودکان از طریق بازی، نوعی تمرین را انجام می‌دهند، در نتیجه می‌توانند مهارت‌های لازم را برای رفع نیازهای زندگی به دست آورند، پس بازی نوعی فعالیت برای پاکسازی حالات درونی است.

عامل اصلی بازی، لذتی است که در حال بازی کردن در فرد ایجاد می‌شود و این تفاوت اصلی با کار است، چرا که کار نوعی فعالیت برای رسیدن به هدف است. شخص این فعالیت را نه تنها به خاطر آن که از آن لذت می‌برد، بلکه بدلیل آنکه خواهان نتیجه نهائی آن است به انجام می‌رساند.

کودکان هنگام بازی کردن به فکر برنده شدن و رقابت با دیگران نیستند

کودکان به فکر برنده شدن و رقابت با دیگران نیستند و هدفشان تفریح و لذت بردن از بازی است و می خواهند که انرژی خود را تخلیه کنند، اما به تدریج کودکان بزرگتر می‌شوند و موضوع رقابت و برنده شدن بیشتر از بازی برایشان لذت بخش می‌شود.

کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که بازی کردن برای قبول کردن مطالب گوناگون و ایجاد آمادگی جسمی و روانی مؤثر است و عمل یادگیری را سریع و آسان می‌سازد؛ بازی در واقع نیروهای ذهنی و جسمی فرد را برای کسب موفقیت به کار می‌اندازد.

ضرورت تخلیه انرژی کودکان

کودکان به طور فطری نسبت به بزرگسالان انرژی بیشتری دارند چون که آن‌ها برای دست‌یابی به رشد شناختی، اجتماعی و جسمانی مناسب به این نیاز دارند که بتوانند به میزان کافی فعالیت کنند و در محیط خود دست به اکتشاف بزنند. 

جلوگیری از آن باعث می‌شود که کودکان در ابعاد رشدی مختلف دچار مشکل شوند  و بحران‌های مختلفی را تجربه کنند. کودکان لا تخلیه نکردن انرژی خود می توانند دچار مشکلاتی از جمله افسردگی دوران کودکی و بروز انواع مشکلات رفتاری نظیر پرخاشگری  شوند.

وظیفه والدین برای تخلیه انرژی کودکان

برای  تخلیه انرژی کودکان، لازم نیست والدین کار خارق‌العاده‌ای انجام دهند بلکه مهم‌ترین چیز این است که ساعاتی را در روز برای انجام بازی‌های حرکتی با کودک اختصاص دهند. بازی در رشد کودک نقش بسیار تأثیرگذاری دارد چون که در جریان بازی نه تنها مهارت‌های حرکتی کودک پیشرفت می کند و تکامل می یابد ،بلکه با به اشتراک گذاشتن هیجانات مثبت، فرزند می‌تواند رشد عاطفی مناسب‌تری را تجربه کند.

والدین حتی اگر مشغله کاری زیادی دارند  و یا اینکه محیط خانه‌ اجازه فعالیت بدنی کافی را به کودک نمی‌دهد، باید تلاش کنند ساعتی از روز را به بازی با کودک اختصاص دهند و با کودک خود بازی کنند. برای دست‌یابی به این امر انها می توانند از محیط‌هایی مثل  پارک‌هایی که در محله‌ها وجود دارد برای گذراندن اوقات فراغت استفاده کنند. باید توجه داشته باشند که در این زمینه کیفیت مدت زمانی که با فرزندتان می‌گذرانند از کمیت آن اهمیت بیشتری دارد. در نتیجه حتی اگر یک ساعت از روز را بتوانند به خوبی با کودک خود بگذرانند ارزش زیادی دارد.

بایدها و نبایدها در تخلیه انرژی کودکان

تخلیه انرژی کودکان باید با در نظر گرفتن اصول تربیتی باشد. این که می‌گوییم کودک باید بتواند انرژی خود را تخلیه کند به معنای این نیست که مجوز رفتارهای پرخاشگرانه و نامناسب به کودک صادر شود. بلکه منظور این است که فرصت‌های مناسبی در اختیار کودک قرار بگیرد تا او بتواند به اندازه کافی بازی و فعالیت کند و بازیگوشی‌های مربوط به سن خود را داشته باشد. در ادامه چند مورد از مهم‌ترین مواردی که در این زمینه باید آن‌ها را در نظر بگیرید اشاره می کنیم:

سرزنش نکردن والدین به خاطر محدودیت فضا

امروزه با آپارتمانی شدن خانه مانند گذشته خبری از خانه‌های حیاط دار نیست. به همین  دلیل کودکان مجبورند بیشتر ساعات روز را در فضای کوچک خانه‌های آپارتمانی بگذارند. قرار داشتن وسایل تزییناتی در این محیط باعث می‌شود که بسیاری از والدین دائماً کودک خود را محدود کنند و او را به خاطر بازیگوشی‌هایش دعوا کنند و حتی ممکن است اجازه بازی کردن را به آنها ندهند. این رفتارها نه تنها باعث تخلیه انرژی کودکان نمی‌شود بلکه تأثیرگذاری روش‌های تربیتی را نیزکم می کند. در حقیقت مادر و پدری که دائماً به خاطر کوچک‌ترین فعالیت فرزندشان او را دعوا می‌کنند نمی‌توانند انتظار داشته باشند که کلامشان  برر وی فرزندشان تأثیر گذار است. 

