علامه تهرانی در کتاب روح مجرد تفسیری از یکی از ابیات حافظ را که در وصف حضرت علی اکبر سلام الله علیه سروده شده ارائه کرده است.
به گزارش جی پلاس، در کتاب روح مجرد درباره شعری از حافظ درباره حضرت علی اکبر علیه السلام چنین آمده است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
در شب سوّم ربیع الثّانى یکهزار و چهارصد و دوازده هجریّه قمریّه، أخ الزّوجه حقیر: حجّة الاسلام آقاى حاج سیّد حسن معین شیرازى دامت معالیه در بنده منزل در مشهد مقدّس بودند، و خواب جالبى را نقل نمودند که ذکرش مقرون به لطف است:
معمولًا در طهران، هر واعظى را که براى یک دهه براى منبر رفتن در مجلسى دعوت می کردند، در شب آخر وى را براى همان دهه از سال دیگر نیز دعوت مى‌نمودند. در آخرین سالى که مرحوم دُرّى در قید حیات بود، یکشب از دهه محرّم (شب هشتم یا نهم) جوانى از ایشان قبل از منبر سوال می کند که: مراد از این شعر چیست؟
مرید پیر مغانم ز من مرنج اى شیخ چرا که وعده تو کردىّ و او به جا آورد (دیوان حافظ)
مرحوم درّى می گوید: جواب این سوال را در بالاى منبر می دهم تا براى همه قابل استفاده باشد.
ایشان در فراز منبر از قضیّه نهى آدم ابو البشر از خوردن گندم، و داستان نان جوین خوردن امیرالمؤمنین علیه السّلام را در تمام مدّت درازاى عمر بیان مى‌نماید، و حتّى اینکه آن حضرت در تمام مدّت عمر ابداً نان گندم نخورد و از نان جوین سیر نشد و سپس می گوید:
مراد از شیخ در این بیت، حضرت آدم على نبیّنا و آله و علیه السّلام است که وعده نخوردن از شجره گندم را در بهشت داد ولى به آن وفا نکرد و از امر خداوند سرپیچى نمود و گندم را تناول کرد. و مراد از پیر مغان حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام است که در تمام مدّت عمر نان گندم نخورد، و وعده عدم تناول از شجره گندم را او ادا کرده و به اتمام رسانید.
این مجموع تفسیر این بیت بود که وى بر سر منبر شرح داد و منبرش را خاتمه داد.
قبل از پایان سال، مرحوم درّى فوت می کند؛ و لهذا در سال بعد، در دهه محرّم در آن مجلس مَدعُوّى که باید حضور داشته باشد، نمى‌تواند شرکت نماید.
درست در سال بعد در دهه محرّم در همان شبى که این جوان سوال را از مرحوم درّى می کند، وى را در خواب مى‌بیند که: مرحوم درّى به نزد او آمد و گفت: اى جوان! تو در سال قبل در چنین شبى از من معنى این بیت را پرسیدى و من آنطور پاسخ گفتم. امّا چون بدین عالم آمده‌ام، معنى آن، طور دیگرى براى من منکشف شده است:
مراد از شیخ حضرت ابراهیم علیه السّلام است، و مراد از پیر مغان حضرت سیّد الشّهدا علیه السّلام؛ و مراد از وعده، ذبح فرزند است که حضرت ابراهیم بدان امر خداوند وعده وفا داد، امّا حقیقت وفا را حضرت أبا عبد الله الحسین علیه السّلام در کربلا به ذبح فرزندش حضرت علىّ أکبر علیه السّلام انجام داد.
فرداى آن شب، این جوان در آن مجلس معمولى همه ساله مرحوم درّى مى‌آید و این خواب خود را بیان می کند. و معلوم است که با بیان این خواب چه انقلابى در مجلس روى داده است.»
منبع: کتاب روح مجرد، ص 482؛ تالیف علامه تهرانی (ره)
