درختان جنسیت خود را تغییر می دهند

پژوهشگران در بررسی گونه‌ای از درختان افرا موسوم به "افرای راه‌راه"(striped maple) دریافتند که این درختان، جنسیت خود را در هر فصل تغییر می‌دهند و تمایل آنها نیز بیشتر به جنس نر است؛ در نتیجه بیشتر این درختان هنگامی می‌میرند که جنسیت آنها به ماده تغییر می‌کند.

"جنیفر بلیک ماهود"(Jennifer Blake-Mahmud)، پژوهشگر دانشگاه پرینستون که چرخه زندگی افرای راه‌راه را بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ بررسی کرده است، گفت: ما به موضوع تغییر جنسیت درختان مشکوک بودیم زیرا تغییر جنسیت در میان گیاهان، بسیار به ندرت رخ می‌دهد.

بلیک طی سال‌های سپری شده برای این پژوهش، ۴۵۷ درخت افرای راه‌راه را در هر بهار مورد بررسی قرار داد. او در این مدت، قطر درختان را اندازه‌گیری کرد، شرایط برگ‌ها و شاخه‌ها تحلیل و همچنین جنسیت آنها را ثبت کرد.

وی افزود: من در این پژوهش، جنسیت درختان متفاوتی را تعیین کردم و دریافتم که جنسیت ۵۴ درصد این درختان، طی یک دوره چهار ساله تغییر می‌کند و یک چهارم آنها، جنسیت خود را حداقل دو بار تغییر می‌دهند.

داده‌های گردآوری شده بلیک و مقایسه آنها با نظریه‌های پیشین نشان داد که درختان سالم، بیشتر به نر بودن تمایل دارند و اندازه درخت، بر جنسیت آن اثر نمی‌گذارد. بلیک دریافت که میزان رشد درختانی که برای چند سال ماده باقی می‌مانند، کاهش می‌یابد و ۷۵ درصد درختان مرده، پیش از مرگ خود، گل‌های ماده داشته‌اند.

وی در این باره گفت: تغییر جنسیت، موضوع بسیار قابل توجهی است. هنگامی که یک درخت مرده را می‌بینم و به داده‌های ثبت شده خود مراجعه می‌کنم، می‌بینم که جنسیت درخت طی سال قبل، تقریباً همیشه ماده بوده است.

دلیل ضعیف‌تر بودن درختان ماده هنوز مشخص نیست. یکی از دلایل احتمالی می‌تواند این باشد که درختان ماده برای تولید دانه، به مواد مغذی بیشتری نیاز دارند و این موضوع برای آنها چالش‌برانگیز است اما شاید این امکان نیز وجود داشته باشد که درخت هنگام مرگ، جنسیت خود را به ماده تغییر می‌دهد تا آخرین تلاش خود را برای انتقال ژن به نسل بعد انجام داده باشد.

بلیک ادامه داد: در این گونه از درختان، معمولاً جنس نر بیش از جنس ماده وجود دارد. درخت ماده، شانس بیشتری برای تولید مثل دارد؛ در نتیجه درختان هنگام مرگ تمایل دارند تا جنسیت خود را به ماده تغییر دهند.

این پژوهش، در مجله "Annals of Botany" به چاپ رسید.