تیک یک اختلال عصبی غیرارادی است که بر سیستم حرکتی و گاهی صوتی بدن تأثیر می‌گذارد و علائمی چون چشمک زدن، لرزش سر و یا شانه، بالا پریدن ابروها و... را به همراه دارد. تیک‌ها خیلی ناگهانی شروع می‌شوند و اغلب افرادی که از این اختلال رنج می‌برند بعد از اتمام آن احساس تسکین می‌کنند.
به گزارش جی پلاس، حدود 25 درصد از کودکان و 1 درصد از بزرگسالان تیک عصبی را تجربه می‌کنند. این اختلال معمولاً پسرها را بیشتر از دخترها درگیر کرده و سن شیوع آن در 7 سالگی است ولی گاهی در اوایل بلوغ و بزرگسالی نیز ظاهر می‌شود. تیک‌ها در حالت عادی عمری کوتاه دارند و تقریباً تا یک سال بعد از ظاهر شدن بهبود می‌یابند.
تیک‌ها چند نوع هستند و چه علائمی دارند؟
1. تیک‌های ساده که به دو گروه حرکتی و صوتی تقسیم می‌شوند:
تیک‌های حرکتی با علائمی چون لرزش سر و گردن، چشمک زدن، پرش شانه و... ظاهر می‌شوند.
تیک‌های صوتی که با علائمی چون سرفه، پاک‌سازی گلو و ایجاد آواهای مبهم همراه است.
2. تیک‌های پیچیده که مانند تیک‌های ساده به دو گروه حرکتی و صوتی تقسیم می‌شوند:
تیک‌های حرکتی پیچیده بیش از یک گروه عضلانی را درگیر می‌کنند و علائمی چون ضربه زدن به خود، گاز گرفتن خود، پریدن، حرکت دادن و چرخیدن در هنگام راه رفتن و... دارد.
تیک‌های صوتی پیچیده نیز با علائمی چون صحبت‌های مبهم، تکرار کلمات و تکرار حرف‌های دیگران، بروز پیدا می‌کنند.
تیک‌ها گاهی به سختی قابل مشاهده و گاهی آن قدر شدید و ناتوان‌کننده می‌شود که باعث بی‌قراری، خستگی، اضطراب و استرس و در موارد شدیدتر متوقف کردن فعالیت‌های روزمره در فرد می‌شوند.
علت بروز تیک‌ها چیست؟
تیک‌ها اغلب ارثی هستند و با عواملی مانند احساس گناه، استرس، اضطراب، خستگی، سرزنش شدید، کمبود خواب و هیجان و تنش بیش از حد، شدت پیدا می‌کنند. گاهی اوقات نیز در اثر عفونت، تشنج، بیماری هانتینگتون و... ایجاد می‌شوند که باید توسط پزشک معالج تشخیص داده شوند.
تیک‌ها در چه گروهی از کودکان و بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود؟
اغلب کودکانی که دارای تیک هستند ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را داشته باشند:
- اختلال کمبود توجه
- بیش فعالی
- اختلال وسواس
- اختلال اضطراب جدایی
- اختلالات یادگیری
- گرسنگی و تشنگی طولانی مدت
علل تیک در بزرگسالان نیز ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- سوءمصرف مواد
- استرس و خستگی
آیا تیک‌ها نیاز به درمان دارند؟
بیشتر تیک‌ها نیاز به درمان ندارند و معمولاً طی 12 ماه بهبود پیدا می‌کنند. جهت تسریع در روند بهبود آن‌ها لازم است:
- با اصلاح برخی عادات از سبک زندگی می‌توانیم از تشدید تیک‌های عصبی پیشگیری کنیم. این عادات عبارت‌اند از: سیگار کشیدن، نوشیدن زیاد نوشیدنی‌های غنی از کافئین و کار زیاد.
- گنجاندن فعالیت‌های ورزشی در برنامه روزانه.
- تمرکز بر تیک‌های عصبی به مدت یک هفته و ثبت روزانه جزئیات آن (در چه مکانی، با چه شدتی و چند بار و در حین انجام چه‌کارهایی بیشتر اتفاق می‌افتد) و پرهیز از کارهایی که شرایط را برای بروز تیک‌ها فراهم می‌کند. به‌عنوان مثال اگر شرکت در جمعی تیک را تشدید می‌کند، تعداد حضور در جلسات این جمع را کاهش دهید و یا آرامش را به خود القا کرده و با شل کردن عضلات و تنفس عمیق به خود کمک کنید.
- زمانی که متوجه تیک خود شدید ذهنتان را به موضوعی دیگر هدایت کنید و سرگرم شوید.
- از بین بردن زمینه استرس و تنش‌های عصبی در محیط کار و زندگی
- نادیده گرفته و خونسرد باشید. تمسخر و تضعیف اعتمادبه‌نفس شخص مبتلا به تیک عصبی سبب تشدید آن خواهد شد.
- کمک گرفتن از آینه و تکرار تیک مقابل آن به مرور زمان در درمان تأثیرگذار خواهد بود.
- استفاده از برخی مکمل‌های ویتامینی مثل منیزیم و سدیم با تشخیص پزشک.
- در موارد شدید، نیاز به درمان دارویی و تزریق بوتاکس است.
