اغلب افراد، به قدری مشغول افکار و زندگی شخصی خود هستند که توانایی شنیدن حرفهای سایرین را از دست داده‌اند. با این حال، بهتر است به خاطر بسپاریم که گوش کردن فعالانه از قابلیت‌های بسیار بااهمیت در تعاملات اجتماعی است. عادت به گوش کردن و شنیدن هم درست مانند تمام عادات دیگر نیازمند انجام تمرینات مداوم است.
به گزارش جی پلاس، ارنست همینگوی می گوید: «من گوش کردن را دوست دارم. تاکنون، بسیاری از چیزها را از راه شنیدن فراگرفته‌ام. اغلب مردم هرگز به حرف یکدیگر گوش نمی‌کنند!»
«طبیعت، یک زبان و دو گوش در اختیار ما قرار داده است. بنابراین، باید دو برابر آن چه که حرف می‌زنیم، بشنویم.» - اپیکتت (Epictetus)
گوش کردن یکی از عادت‌های اجتماعی مهمی است که متأسفانه در دنیای امروز دست کم گرفته می‌شود. اغلب افراد، به قدری مشغول افکار و زندگی شخصی خود هستند که توانایی شنیدن حرفهای سایرین را از دست داده‌اند. با این حال، بهتر است به خاطر بسپاریم که گوش کردن فعالانه از قابلیت‌های بسیار بااهمیت در تعاملات اجتماعی است. عادت به گوش کردن و شنیدن هم درست مانند تمام عادات دیگر نیازمند انجام تمرینات مداوم است. در این جا، قصد دارم راه‌کارهایی را به شما معرفی کنم که برای خود من مفید بوده‌اند؛ امیدوارم استفاده از آن‌ها به شما هم کمک کند تا شنوندگان بهتری باشید و روابط اجتماعی خود را بهبود ببخشید.
1. به خاطر داشته باشید که شنیدن به شما هم کمک می‌کند.
اغلب افراد تصور می‌کنند که گوش کردن به حرفهای دیگران برای خود آن‌ها بی‌فایده است. اما بهتر است بدانید که برقراری ارتباطات اجتماعی یک فرآیند دو جانبه است؛ یعنی، هر چقدر اشتیاق شما برای شنیدن حرفهای دیگران بیشتر باشد، آن‌ها نیز برای گوش کردن به حرف‌ها و درد دل‌های شما مشتاق‌تر خواهند بود. بنابراین، تمرکز و ارزش قائل بودن برای سخنان و افکار دیگران موجب خواهد شد که آن‌ها هم همین رفتار را با شما داشته باشند.
2. فرض کنید که این مکالمه را مو به مو باید برای فرد دیگری تعریف کنید.
این یکی از بهترین روش‌هایی است که شما را به شنیدن هر چه بهتر حرفهای دیگران تشویق خواهد کرد. اگر فرض کنید که مکالمات جاری را باید به شکلی دقیق برای شخص دیگری بازگو کنید، کنجکاوتر و هوشیارتر خواهید شد. به این ترتیب، نه تنها به سخنان طرف مقابل گوش کرده و آن‌ها را درک می‌کنید، بلکه در طول مکالمه پرسش‌های گوناگونی را طرح کرده و خود را شنونده‌ای فعال معرفی خواهید کرد. فقط بهتر است زیاد سرگرم سوال کردن از طرف مقابل نباشید و بیشتر گوش کنید!
3. برقراری تماس چشمی را فراموش نکنید.
