ویتامین K یکی از ویتامین هایی است که بسیاری آن را فراموش می کنند. ما به صورت متداول موضوعاتی را درباره ویتامین های دیگری مانند ویتامین ث و د و اهمیت این ویتامین ها می شنویم. اما ویتامین K برای شما چه می کند؟
سبزیجات برگی سبز و پنیرها منبع خوبی از ویتامین K محسوب می شوند. در کنار منابع لبنی، ویتامین K2 توسط باکتری ها در روده بزرگ سنتز شده و جذب می گردد و در 10 درصد از ویتامین های K شرکت دارد.. مکمل های ویتامین K می توانند با عملیات برخی داروهای رقیق کننده خون در تداخل باشند.
فقر ویتامین K در بدن
فقر ویتامین K تقریبا در 31 درصد از بزرگسالان دیده می شود. فقر ناشی از این وتیامین بر استخوان ها، مفاصل و قلب تاثیر می گذارد. دو نوع ویتامین K1 و K2 شناخته شده است. ویتامین K1 نقش مهمی در لخته شدن خون دارد در حالی که نوع دوم برای سلامت استخوان ها، تنظیم رشد سلولی و جلوگیری از کلسیفیکاسیون شریان ها موثر است.
برای جلوگیری از کمبود این ویتامین، توصیه می شود بزرگسالان به میزان کافی سبزیجات تیره رنگ مانند کلم بروکلی، کاهو و اسفناج، کدو و آب انار مصرف کنند. این غذاها سرشار از ویتامینK1 هستند. اما گوشت مرغ، جگر و تخم مرغ سرشار از ویتامین K2 هستند.
ویتامین K یک ویتامین محلول در چربی است بنابراین بهتر است با غذاهای حاوی چربی های سالم آنرا به بدن برسانید. زنان در سنین 19 سال به بعد به روزانه 90 میکروگرم ویتامین کا نیاز دارند. این میزان برای مردان در همین سنین باید 120 میکروگرم باشد.
بارزترین علائم کمبود ویتامین K در کودکان کدام است؟
علائم کمبود ویتامین K
خونریزی زیاد
اگر زخم های شما خونریزی شدیدی دارند، شما ممکن است دچار فقر ویتامین K شده باشید. دوره های شدید قاعدگی، وجود خون در ادرار یا مدفوع، خونریزی شدید بینی و یا لثه ها نیز ممکن است ناشی از فقر این ویتامین باشد.
ضعف استخوانی
ویتامین K می تواند در سلامت استخوان ها نقش داشته باشد. برخی تحقیقات رابطه بین مصرف بیشتر ویتامین کا و افزایش تراکم استخوان و همچنین خطر کمتر شکستگی های لگن را ثابت کرده اند.
مشکلات قلب
هنگامی که سطح ویتامین K در بدن پایین است، کلسیفیکاسیون عروقی رخ می دهد. این عارضه یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب است. افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه بیشتر در معرض کلسیفیکاسیون عروقی هستند.
بروز علائم آرتریت
در اثر کمبود ویتامین K ، استخوان ها و غضروف ها تمام مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند. این وضعیت، خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش خواهد داد.
کبودی پوست
افرادی هستند که با کمترین ضربه به شدت کمبود می شوند. انجام یک آزمایش خون ساده برای تعیین میزان ویتامین K بدن برای افرادی که از این مشکل شکایت دارند پیشنهاد می شود. تشخیص زودهنگام افت ویتامین کا در خون به راحتی قابل کنترل بوده و علائم به سرعت برطرف می شود.
دیابت
فقر ویتامین K در بدن خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می دهد و این را محققان هلندی ثابت کرده اند. علت دقیق این که چرا ویتامین کا دارای اثر محافظتی علیه دیابت است، مشخص نشده ولی شاید به ایکن خاطر باشد که این ویتامین سبب کاهش التهاب و بهبود حساسیت به انسولین می شود.
پوکی استخوان
کمبود ویتامین K با ابتلا به پوکی استخوان مرتبط است. این ویتامین در ساختن یک نوع پروتئین استخوان به نام استئوکلسین نقش مهمی دارد. بهتر است زنان مصرف سبزیجات به ویژه انواع دارای برگ سبز را در اوایل دوران یائسگی یا پیش از آن افزایش دهند.
خواص و فواید ویتامین k برای سلامتی
جلوگیری از پوکی استخوان:
پوکی استخوان به وسیله کاهش غلظت استخوان اتفاق می افتاد و معمولا بعد از سن 50 سالگی اتفاق می افتد که در زنان یائسه رایج است. این معضل در سکوت رشد می کند و اگر درمان نشود منجر به مشکلات بسیاری می شود. نشانه ها و علائم پوکی استخوان ممکن است در شکل انحراف نخاعی، استخوان های شکننده و درد استخوان ها؛ رخ دهد. در حدود سن بیست تا سی سالگی جرم استخوان در گونه انسان شروع به کاهش می کند. این محدوده سنی زمانی است که استخوان ها در بیشترین استحکام و تراکم هستند، اما بعد از آن تراکم استخوان ها شروع به کاهش می کند. زنان یائسه از مشکل کاهش تراکم استخوان، زمانی که سطح استروژن خون آنها کاهش می یابد؛ رنج می برند.
