بهترین نقاط ایران برای دیدن ستاره ها کجاست؟

برای تماشای زیبایی‌های آسمان و اجرام معلق در آن باید از شهرهای بزرگ فاصله بگیریم تا از آلودگی‌ها دور شویم. بعد از آن، باید وضعیت آب و هوایی، زمان رصد و ابزار رصدی مناسب را هم در نظر بگیرید. معمولا قبل از هفتم هلال ماه و بعد از شب بیست و یکم، می‌شود آسمان پرستاره را دید. در  شب‌های دیگر، نور ماه، ساعت‌هایی از شب، آسمان را روشن می‌کند و اجازه تماشا نمی‌دهد. در شب‌های ابری هم تعداد زیادی از ستاره‌ها پشت ابرها پنهان می‌شوند و به ‌چشم نمی‌آیند. در این مقاله مکان‌هایی را معرفی می‌کنیم که می‌توانند یک پیشنهاد سفری خوب و پرخاطره برای دیدن ستارگان تلقی شوند. اگر منجم حرفه‌ای نیستید و تلسکوپ ندارید برای رصد بهتر آسمان از دوربین استفاده کنید.

رصدخانه رادکان

یکی از بهترین منطقه‌هایی که برای تماشای اجرام آسمانی مناسب است، در ۷۸ کیلومتری شمال غربی مشهد مقدس  قرار دارد. تا چندین سال پیش همه فکر می‌کردند این برج که میان دشتی بین کوه‌های هزارمسجد و بینالود قرار دارد، مقبره یکی از شاهان ایلخانی است، اما بعد از تحقیق در اسناد مختلف، مشخص شد برج رادکان نزدیک روستایی به همین نام برای رصد آسمان ساخته شده است.

برج تاریخی رادکان در بخش چناران، تنها برجی است که توانایی تعیین چهار فصل سال کبیسه و آغاز نوروز را دارد. گروه خواجه نصیرالدین طوسی در زمان وزارت او در دربار هلاکوخان این برج را در ۱۳ فرسنگی مشهد بنا کردند. تاریخ منقوش روی کتیبه‌ای در برج سال ۶۶۰ هجری قمری را نشان  می‌دهد که هم‌زمان با پایان کار ساخت بناهای وابسته به رصدخانه مراغه است. منطقه جلگه‌ای و معتدل رادکان در مسیر راه شوسه قدیمی مشهد به قوچان واقع شده است. این شاخه از راه ابریشم از کنار رودخانه کشف رود می‌گذشت.

اگر خواستید یک رصد موفق در کنار شاهکار معماری ریاضی و نجوم ایران داشته باشید، برای شب می‌توانید روی هماهنگی با مسئول دبستان روستای رادکان حساب کنید و برای استراحت و استفاده از سرویس بهداشتی به تنها مدرسه روستا بروید. منجمان زیادی از سراسر دنیا برای تماشای انقلاب تابستانی و زمستانی پای این برج می‌آیند و مردم روستا با حضور منجمان آماتور و حرفه‌ای آشنا هستند. این برج درها و دریچه‌هایی دارد که انتخاب جاگذاری‌شان اتفاقی نیست. درها درست در راستای طلوع یلدایی (آغاز زمستان) و غروب آغاز تابستان ساخته شده است. هنگام انقلاب‌ها نور خورشید از دو در برج عمود می‌تابد. سیاره زحل و اجرام بسیار دیگری از این برج قابل رصد است.

کاروانسرای قصر بهرام

اگر ساکن پایتخت هستید و می‌خواهید شبی را با رصد کردن ستاره‌ها بگذرانید، سفر به قصر بهرام پیشنهاد مطلوبی است. این مکان برای اهالی کاشان و اصفهان هم به راحتی قابل  دسترس است.

دور بودن از آلودگی‌های محیطی به‌خصوص آلودگی نوری شهرهای بزرگ همچون تهران و کاشان باعث شده که این منطقه آسمانی پر ستاره را در این شب‌ها به نمایش بگذارد. این کاروانسرا در جنوب شرقی استان تهران و در پارک ملی کویر قرار دارد. برای رفتن به قصر بهرام و گذراندن یک شب تابستانی پرخاطره، نزدیک‌ترین راه از مسیر شهر ورامین به  حساب می‌آید.

از آنجا به روستای قلعه بلند بروید که نزدیک‌ترین روستا به ورودی پارک ملی کویر است. بعد از این روستا به پاسگاه محیط‌بانی می‌رسید که روی تابلویش نام پاسگاه محیط بانی مبارکیه نوشته شده و اجازه ورود را باید از محیط‌بانان سازمان حفاظت محیط زیست بگیرید. بعد از آن حدود ۶۰ کیلومتر در جاده خاکی، تپه‌ها، گیاهان متنوع کویری و گله‌های شتر در قاب نگاه‌تان جا خوش می‌کنند تا به کاروانسرای قصر بهرام برسید.

این کاروانسرا در گذشته جزء اتراقگاه‌های جاده ابریشم به شمار می‌رفت و امروزه محوطه‌اش پاتوق اهالی نجوم مقیم در شهرهای تهران، اصفهان، ری و کاشان به حساب می‌آید. از اینجا دب اکبر، دب اصغر و بخشی از کهکشان راه شیری به وضوح قابل مشاهده است.