به طور قطع، شما هم تا به حال با اشخاصی برخورد کرده‌اید که در طول مکالمه به این طرف و آن طرف نگاه می‌کنند. امیدوارم شما جزو این افراد نباشید! چون، انجام این کار باعث می‌شود که طرف مقابل فکر کند حواس‌تان پیش او نیست و به حرفهای او توجه نمی‌کنید. برای آن که به تدریج بتوانید عادت برقراری ارتباط چشمی را در خودتان ایجاد کنید، بهتر است تمرین‌های زیر را جدی بگیرید:
- خودتان را مجبور کنید که هر بار برای مدت کوتاهی به چشم‌های طرف مقابل نگاه کنید. به خودتان سخت نگیرید. هر بار تنها چند لحظه کافی است. به این ترتیب، با گذشت چند ماه و به تدریج می‌توانید زمان برقراری تماس چشمی را بیشتر کنید.
- برای شروع، هر بار می‌توانید فقط به یکی از چشم‌های طرف مقابل خود نگاه کرده و هر از چندی نگاه خود را به سمت چشم دیگر او برگردانید.
گوش کردن صحیح نیازمند تمرین مداوم است
4. تلفن همراه خود را کنار بگذارید.
بررسی تلفن همراه و سیر و سیاحت در دنیای مجازی یکی از بدترین کارهایی است که ممکن است در طول مکالمه انجام دهید. به طور جدی از انجام این کار اجتناب کنید. بالا و پائین رفتن در صفحات مختلف رسانه‌های اجتماعی، درست زمانی که فرد دیگری با شما صحبت می‌کند، این پیام را منتقل خواهد کرد که نه تنها حرفهای وی را نشنیده می‌گیرید، بلکه حتی ذره‌ای هم برای شخصیت او ارزش قائل نیستید. پس بهتر است در هنگام گفتگو با سایرین، گوشی خود را کنار بگذارید و به آن توجه نکنید.
5. خلاصه مکالمه را در ذهن خود مرور کنید.
در طول مکالمه، کافی است چند لحظه وقت صرف کرده و سخنان طرف مقابل را در ذهن خود مرور کنید تا اطمینان پیدا کنید که متوجه حرفهای او شده‌اید. حتی، می‌توانید این کار را با صدای بلند انجام دهید. به عنوان مثال، می‌توانید بگوئید، «صبر کن، ببینم درست متوجه شدم…» به این ترتیب، احساس خوبی را به شخص مقابل منتقل کرده و به او ثابت می‌کنید که تمام تلاش خود را به کار برده‌اید تا حرفهای وی را شنیده و به طور کامل درک کنید. در عین حال، انجام این کار در محیطی‌های حرفهای و شغلی به شما کمک خواهد کرد تا بروز هر نوع سوءتفاهمی را به حداقل برسانید.
6. به جای حدس زدن بهتر است سوال کنید.
بسیاری از افراد تلاش می‌کنند تا فکر طرف مقابل را بخوانند. انجام این کار ممکن است به خودی خود چندان هم بد نباشد. با این حال، گاهی اوقات حدس و گمان جای برقراری ارتباط را گرفته و به سوءتفاهمات دامن می‌زند.
موضوع این است که خواندن افکار دیگران کاری بسیار دشوار و در برخی موارد حتی غیر ممکن است. در عین حال، این امر موجب می‌شود که روابط و ارتباطات خود را بر پایه حدسیات خودتان بنا کنید؛ این قبیل فرضیات در اغلب مواقع درست یا کامل نیستند. بنابراین، تعاملات اجتماعی شما را به سمت و سوی نادرستی هدایت خواهند کرد.
پس، از همین حالا این قبیل فرضیه‌بافی‌ها را کنار بگذارید و با طرح پرسش‌های ساده و گوش سپردن به پاسخ ارائه شده روابط اجتماعی خویش را بهبود بخشید.
7. زمانی را به انجام حرکات ورزشی یا پیاده‌روی اختصاص دهید.