کاهش لخته سازی خون:
عملکرد اولیه دیگر ویتامین K تنظیم لخته سازی خون است. این به دلیل نقشی است که در مخلوط کردن پروترومبین دارد. لخته شدن خون به صورت خودکار اتفاق می افتد زمانی که زخمی ایجاد می شود و باعث خونریزی رگ های خونی می شود. مولکول هایی که باعث لخته شدن خون نی شوند به صورت دائم در کانال های خونی در حال گردش اند. نقش ویتامین کا در این مورد تنظیم لخته سازی خون با انتقال کلسیم به داخل بدن است. ویتامین کا2 به بهبود اختلالات خونی به نام سندرم میلودیسپلاتیک کمک می کند.
کاهش جریان خونریزی ماهیانه شدید:
دلایل زیادی برای شدید بودن جریان خونریزی ماهیانه در زنان وجود دارد، کمبود ویتامین K نیز یکی از همان دلایل است. مصرف مکمل های ویتامین کا می تواند شدت جریان خونریزی را در زمان وقوع عادت ماهیانه کاهش دهد و ضمنا این ویتامین مقدار جریان خون خارج شده از بدن را نیز کاهش دهد.
جلوگیری از خونریزی داخلی:
این ویتامین به کاهش ریسک خونریزی کبد، هپاتیت و جذب ضعیف مواد مغذی یا تاثیرات بلند مدت مصرف آنتی بیوتیک ها و آسپرین کمک کند. برخی مشکلات روده ای نیز به علت کمبود این ویتامین مانند انسداد، ورم روده بزرگ و مشکلات کولون رخ می دهد.
کاهش درد دوران قاعدگی:
ویتامین K از تنظیم هورمون هایی که به تنظیم روند قاعدگی می پردازند، اطمینان حاصل می کنند. در مقابل این موضوع به کاهش درد قاعدگی کمک می کند. زنانی که از درد شدید قاعدگی رنج می برند باید آزمایش کمبود ویتامین کا بدهند.
قطع حالت تهوع دوران بارداری:
زنان بارداری که از استفراغ شدید و حالت تهوع طی دوران بارداری رنج می برند معمولا به کمبود ویتامین کا مبتلا می باشند. اگر از مکمل های این ویتامین استفاده شود، به کاهش این علائم در زنان باردار کمک می شود. نه تنها این مورد خوب، بلکه این ویتامین تاثیر مثبتی بر روی سلامت روانی و جسمی جنین ها دارد.
جلوگیری از خونریزی در نوزادان:
معمولا نوزادانی که تازه با دنیا آمده اند، مورد تزریق ویتامین K قرار می گیرند تا از خونریزی آنها جلوگیری شود. این ویتامین همچنین برای کودکانی که مبتلا به نفس تنگی هستند لازم و ضروری است و این کودکان می توانند با مصرف منظم قطره های خوراکی این ویتامین درمان شوند.
جلوگیری از انسداد صفرا:
مصرف آنتی بیوتیک برای مدت زمان طولانی می تواند باعث انسداد صفرا، التهاب روده، سلیاک و آماس روده شود. این بیماری ها حتی در مواقع کمبود ویتامین K بدتر نیز می شوند. علاوه بر مصرف منظم مکمل ها با این ویتامین، از وقوع این مشکلات در آینده جلوگیری می شود.
مراقبت از سیستم ایمنی:
به وسیله مطالعاتی اثبات شده است که ویتامین K از سیستم ایمنی و گوارشی محافظت می کند. علاوه بر آن؛ این قابل توصیه است که غذاهایی خورده شود که حاوی منبع بسیار زیادی از این ویتامین باشد، به این منظور که سیستم ایمنی و سیستم گوارشی سالم تر باشند.
تنظیم قند خون:
غده ی پانکراس در بدن انسولین ترشح می کند و حاوی مقدار زیادی ویتامین K است. این ویتامین برای عملکرد مناسب پانکراس ضروری است. انسولین ترشح شده توسط پانکراس سطح قند خون را کنترل کرده و تبدیل قند به انرژی را تنظیم می کند. از این رو می توان گفت که ویتامین کا برای تنظیم سطح قند خون ضروری و لازم است.
افزایش جریان ادرار:
ویتامین K می تواند جریان و حجم ادرار را افزایش دهد که برای زدودن سموم محلول در بدن ضروری است. این دلیل آن است که اگر مقدار کافی ادرار دفع نمی کنید، توصیه می شود تا سطح کم ویتامین کا در بدن خود را چک کنید و اگر دریافتید که مقدار کمی از آن را دارید باید از مکمل های ویتامین کا استفاده کنید.
جلوگیری از سرطان:
توسط تحقیقاتی به اثبات رسیده است که ویتامین K در جلوگیری از بروز سرطان های روده، پروستات، معده، بینی و دهان مفید است. طبق یکی از مطالعات ویتامین کا در تثبیت بیماران مبتلا به سرطان کبد مفید بود و حتی عملکرد کبد را در این بیماران؛ بهبود داده بود.
منابع طبیعی ویتامین k
سبزیجات برگدار و سبزیجات چلیپایی از بهترین منابع ویتامین K بشمار می روند که به عنوان مثال می توان به جعفری، بروکلی، کلم کیل، برگ کولارد، برگ چغندر سوئیسی، جوانه های بروکسل، اسفناج، برگ شلغم، گل کلم، مارچوبه و کاهو اشاره کرد.
منابع دیگر این ویتامین مهم نیز شامل :آلو، خیار، جگر گاو، ماهی، تخم مرغ، ریحان خشک شده، چای سبز، سبزیجات دریایی، سبوس گندم، و فرآورده های لبنی تخمیر شده مانند ماست و پنیر را مد نظر قرار داد.