بسیاری از استان‌های ایران در هفته‌های گذشته از خطوط قرمز مصرف آب عبور کردند و به‌رقم بی‌سابقه‌ای در مصرف رسیدند. در این زمینه تهران و اصفهان پیشتاز بوده‌اند.
به گزارش جی پلاس، در این باره قاسم تقی‌زاده‌خامسی، معاون آب و آبفای وزیر نیرو با تأکید بر مشکل‌زا بودن این مصرف، می‌گوید: «هفته گذشته مصرف آب در تهران از ۳ میلیون و ۶۸۰ هزار مترمکعب در روز عبور کرد. این رقم نسبت به سال گذشته ۵ درصد افزایش داشت؛ رشدی بی‌سابقه در ۳۰ سال گذشته که نیازمند توجه جدی است.»
مصرف روزانه ۳ میلیون و ۶۸۰ هزار مترمکعب مصرف آب برای تهران یک تهدید به شمار می‌رود. اکنون پایتخت کشور با عبور از خطوط قرمز مصرف (۳ میلیون مترمکعب در روز) دچار یک چالش و مشکل جدی است. چراکه با توجه به محدودیت منابع، حفظ کیفیت آب مصرفی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در شهر تهران در بهترین شرایط ۷۰ درصد آب از منابع سطحی تأمین می‌شود؛ از سد‌هایی نظیر لار، لتیان، امیرکبیر، طالقان و ماملو. ۳۰ درصد دیگر هم از منابع آب زیرزمینی است، اما این نسبت برای سال‌های بالاتر از نرمال است. در سال‌های کم آب و پرآب این نسبت تغییر می‌کند.
تهرانی‌ها مدیریت مصرف را جدی بگیرند
مسئولان می‌گویند که در تهران هر آنچه می‌توانستیم از اطراف آب بیاوریم، آورده‌ایم و دیگر راهی جز بهینه مصرف کردن وجود ندارد. تقی‌زاده‌خامسی با اشاره به این محدودیت منابع، بیان می‌کند: «ما شاهد بدمصرفی هستیم. البته وقتی می‌گوییم که مشترکان مصرف آب خود را مدیریت کنند، منظور چشم‌پوشی از مصارف ضروری نیست بلکه هدف حذف مصارف بیهوده آب، از جمله شست‌و‌شوی حیاط، خودرو، آبیاری فضای سبز با آب تصفیه شده و باز گذاشتن آب در تمام دوره استفاده برای بهداشت شخصی است.»
معاون وزیر نیرو با اشاره به اینکه حس افزایش منابع آبی، خود عامل رشد مصرف آب در سال‌جاری بوده، اظهار می‌کند: «امسال سال گرمی است و افزایش گرما در شب بیشتر شده است. از این‌رو بخشی از رشد مصرف به گرما در شب مربوط می‌شود. چراکه شاهد تداوم مصرف کولر‌های آبی در شب هستیم. اما حس پرآبی به لحاظ بارش‌ها و سیلاب‌های اخیر نیز در رشد مصرف بی‌تأثیر نبوده است. در حالی که نباید نزولات جوی سال آبی جاری، مصرف بهینه آب را از یادمان ببرد، بخصوص در کلانشهر‌ها که با محدودیت منابع آبی، مخازن و شبکه مواجهیم.»
کاهش فشار آب در تهران
تقی‌زاده‌خامسی با تأکید بر اینکه مدیریت عرضه آب در تهران در حال انجام است، اذعان می‌کند: «در پی رشد مصرف در تهران، نیم تا یک درصد فشار شبکه کمتر شده است تا بتوانیم آب را به تمام مناطق بویژه شهرک‌های اقماری برسانیم و دچار مشکل نشویم.»
معاون وزیر نیرو ادامه می‌دهد: «افت فشار آنقدر نیست که تأثیر‌گذار باشد، اما برای تأمین تقاضای آب در جنوب شهر و شهرک‌های اقماری بسیار مؤثر است و در جهت پایداری کیفیت نیز قابل توجه است.»
آمار‌ها نشان می‌دهد که در شرایط حاضر مشهد یکی از شهر‌های خوش‌مصرف کشور است و تهرانی‌ها باید اصلاح مصرف انجام دهند.
