محمد متوسلانی: نگاه حاکمیتی به سینما، سیمرغ‌های فیلم نرگس آبیار را افزایش داد

به گزارش جی پلاس، اختتامیه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر با اتفاقاتی خاص و بعضا حاشیه‌ای همراه بود که واکنش‌های متعدد و متنوعی را در بین سینماگران به همراه داشت.

مهم‌ترین بخش این مراسم را می‌توان اهدای سیمرغ نقش مکمل مرد به علی نصیریان دانست، جایزه‌ای که به نظر می‌رسید بیشتر از آنکه برای نقش او در فیلم «مسخره‌باز» باشد، ادای دینی به این بازیگر باسابقه بود که تا به حال سیمرغی دریافت نکرده بود.

نخستین واکنش به این جایزه از سوی خود نصیریان صورت گرفت که به شوخی سیمرغ نقش مکمل را جایزه درجه دو دانست و به نظر می‌رسید که این جایزه برایش اهمیت چندانی نداشته است.

با این حال پس از مراسم چهره‌های مطرح سینما واکنش‌های متعددی به این اتفاق نشان دادند و از ارزشی که نصیریان به سیمرغ جشنواره داده است، نوشتند.

این برای نخستین بار نیست که در جشنواره فیلم فجر شاهد تقدیر از یک بازیگر پیشکسوت با اهدای سیمرغ هستیم، سال گذشته نیز این اتفاق برای جمشید هاشم‌پور رخ داد و چند سال قبل‌تر نیز برای ثریا قاسمی.

همچنین اهدای تمام جوایز اصلی به فیلم «شبی که ماه کامل شد» به کارگردانی نرگس آبیار دیگر مسئله‌ای بود که توجه همگان را به خود جلب کرد و باعث شد تا این تصور ایجاد شود که واقعا این فیلم اختلاف بسیاری با سایر فیلم‌های خوب جشنواره سی و هفتم داشته یا مسئله دیگری در میان بوده است؟

این تصمیم هیات داوران جشنواره فیلم فجر عاملی شد تا با محمد متوسلانی بازیگر پیشکسوت سینمای ایران، درباره رابطه جایگاه و شان بازیگران با سیمرغ‌های بلورین جشنواره فجر و همچنین نگاهی به فیلم‌های حاضر در این رویداد سینمایی می‌شود، گفت وگویی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید.

سیمرغ نقش مکمل جایزه درجه دو نیست

علی نصیریان پس از دریافت سیمرغ نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر به کنایه این جایزه را درجه دو دانست، محمد متوسلانی درباره این اظهارنظر و درباره اینکه جایزه سیمرغ نشانه خوب یا بد بودن کیفیت کار سینماگران است و بازیگری مانند علی نصیریان شان خود را از سیمرغ می‌گیرد یا جایگاه هنری‌اش؟ توضیح داد: «به نظرم بازیگری چون علی نصیریان شان خود را از سیمرغ نمی‌گیرد، جوایز به نوعی حرمت گذاشتن و تشویق کردن است، فکر نمی‌کنم که جایزه برای نقش مکمل، جایزه درجه دو به شمار بیاید، نقش کوتاه‌تر بوده است اما جایزه، جایزه اول است. طبقه بندی شده است که نقش اول از آن قهرمان داستان است و جایزه نقش مکمل را به نظرم نمی‌توان درجه دو دانست. ما امسال آقای نوید محمدزاده را داشتیم که هم برای نقش اول و هم برای مکمل نامزد شده بودند.»

جوایز جشنواره‌ها متر و معیار دقیقی ندارد

این بازیگر درباره انتقادهایی که از این شکل جایزه دادن به علی نصیریان، ثریا قاسمی و جمشید هاشم‌پور پس سال‌ها فعالیت‌شان می‌شود و برخی معتقدند که می‌توان به جای جایزه مکمل، جایزه‌ای برای یک عمر فعالیت هنری برای این پیشکسوتان در نظر گرفت، گفت: «جایزه برای جایگاه هنری، جایزه جدایی است و در خارج هم رسم است که جایزه یک عمر فعالیت هنری را به هنرمندان باسابقه اهدا می‌کنند، ممکن است بسیاری از هنرمندان کارهای خوبی کردند، نامزد هم شدند اما جایزه نگرفتند. نمی‌توانیم بگوییم این جایزه‌ها خیلی متر و معیار دقیقی دارد، افرادی که در جشنواره فجر جایزه دادند اگر ترکیب‌شان کمی تغییر می‌کرد، ممکن بود جایزه را به فرد دیگری بدهند. در تمام دنیا اینطور است، چون دو دو تا چهارتا ندارد و حساب ریاضی ندارد که بتوان به بازی‌ها نمره داد.»