یکی از اصلی‌ترین راه‌های تخلیه انرژی کودک، بازی‌های فعال است. بازی‌هایی که کودک در آن جنب و جوش دارد بهترین نوع بازی به حساب می‌آید. کودکی که دوست دارد خود را با جنب و جوش تخلیه کند، اما پدر و مادر به او اجازه این کار را نمی‌دهند، مانند کسی است که بغض گلویش را گرفته، اما به او اجازه گریه کردن نمی‌دهند.

بهتر است والدین زمانی که فرزندشان هنوز کوچک است و دستورات آنها را متوجه نمی شوند، در چینش خانه به گونه ای تغییرات ایجاد کنند که کودک بتواند به راحتی بازی و حرکت کند .برای این کار باید مدتی لوازم گران قیمت  یا زینتی را از دسترس او دور نگه دارند، چون کودک در سنین کم نیازمند فعالیت و گردش در محیط است و می‌خواهد با کنجکاوی پیرامون خود را کشف کند.

برچسب نزدن به کودک

آنچه که پدر و مادر به کودک خود می‌گویند در نهایت به صدای درونی ذهن او تبدیل می‌شود. در واقع حرف‌های پدر و مادر  اعتماد به نفس کودک را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار می دهد و شخصیت او را شکل می‌دهد. در نتیجه والدین باید  تلاش کنند تا بیشتر مراقب کلام خود باشند و هنگامی که می‌خواهند به فرزندشان تذکر دهند از برچسب‌های بد، نظیر دیوانه، شیطون، غیر قابل تحمل و... استفاده نکنند.

آموزش مهارت‌های تنظیم هیجانی به کودک

کودکان از همان سنین پایین به فراگیری مهارت‌های زندگی نیاز دارند. در واقع آن‌ها باید از خردسالی تحت آموزش قرار بگیرند تا بتوانند رفتارهای مناسب را تمرین کنند و در نتیجه به مهارت کافی دست یابند. درست است که کودکان توانایی کم‌تری برای کنترل هیجانات خود دارند، با این حال لازم است که والدین  در مقام پدر یا مادر صبوری را به فرزندان آموزش دهند و با الگو قرار دادن خود به او یاد بدهند که چگونه در شرایط ناکام کننده  هیجانات خود را کنترل کند.

بازی‌های فعال راهی برای تخلیه انرژی کودکان

یکی از اصلی‌ترین راه‌های تخلیه انرژی کودک، بازی‌های فعال است. بازی‌هایی که کودک در آن جنب و جوش دارد بهترین نوع بازی به حساب می‌آید. کودکی که دوست دارد خود را با جنب و جوش تخلیه کند، اما پدر و مادر به او اجازه این کار را نمی‌دهند، مانند کسی است که بغض گلویش را گرفته، اما به او اجازه گریه کردن نمی‌دهند.

وجود مشکل خاص در کودک در صورت  وجود بیش از حد انرژی

در اختلال نقص توجه-بیش فعالی معمولاً کودکان انرژی زیادی از خود نشان می‌دهند، تحرک زیادی دارند و نمی‌توانند روی کار بخصوصی در مدت زمان طولانی تمرکز کنند. این اختلال نتیجه کاهش میزان برانگیختگی مغز است در نتیجه به ارزیابی‌های دقیق نیاز دارد و برای تشخیص آن مراجعه به یک متخصص ضروری است. در نظر داشته باشید که صرف فعالیت زیاد کودک به او برچسب بیش فعالی نزنید.

کلاس‌های ورزشی راهی برای تخلیه انرژی کودکان

گاهی فرستادن کودک به کلاس‌های رزمی می‌تواند به تخلیه انرژی کودکان کمک کند. به طور کلی رفتن به کلاس‌های ورزشی برای کودکان به خصوص آن‌هایی که در محیط خانه فضای کافی برای فعالیت ندارند، می‌تواند بسیار مفید باشد و به تخلیه انرژی کمک کند. با این حال این را در نظر بگیرید که کودکان به شدت الگوبرداری می‌کنند و از طریق پاداش‌دهی رفتارهایشان تقویت می‌شود. به همین خاطر ممکن است که رفتن به کلاس‌های رزمی برای برخی کودکان منجر به تقویت رفتارهای پرخاشگرانه شود. در نتیجه ورزشی که برای کودک خود انتخاب می‌کنید باید متناسب با شرایط و روحیه او باشد. به این ترتیب نسخه واحدی برای همگان وجود ندارد.

اگر کودکان در هنگام بازی تخلیه نشوند ، انرژی نهفته در خود را در منزل به صورت آزار و اذیت خواهر و برادر کوچکتر نشان می دهند ، اما اگر انرژی کودک در محیط بازی تخلیه شود کودک شبها با آرامش به استراحت می پردازد.