آنچه باید درباره تزریق ژل در زانو بدانید

به گزارش جی پلاس، در راستای ارتقای سطح دانش سلامت مردم و فراگیری دانش کافی در زمینه، پیشگیری و شناخت برخی علایم و مشکلات زمینه‌ای بیماری‌ها، مطالب آموزشی و مصاحبه‌هایی را با بهره‌گیری از بهترین پزشکان کشور که هر هفته مهمان برنامه هستند، منتشر می‌کنیم.

دکتر محمد رازی رئیس انجمن علمی جراحان زانو، آرتروسکوپی و آسیب های ورزشی ایران، فلوشیپ جراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب های ورزشی،  عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو کمیته پزشکی شورای المپیک آسیا OcA-MC، برای پاسخگویی به سوالات مخاطبان پاسخ دادند.

در ادامه مشرح این پرسش و پاسخ را می‌خوانید:

سوال: علت بروز دردهای زانو چیست؟ راهکار موقتی برای درمان را توضیح دهید؟

رازی: دردهای زانو معمولا به دلیل آسیب مفصل زانو آرتروز، پارگی مینیسک، مشکلات مفصل کشککی ممکن است بروز کنند یا اینکه دردها به دلیل به کارگیری بیش از حد ایجاد شوند. در مواردی که فرد فعالیت زیادی دارد و استراحتی به زانوهای خود نمی‌دهد ممکن است زانو دچار مشکل شود.

برخی از دردهای زانو می‌توانند به دلیل روحی و روانی بروز کنند و حس درد بدون آسیب دیدگی در مفصل احساس می‌شود که پزشک آن را تشخیص می‌دهد دراین موارد  لازم است بیمار به روانپزشک مراجعه کند، دردهای زانو طیف وسیعی دارند و از طرفی کم فعالیتی و نشستن ممتد برای ساعات طولانی ممکن است باعث درد زانو شود.

از نظر درمانی ابتدا باید علت آن مشخص شود، برای دردهای زانو فرد باید خودش تشخیص بیماری را بدهد به دلیل اینکه پزشک اطلاعی از فعالیت فرد ندارد، بیمار با شرح حال دقیق پزشک را برای تشخیص راهنمایی می‌کند، تمام دردها باید با استراحت نسبی و تغییر برنامه روزانه و کاهش برنامه ورزشی کنترل شوند تا از تشدید آن پیشگیری به عمل آید.

فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در برطرف کردن التهاب و عامل در می‌شود، ورزش‌های فیزیوتراپی باعث استراحت دادن به زانو خواهند شد، اگر مفصل به صورت طولانی دچار تورم باشد عضلات سر زانو لاغر خواهند شد بنابراین از طرف فیزیوتراپ برنامه ورزشی برای درمان باید ارائه شود.

سوال: اگر بیماری پوکی استخوان داشته باشد می‌تواند جراحی زانو انجام دهد؟

رازی: در ابتدا باید دلیل پوکی استخوان تشخیص داده شود، به طور کلی مفصلی که دردناک است و فرد روی آن مفصل راه نمی‌رود و پزشک از وی خواسته است که وزنی را روی پایش تحمل نکند، دچار پوکی استخوان خواهد شد که درمان آن راه رفتن است، برخی از افراد به طور عمومی دچار پوکی استخوان هستند که دلیل آن کمبود ویتامین دی، کلسیم و املاح آهکی یا کهولت سن باشد.

به طور کلی توصیه می‌شود ابتدا پوکی استخوان فرد درمان شود و سپس تحت عمل جراحی قرار گیرد.

سوال: برای پیشگیری از بروز آسیب در ورزش‌ها باید چه اقدامی انجام داد؟

رازی: امروز اساس درمان و پیشگیری از آسیب‌های ورزشی اجرای برنامه ورزشی پیشگیرنده است، ورزش‌هایی مثل فوتبال آسیب زیادی به زانو وارد می‌کند که در این ورزش‌ها باید تمرین پیشگیری کننده رعایت شوند، ورزشکاران می‌توانند از روش‌ةای مختلفی که از سوی مربیان ارایه می‌شوند استفاده کنند، فیفا نیز برنامه پیشگیری‌کننده نیز برای ورزشکاران پیشنهاد داده که نام آن «یازده به علاوه یک» است و ورزشکاران می‌توانند آن را از سایت فیفا دریافت کرده و آموزش ببینند.

سوال: برای پیشگیری از آسیب هنگام پایین آمدن از پله یا سراشیبی چه روشی را پیشنهاد می‌کنید؟

رازی: هنگام پایین آمدن از پله‌ها فشار زیادی به مفصل کشککی وارد می‌شود که اگر این مفصل دچار نرمی غضروف یا ساییدگی باشد ممکن است آسیب ببیند، هنگام پایین آمدن از پله و سرا شیبی عضله چهار سر ران ضمن اینکه منقبض هست طولش نیز اضافه می‌شود، فردی که دچار این عارضه است علاوه بر مسکن‌هایی که مصرف کرده باید فیزیوتراپی انجام دهد و اگر دچار ضعف عضلانی بود تمرینات ایزومتریک انجام دهد.

