صنف پزشکان یکی از اقشار پردرآمد کشور طی سال‌های اخیر بوده است؛ اما آیا واقعا در این میان پزشکانی بیکار هستند؟!
به گزارش جی پلاس، در پی طرح ادعای مسئله "کمبود پزشک" در کشور شاهد واکنش‌های مختلفی از سوی صنف پزشکان بودیم، برخی با نادیده گرفتن آمارهای سازمان جهانی بهداشت و نظرات کارشناسان حوزه سلامت، مسئله کمبود پزشک را نادرست خواندند.
برخی نیز با پیش کشیدن مسئله بیکاری پزشکان سعی در وارونه نشان دادن ماجرا داشتند؛ طبق آخرین اظهارنظر انجام شده توسط دبیر شورای عالی نظام پزشکی، بسیاری از پزشکان، حرفه خود را رها کرده و در حیطه‌های دیگر مشغول به کار هستند اما حقیقت چیست و آیا با وجود کمبود پزشک در کشور، برخی پزشکان بیکار هستند؟!
پزشکانی با درآمد یک میلیارد در ماه!
اطلاع از درآمد واقعی پزشکان در ایران برخلاف کشورهای غربی بسیار دشوار است و اطلاع دقیقی در این زمینه وجود ندارد؛ شاید به همین دلیل اظهارنظرهای متناقض از قبیل درآمدهای نجومی این قشر و حتی بیکاری برخی پزشکان در جامعه وجود دارد؛ در ادامه به برخی از مواضع اعلام شده درباره درآمد پزشکان کشور اشاره شده است.
ایرج خسرونیا؛ رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، بیشترین درآمد را مربوط به جراحان قلب و مغز و اعصاب دانسته که می‌تواند تا 70 میلیون تومان در ماه هم برسد اما حسن طریقت منفرد؛ وزیر اسبق بهداشت در سال 1392 درآمد پزشکان در بخش دولتی برای 150 ساعت کار ماهانه را 34 میلیون تومان اعلام کرد؛ ایرج ندیمی، نماینده پیشین مجلس در سال 94 به وجود حداقل 300 پزشک با درآمد ماهیانه یک میلیارد تومان اشاره کرد است همچنین طی مطالعات پژوهشی یک پایان‌نامه دکتری در سال 13933، دکتر فوق تخصص جراحی پلاستیک و دکتر فوق تخصص قلب با درآمد سالیانه 88 میلیارد تومان، بیشترین درآمد را نسبت به مشاغل دیگر داشتند.
در برابر این اظهارات، قائم مقام معاونت آموزشی وزارت بهداشت معتقد است در آینده پزشکان بیکار زیادی خواهیم داشت! همچنین علیرضا زالی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران نیز مدعی شده تعداد پزشکان بیکار در ایران بیشتر کشورهای دیگر است!
در سال 1396 مطالعه‌ای تطبیقی در موسسه عالی پژوهش سازمان تأمین اجتماعی درباره میزان درآمد کادر پزشکی به تفکیک گروه‌های درمانی انجام شده است؛ اطلاعات ٤٣ کشور دنیا با کمک سایت‌های معتبر بررسی و درآمد کادر درمانی مشخص شده است؛ طبق این پژوهش، سرانه درآمد پزشکان ایرانی، نسبت به میانگین درآمد پزشکان در آسیا بیشتر بوده است اما همچنان درآمد بالای پزشکان در ایران از سوی برخی از مسئولان نفی می‌شود؛ مهم‌تر از دانستن درآمد پزشکان در کشور، پی بردن به قدرت خرید این قشر در کشور است.
پزشکان ایرانی با بالاترین قدرت خرید در جهان
قدرت خرید بیانگر توان خرید مردم از کالا یا خدمات متفاوت در جامعه است؛ با احتساب نرخ برابری قدرت خرید، می‌توان گفت درآمد پزشکان ایرانی در رتبه تخست و بالاتر از درآمد پزشکان کشورهای توسعه یافته از قبیل آمریکا، هلند، استرالیا، بلژیک، آلمان، کانادا، سوئد، نروژ و ... قرار میگیرد.