چک ‌چک یزد

یزد هم یکی از شهرهای کویری است که آسمان زلالی دارد.  گوشه‌ای دنج کنار کویر، روستای چک چک قرار دارد که زرتشتیان مقدس می‌دانند. در این سرزمین علاوه بر آسمانی تاریک و دور از آلودگی نوری می‌توان ابنیه تاریخی متعددی را هم تماشا کرد. گرچه تابستان‌های کویر گرم و تفتان است اما چک چک منطقه‌ای است با کوه‌های سنگی زیبا که زیارتگاه و عبادتگاه زرتشتیان هم به حساب می‌آید و همین اعتقاد موجب شده همیشه سکوت و آرامش در منطقه جاری باشد.

روستای چک چک، آسمان پرستاره‌ای دارد که دلیلش دور بودن از شهر بزرگ یزد است، اما به‌علت کوهستانی بودن، افق‌های این منطقه کاملا بسته است و باعث می‌شود رصدکنندگان ستاره‌های کویری، طلوع واقعی ستارگان را نبینند.

ساعتی طول می‌کشد تا ستاره‌ها از پشت کوه‌ها بالا بیایند و دیده شوند. برای رسیدن به این روستا باید از شهر یزد راه میبد را در شمال غربی پیش بگیرید؛ حدود ۱۰ کیلومتر از اشکذر بگذرید تا از سه راهی خرانق به سوی این روستا مسیرتان را تغییر دهید. بعد از ۵۵ کیلومتر که نزدیک خرانق شدید به سمت اردکان حرکت کنید تا بعد از ۱۵ کیلومتر به چک چک برسید. در این راه بخش‌هایی از مسیر، خاکی است، اما آسمانی را که می‌بینید ارزشش را دارد.

تخت سلیمان تکاب

آسمان تاریک و پرستاره مجموعه تخت سلیمان مکانی جذاب برای اهل نجوم و تاریخ به حساب می‌آید. نام تخت سلیمان که چهارمین اثر تاریخی ایرانی ثبت شده در یونسکو به شمار می‌آید، بیش از ۶۰ بار در شاهنامه نوشته شده است.

دور بودن از شهرهای بزرگ، واقع شدن در یک دره و حضور بادهای موسمی ملایم، هرگونه آلودگی را از آسمان این منطقه دور نگه داشته تا ستارگان پرشمار، بهتر به چشم بیایند.

تخت سلیمان در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب قرار دارد. اگر از تهران یا مرکز و جنوب ایران قصد سفر به این منطقه را دارید جاده بیجار به تکاب بهترین راه به حساب می‌آید. فاصله تهران به تکاب‌ - از مسیر تهران، قزوین، زنجان، بیجار، تکاب - حدود ۵۵۰ کیلومتر است. راه دسترسی شهرهای استان آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل به این شهر هم از مسیر شاهین دژ به تکاب میسر است. از تکاب به سوی شاهین دژ حرکت کنید، بعد از پنج کیلومتر یک جاده از سمت راست جدا می‌شود. این جاده از کنار مزارع و باغ‌ها و روستاهای زیبا عبور می‌کند و بعد از روستای شیرمرد جاده فرعی در سمت چپ قرار دارد. با پشت سر گذاشتن یک شیب تند سربالایی به مجموعه تخت سلیمان می‌رسید که شامل دریاچه، آتشکده و کوهی مشهور به زندان دیو است.

اگر برای نجوم به مجموعه باستانی تخت سلیمان رفتید، برای ماندن یک روز اضافه هم برنامه‌ریزی  کنید تا بتوانید آثار باستانی را ببینید و در مجموعه آبگرم تنی به آب بزنید. چشمه‌های آب گرم تخت سلیمان در درمان بیماری‌های مفصلی مفید است و خستگی راه را از تن‌تان در می‌کند.

منطقه طالقان

شهرهای شمالی به دلیلی آب و هوای مرطوب و بارانی برای دیدار ستارگان مکان‌های دور از دسترسی به شمار می‌روند. معمولا ابرها ستاره‌های آسمان را پشت خود پنهان می‌کنند. اما اگر به آسمان صاف این مناطق بعد از بارندگی بر بخورید، آسمان پرستاره‌ای خواهید یافت. مناطق کوهستانی که دور از شهرهای بزرگ قرار دارند به دلیل بادهای زیاد و افق های بسته، آسمانی تاریک را به نمایش می‌گذارند.

بیشتر مناطق رصدی در مرکز ایران واقع شده و شهر کوهستانی طالقان یکی از شهرهای شمالی ایران برای تماشای آسمان به حساب می‌آید.

مکانی که آسمانی تاریک دارد و طبیعتی منحصر‌به‌فرد. رودخانه‌ای پر آب که سال‌ها است با سد خاکی خود بخشی از آب شرب شهر بزرگ تهران را تأمین می‌کند.

طالقان در ۳۰ کیلومتری شرق شهر قزوین قرار دارد و از شمال به رشته‌کوه‌های البرز منتهی می‌شود. برای رسیدن به آنجا باید تهران را به سوی غرب ترک کنیم.

شهر طالقان را که به سوی شمال ترک کنیم در محدوده کوه‌های البرز مرکزی، روستاهای متعددی وجود دارد که از فراز هر کدام می‌توان آسمانی زلال را به تماشا نشست. با توجه به بعد مسافت، طالقان یکی از مکان‌های تاریک نزدیک پایتخت به شمار می‌رود.