کرمان و کرج در شرایط خاص
به‌گفته تقی‌زاده‌خامسی در حال حاضر بیش از ۲۲۰ شهر ایران در تنش آبی به سر می‌برند و مدیریت عرضه و تقاضا در این شهر‌ها به طور جد در دستور کار قرار دارد، اما بعضی از شهر‌ها مثل کرمان و کرج شرایط خاصی دارند. مصرف در این شهر‌ها از میزان منابع موجود بالاتر رفته است و مشکل تأمین آب دارند. طرح‌هایی نیز به‌منظور رفع مشکل در دست اجراست، اما اگر مصرف مدیریت نشود، بحران موجود حل نخواهد شد.
جیره‌بندی نداریم
تقی‌زاده‌خامسی می‌گوید که با وجود تنش‌های آبی و بحران تأمین آب، برنامه جیره‌بندی آب برای سال‌جاری وجود ندارد. وی می‌افزاید: «در حال تلاش برای مدیریت عرضه آب در تمام کشور هستیم و امیدواریم بتوانیم بدون قطعی و جیره‌بندی تابستان امسال را پیش ببریم، اما از مردم نیز تقاضای همکاری داریم تا با مصرف مدیریت شده از تابستان عبور کنیم. درست است که امسال بارش‌های خوبی داشته‌ایم، ولی تأمین عرضه در بخش مخزن و شبکه با توجه به عواملی نظیر منابع آبی موجود و جمعیت محدودیت دارد.»
۳ هفته مدیریت مصرف ضروری است
معاون وزیر نیرو از تمام مشترکان آب کشور می‌خواهد که در هفته‌های پیش رو نهایت همکاری را انجام دهند تا بدون قطعی آب، فصل گرم امسال سپری شود. البته آب برخلاف برق قابلیت ذخیره دارد و باید در تمام روز‌های سال مصرف را مدیریت کرد، اما مصرف روزانه نیز با توجه به محدودیت مخازن و تأسیسات تصفیه باید مدیریت شود تا قطعی آب رخ ندهد.
ضرورت توجه به الگوی ۱۵۰ لیتر
تقی‌زاده‌خامسی با اشاره به اینکه هر فرد در شبانه‌روز باید حداکثر ۱۵۰ لیتر آب مصرف کند، توضیح می‌دهد: «اگر مصرف به‌صورت متعادل باشد، مشکلی نخواهیم داشت. از مشترکان آب تقاضا می‌کنم که به مصرف بهینه عادت کنیم. بارندگی مناسب در یک سال ملاک خوبی برای بدمصرفی نیست. اگر همه کشور مصمم شوند که سرانه مصرف ۱۵۰ لیتر در شبانه‌روز را رعایت کنند، مطمئناً مشکلی رخ نخواهد داد. هرچند برخی کشور‌های پرآب‌تر از ما متوسط مصرف پایین تری دارند.»
کارشناسان این حوزه معتقدند، وقتی فردی آب را هدر می‌دهد در اصل حق دیگری و نسل‌های بعدی را ضایع کرده است. چرا که منابع آب کشور مانند یک مخزن است و کسی که هدر می‌دهد انگار یک کاسه از آب موجود در مخزن را دور ریخته است. اگر این مطالبه در جامعه شکل بگیرد که کسی حق ندارد سرمایه مملکت و حق دیگران را هدر بدهد، شرایط اصلاح خواهد شد. در این رابطه لازم به یادآوری است که طی شش سال گذشته حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در روستا‌ها به آب شرب پایدار و مطمئن دست یافته‌اند که یک رکورد است، اما هنوز ۱۰ هزار روستا در کشور به آب پایدار و مطمئن دسترسی ندارند و بدمصرفی دست‌اندازی به حقوق دیگران است.
۵ نکته
میزان مصرف آب در تهران تقریباً ۲ تا ۲.۵ درصد در هر سال رشد دارد، اما در هفته‌های اخیر این رشد به ۵ درصد رسید که در ۳۰ سال اخیر بی‌سابقه بود
بیش از ۲۲۰ شهر ایران در تنش آبی به سر می‌برند و مدیریت عرضه و تقاضا در این شهر‌ها به طور جد در دستور کار قرار دارد
کرمان و کرج در وضعیت بحرانی قرار دارند
برنامه جیره‌بندی آب برای سال‌جاری وجود ندارد، اما افت فشار شبکه برای مدیریت و جلوگیری از قطعی، در حال انجام است
هر فرد در شبانه‌روز باید ۱۵۰ لیتر آب مصرف کند، اما سرانه مصرف در شهر‌هایی نظیر تهران به ۲۵۰ لیتر در روز نیز می‌رسد.