این بدان معناست که قدرت خرید پزشکان ایرانی به نسبت سایر کشورها بسیار زیاد است و پزشکان ایرانی با یک دلار توان خرید کالا و خدمات بیشتری را در ایران دارند؛ در کنار این موضوع باید به مسائل کیفی از قبیل قدرت خرید پزشکان، میزان درآمد آنها به نسبت سایر اقشار جامعه و مالیات آنها نیز توجه کرد؛ میزان قدرت خرید در پزشکان متخصص در ایران به مراتب بیشتر است و فاصله بیشتری با سایر کشورهای جهان دارد؛ طبق تحقیق پارسا نسب در سال 1388 درآمد پزشکان متخصص ایران نسبت به چند کشور مورد مطالعه و براساس تطبیق با قدرت خرید و میانگین درآمد سالانه پزشکان متخصص، به صورت زیر بوده است:
طبق آمار سازمان بیمه سلامت، هزینه بستری این سازمان در سال 1392 حدود 21155 میلیارد تومان بود که این هزینه در سال 1395 به 7317 میلیارد تومان رسید! همچنین دستمزد پزشکان در سال 1392 حدود 587 میلیارد تومان بوده است که این رقم در سال 1395 نیز این دستمزدها به 2 هزار و 528 میلیارد تومان رسید.
نمودار شماره 2-مقایسه هزینه بیماران و درآمد پزشکان 1392-1395
تعرفه پزشکان طی سه سال از 1392 تا 1395 به طور میانگین 3.2 برابر شده است؛ سه برابر شدن تعرفه‌های پزشکان از جمله عوامل اصلی شکست طرح تحول در کاهش هزینه‌های مردم و ورشکستگی بیمه‌های درمان بوده است.
بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که درآمد پزشکان در ایران نه تنها کم نیست بلکه به نسبت درآمد پزشکان در سایر کشورها، رقم بالاتری است همچنین میزان «اختلاف درآمد پزشکان با سایر اقشار» در ایران به نسبت سایر جوامع عدد بزرگتری را نشان می‌دهد که حاکی از اختلاف بیشتر است؛ از انگیزه‌های اصلی ماندن پزشکان در ایران و حتی بازگشت محصلین پزشکی به داخل کشور، درآمد خوب و قدرت خرید بالا به نسبت سایر کشورها است.
تعارض منافع پزشکان، مانع هرگونه تغییر
طبق اظهارات وزیر بهداشت، اجازه تربیت پزشک در مراکز غیردولتی صادر نشده است و تنها برای برخی از رشته‌های پیراپزشکی، پیشنهاداتی در حال بررسی است؛ از سوی دیگر طبق اعلام ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت کشور کمبود جدی در زمینه پزشک وجود دارد.
اما علت چیست و چرا با وجود نیاز شدید کشور به تربیت پزشک، هیچ اقدامی انجام نمی‌شود؟
برای پی بردن به چرایی عدم افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی باید به "تعارض منافع" موجود در مسئولان این حوزه توجه کرد؛ تصمیم‌گیری درباره ظرفیت رشته‌های پزشکی توسط خود پزشکان در وزارت بهداشت انجام می‌شود و بالطبع تصمیمات اتخاذ شده در راستای منافع خود آنها تلقی می‌شود.
بالا رفتن ظرفیت رشته‌های پزشکی برای پزشکان فعلی به معنای کاهش درآمد این صنف در آینده نزدیک است و طبیعتا مخالف هرگونه افزایش ظرفیت دانشجو در رشته‌های پزشکی هستند!
از سوی دیگر برخی پزشکان برای توجیه عدم نیاز جامعه به پزشک، مدعی نبود زیرساخت و توزیع نامناسب شده‌اند؛ یعنی در صورت بیکاری برخی پزشکان، بیکاری ارادی به حساب می‌آید یعنی با پرداختن به شغل‌های دیگر، درآمد بهتری داشته و پزشکی را کنار گذاشته‌اند.
دلیل این موضوع شرایط کار آماده برای فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی است؛ پزشکانی که به تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اند صرفاً تنها با ثبت مشخصات خود در وزارت بهداشت می‌توانند با درآمدی حداقل 15 میلیون تومانی به فعالیت مشغول شوند؛ در حال حاضر مطلوب جامعه جذب و تربیت بیش از حد نیاز نیست و افزایش ظرفیت‌ها باید متناسب با نیاز کشور باشد؛ این موضوع با ارائه راهکارهایی از جمله تربیت نیروهای بومی در هر منطقه و گرفتن تعهد خدمت از پزشکان محقق خواهد شد.