همان‌طور که در ابتدای مطلب گفته شد، اغلب ما به شدت درگیر مشغله‌های فکری و روزمره زندگی خود هستیم. این امر، موجب می‌شود که در اکثر مواقع، ذهنی مغشوش داشته و به هیچ عنوان توانایی گوش کردن به حرفهای سایرین را نداشته باشیم. بهتر است در طول روز، زمان کوتاهی را به آرام کردن افکار خودمان اختصاص دهیم. انجام تمرینات سبک ورزشی، پیاده‌روی، انجام تمرینات یوگا، حتی باز کردن پنجره و قرار گرفتن در معرض جریان هوای تازه به شما کمک خواهد کرد تا آرامش بیش‌تری را تجربه کنید و شنونده بهتری باشید.
8. فقط گوش کنید.
به طور حتم، شما هم با افرادی مواجه شده‌اید که به محض آغاز مکالمه، حرف شما را قطع کرده و انواع و اقسام تحلیل‌ها و راه‌کارها را در اختیار شما قرار می‌دهند. واقعیت این است که در اغلب موارد، وقتی مکالمه‌ای را شروع می‌کنیم، بیش از آن که نیازمند دریافت نظرات و نصایح دیگران باشیم، به دو گوش شنوا نیاز داریم. اگر شخص مقابل راهنمایی یا نظر شما را بخواهد، می‌توانید آن را ارائه دهید. البته، انجام این کار مستلزم آن است که از ابتدا به حرفهای او گوش کرده باشید!
9. درباره محدودیت‌های خود صادق باشید.
اگر به شدت خسته هستید؛ اگر عجله دارید و باید خیلی فوری کار دیگری را انجام دهید؛ اگر از شرایط روحی مناسبی برخوردار نیستید؛ یا هزاران اگر دیگر … بهتر است موضوع را صادقانه به طرف مقابل اطلاع دهید.
حتی ممکن است برای مدتی طولانی به حرفهای شخص مقابل گوش کرده و حالا، به کمی استراحت نیاز داشته باشید. به شما اطمینان می‌دهم که فرد مقابل صداقت و حسن نیت شما را درک خواهد کرد. با این حال، بهتر است این کار را با ملایمت هر چه تمام‌تر انجام دهید و در اولین فرصت، شنونده باقی صحبت‌های او باشید.
10. تجربیات مشابه خود را به اشتراک بگذارید.
در صورتی که با دقت به حرفهای طرف مقابل خود گوش فراداده و تمام موارد ذکر شده را به کار بگیرید، به طور حتم، او نظر شما را نیز جویا خواهد شد. پس، تنها هنگامی که فرد به شما اجازه اظهار نظر می‌دهد، می‌توانید با به اشتراک گذاشتن تجربیات مشابهی که داشته‌اید ابتدا او را آرام کنید. سپس، می‌توانید راه‌کارهایی را ارائه دهید که در شرایط مشابه برای خود شما کارساز بوده‌اند.
11. در صورت لزوم، بهتر است ابتدا کمی فاصله بگیرید.
گاهی ممکن است طرف مقابل از دست شما عصبانی باشد. در این مواقع، گفتگوی منطقی جریان نداشته و شما هم قادر به ادامه روند شنیدن نخواهید بود. این امر، به ویژه در میان افراد درگیر در یک رابطه عاطفی می‌تواند مشکل آفرین باشد. بنابراین، در این قبیل موارد بهتر است ابتدا کمی از محیط و طرف مقابل فاصله بگیرید تا فرصت انجام مکالمه‌ای منطقی و موقعیت گوش سپردن به حرفهای شخص مورد نظر مهیا شود.
به خاطر داشته باشید که همه ما در دنیای کنونی به گوش شنوایی نیاز داریم تا در مواقع لزوم صحبت‌ها، درددل‌ها و گاه حتی گلایه‌های ما را بشنود. بنابراین، لازم است که همه ما در ارتقاء مهارت شنیدن حرفهای یکدیگر کوشا باشیم. خوب شنیدن و خوب شنیده شدن از بروز بسیاری از سوءتفاهمات جلوگیری کرده و روابط اجتماعی ما را بهبود می‌بخشد.
