اعتیاد اقتصاد ایران به خلق پول و درآمد نفت

به گزارش جی پلاس؛  کامران ندری، کارشناس اقتصادی و عضو هیات علمی عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) در افزود: در صورتی بخران اقتصاد ایران که همان تورم است، حل می شود که نگاه حاکمیت به نفت تغییر کند و استقلال بانک مرکزی را به رسمیت بشناسد .

 وی مهمترین اولویت کنونی را حل بحران تورم خواند و گفت: تورم نه در چهار دهه ، بلکه سالهاست گریبان اقتصاد ایران را گرفته در حالی که بسیاری از کشورها موفق به عبور از آن شده اند و بررسی تجربیات آنها نشان می دهد تغییر نگاه به بنیان اقتصادی و تغییر سیاستگذاری ها در عبور از این بحران موثر بوده است .

 وی با تاکید بر اینکه اگر ابزار نفت و بانک مرکزی را از دولت ها یا به عبارت دیگر مجموعه حاکمیت بگیریم ، تغییراتی جدی در عرصه سیاستگدذاری رخ خواهد داد، گفت: شناسایی ریشه بحران مهمترین گام برای حل آن و ممانعت از بازگشت دوباره است چرا که در غیر این صورت ممکن است با مسکن هایی موقتا بحران فروکش کند اما در بزنگاه خاص بار دیگر خود را نشان می دهد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: سالیان طولانی است که می شنویم اقتصاد ایران وابسته به نفت است در حالی که بررسی دقیق عملکرد نشان می دهد خلق پول و درامد نفتی توامان شکل کنونی اقتصاد را ایجاد کرده است و برای عبور از این وضعیت ضرورت دارد دولت از مرحله درآمد نفتی و بانک مرکزی وابسته عبور کند چرا که شرط توسعه چیزی جز این نیست.

 ندری گفت: دائم گوشزد می کنند که از تجربه دیگر کشورها درس بگیریم در حالی که امروز دیگر نیازی به درس گرفتن از تجربه دیگر کشورها نیست و کافی است از خودمان و از تجربه خودمان درس های بزرگی بگیریم .

وی در توضیح ماجرای خلق پول نیز گفت:امروز ایران با رشد بالای نقدینگی روبروست،  مدیریت نقدینگی در جامعه در واقع با بانک مرکزی است اما اگر انتظار مدیریت از این نهاد وجود دارد باید به آن قدرت و اقتدار لازم داده شود . 

او ادامه داد: ‌ بانک مرکزی در ایران هیچ گاه نه به لحاظ قانونی و نه در عمل از اقتدار لازم هیچ‌گاه برخوردار نبوده بنابراین حاکمیت برای پیشبرد برای اهداف و مقاصد سیاسی خود معمولا متوسل به رشد نقدینگی شده و با خلق پول و اعتبار دست به انجام امور زده است .

 ندری گفت: نمونه اخیر و عینی این اقدام پروژه مسکن مهر است . این پروژه به طور کلی با خلق پول و اعتیار از سوی بانک مرکزی راه افتاد و در ظاهر هر چند یک عملیات عمرانی است اما در عمق خود عملیاتی مالی است و تبعات این رفتار حالا در اقتصاد روشن شده است .

 وی تاکید کرد: بخش مهمی از یارانه هایی که به مردم پرداخت شد نیز با خلق پول و اعتبار توسط بانک مرکزی تامین مالی شد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در چنین شرایطی عامل اصلی رشد نقدینگی؛ افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است و ریشه مشکلات ما از ناحیه رشد بالای نقدینگی به وضعیت نامناسب بانک‌ها و عدم توانایی بانک مرکزی در کنترل این وضیت است.

استقلال بانک مرکزی به چه معناست؟

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد : فرض کنید اگر بانک مرکزی مستقل بود در برابر الزام بانک ها به پرداخت تسهیلات و ... چه واکنشی از خود نشان می داد . طبیعتا مانع از اجرای این سیاست می شود و در زمانی که بانک ها با کسری مواجه می شدند یا می‌شوند نیز اجازه نمی‌دهد از منابع این بانک استفاه شود .

وی گفت: در شرایط استقلال معنا ندارد که ارز صادرات نفت را از دولت بگیرد و مطابق یک نرخ مصوب به ریال پرداخت کند .  بعد هم برای که برای کنترل  نقدینگی معمولا نرخ ارز را سرکوب ‌کرده و وقتی نرخ ارز پایین نگه داشته شود،  واردات به صرفه می‌شود و در مقابل همان واردات به تولید آسیب می‌زند.

 وی گفت: اگر بانک مرکزی ستقلال کافی و لازم را داشته باشد ، دولتمردان و سیستم اقتصادی و سیاسی درک خواهند کرد که نمی‌توانند با خلق پول رشد اقتصادی و رفاه ایجاد کنند، کما اینکه تا کنون نیز این اتفاق رخ نداده است.

وی به رشد پایین اقتصادی، بی توجهی به الزامات ورود سرمایه خارجی ، نادیده گرفتن بخش خصوصی و ... اشاره کرد و گفت: ریشه این اتفاقات به درامد نفت و قدرت خلق پول باز می گردد و می توان با عبور از این دو ابزار ، توسعه عمقی در کشور را رقم زد.