اگر این افراد به دیوار تکیه دهند و با سُر خوردن کمرشان تا زاویه۹۰ درجه پایین بیایند و به عقب برگردند تمرین خوبی برای تقویت عضلات است، برخی از کوهنوردان اعلام می‌کنند که هنگام بالا رفتن مشکلی نداریم اما با پایین آمدن به درد زانو مبتلا می‌شویم، نکته مهم این است که علاوه بر این تمرینات باید ۵۰ درصد انرژی خود را صرف پایین آمدن کنند، افراد در سربالایی تمام انرژی خود را مصرف می‌کنند و عضله پا خسته می‌شود که در سرپایینی عضله چهار سر ران انرژی نداشته و فشار به مفصل کشککی وارد می‌شود و این فشار باعث التهاب و درد خواهد شد.

سوال: در رابطه با تزریق ژل و PRP در زانو توضیح دهید؟

رازی: دردهای زانو به دردهای حاد و مزمن، دردهایی که به علت آسیب ایجاد شده یا دردهایی که به دلیل ساییدگی یا آرتروز ایجاد شده‌اند تقسیم بندی می‌شوند، دردهای حاد دردهایی هستند که بیشتر به طور ناگهانی و به علت فشار بیش از حد به وجود می‌آیند و درمان این دردها استراحت و تجویز داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و اصلاح عامل درد است. در موارد مزمن نیز باید ابتدا آسیب درمان شود، زاویه شدید زانو باعث ساییدگی می‌شود که در ابتدا باید این دردها درمان شوند.

درمان‌هایی مثل پی آر پی و ژل به طور کامل رد نمیشوند ولی اعتبار محکمی ندارند، ممکن است برخی از دردها با تزریق ژل و دارو بهبود یابند ولی در مواردی که با تشخیص پزشک جراحی توصیه نشده است می‌توان از این روش درمانی استفاده کرد، اما متاسفانه در کشور ما افراد غیر متخصص نیز اقدام به این کار می‌کنند.

در مواقعی نیازی به درمان جراحی نیست و بیمار با مراجعه به متخصص ارتوپدی یا طب فیزیکی درمان می‌شود، در بسیاری از مراکز افرادی که با آسیب‌های زانو آشنایی ندارند از این درمان‌ةا استفاده می‌کنند که وجهه قانونی ندارد.

سوال: درمان ساییدگی زانو با ورزش امکانپذیر است؟

رازی: آرتروز به معنی کهنه شدن است، مفصل بدن به خصوص مفاصلی که وزن را تحمل می‌کنند ممکن است دچار ساییدگی شوند، آرتروز زانو ممکن است به صورت طبیعی و متناسب با سن بروز کند و ممکن است به دلیل استفاده غلط از مفصل زانو، پرانتزی بودن زانو یا وزن زیاد بروز کند.

اگر علت بروز بیماری را نتوان برطرف کرد باید زندگی را با این عارضه تطبیق داد،‌به طور مثال از پریدن و اضافه وزن خودداری کرد، استفاده از آب به دلیل اینکه باعث کاهش وزن ما و وارد شدن فشار کمتر به مفصل زانو می‌شود می‌تواند به بهبود عارضه کمک کند.

سوال: علت خالی کردن زانو چیست؟

رازی: این عرضه ممکن است مشکل جدی باشد یا اینکه مشکل جدی وجود نداشته باشد، به طور مثال فردی که دچار پارگی مینیسک شده است ممکن است با عارضه خالی کردن یا پیچ خوردن مفصل زانو مواجه شود، این عارضه باید بسیار سریع تحت درمان قرار گیرد، گاهی اوقات ممکن است پس از انجام ورزش سنگین عضله چهار سر خودش را رها کند که از این موضوع نیز خالی کردن نام برده می‌شود، گاهی اوقات ممکن است فردی دچار درد مفصل کشککی باشد و این درد در زاویه خاصی که تماس یا گیر در نقطه آسیب دیده ایجاد می‌شود که برای پیشگیری از درد در زاویه خاص نیز نوعی از خالی کردن مفصل است.

سوال: در رابطه با تجویز مکمل‌ها توضیح دهید؟

رازی: مکمل‌ها نقشی در درمان دردهای مفاصل زانو ندارند، البته در برخی از مکمل‌ها هورمون وجود دارد که مصرف آنها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، در سنوات اخیر مشاهده کردیم که برخی مکمل‌های قاچاق در ورود به بازار مشکلاتی را برای بیماران ایجاد کرد و باعث سیاه شدن استخوان بیمار گردید که این موضوع به دلیل مصرف نابجا و غیر اصولی مکمل‌ها صورت گرفت.

توصیه می‌شود مصرف مکمل‌ها حتما با مشورت با پزشک صورت گیرد.