او ادامه داد: «اگر در هیئت داوران افراد دیگری حضور داشتند ممکن بود ملاحظات دیگری وارد کار شود، من این ملاحظات را احساس می‌کنم. مثلا این مسئله در ذهن افراد می‌آید که فلان بازیگر چند جایزه گرفته و یک بازیگر جایزه نگرفته و این بار به او بدهیم تا تشویق شود.»

در جامعه امروز ملاحظات زیادی وجود دارد

متوسلانی که فیلم‌های جشنواره را نیز دنبال کرده است، در پاسخ به این پرسش که فاصله میان فیلم‌ها به این میزان زیاد بوده است که «شبی که ماه کامل شد» تمام جوایز اصلی را از آن خود کند؟ بیان کرد: «ممکن است یک فیلم از نظر کیفیت کاری نیز بالا باشد ولی جایزه‌های کمتری دریافت کند. «شبی که ماه کامل شد» فیلم بسیار خوبی است اما به نظرم کامل نیست و ایراداتی را وارد به آن می‌دانم. اما فیلم بسیار مشکل و سترگی بود که کارگردان آن به خوبی توانسته بود از پس آن بر بیاید.»

او در پاسخ به این پرسش که اگر در هیئت داوران حضور داشت، این تعداد سیمرغ را لایق «شبی که ماه کامل شد» می‌دانست یا خیر؟ توضیح داد: «ما در جامعه‌ای هستیم که ملاحظاتی در آن وجود دارد و می‌بینم برخی تشویق می‌کنند که در سینما به سمت ساخت فیلم‌هایی برویم که جنبه تبلیغی و سیاسی داشته باشد، در واقع فیلم حاکمیتی است و احساس می‌کنم که اصل ماجرا و سینما در فرع قرار گرفته می‌شود.»

«سرخپوست» فیلم خوب و تماشاگر پسندی بود

این بازیگر درباره اینکه اگر این نوع نگاه‌ به فیلم‌ها نمی‌شد، کدام فیلم لایق جایزه بهترین فیلم بود؟ گفت: «خیلی سخت است که بتوانیم این انتخاب را انجام دهیم اما «سرخپوست» با وجود آنکه مشکلات و سختی‌های فیلم «شبی که ماه کامل شد» را نداشت، فیلم خیلی خوبی بود، ساختار مناسبی داشت و به دل تماشاگر می‌نشست. کار هنری این نیست که حتما یک کار را با سختی‌ها و دشواری‌های بسیار تولید کنیم بلکه می‌توان به سادگی نیز آثار هنری بسیار قابل توجهی را خلق کرد مانند سهراب شهیدثالث که فیلم‌های خیلی با ارزشی را در عین سادگی ساخت.»

نگاه‌مان به هنر را باید تغییر دهیم

او ادامه داد: «نگاه‌مان به هنر باید تغییر کند و تصمیم بگیریم که در جشنواره فجر به یک فیلم جایزه می‌دهیم و آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم یا اینکه به یک ایدئولوژی یا جریان جایزه می‌دهیم که به نظرم اصلا نگاه درست و جالبی نیست کما اینکه در دنیا نیز این نگاه منسوخ شده است و بیشتر در حکومت‌های کمونیستی این‌طور بوده است که همه چیز در اختیار حکومت بوده و به هنر هم چنین نگاهی وجود داشت. از این نگاه اثری بیرون نمی‌آید و هر خلاقیتی که در هنر ایجاد شده است در جایگاهی اتفاق افتاده که هنر آزاد بوده است.