در سالروز ولادت پیامبر اعظم اسلام وقتی کارنامه سینمای ایران را مرور می‌کنیم جز یک فیلم که ساخته مجید مجیدی است و آن هم به دوران کودکی پیامبر برمی‌گردد اثر شاخص دیگری نمی‌یابیم؛ در حالی که اگر اجل مهلت بیشتری به علی حاتمی داده بود شاید در چنین روزی از فیلم «آخرین پیامبر» او هم می‌شد یاد کرد.
به گزارش جی پلاس؛ زنده یاد علی حاتمی همیشه در آرزوی ساخت فیلمی درباره حضرت محمد (ص) بود و در آخرین روزهای عمرش در این باره گفته بود: «من یک آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم یاری کند و اگر مهر خداوند شامل زندگی هنری‌ام شود، یک بار به ساخت یک شخصیت بدون نقطه ضعف بپردازم و آن ساخت فیلم عظیمی از زندگی حضرت رسول خدا (ص) است. من از روزی که فیلم محمد (ص) و یا «الرساله» آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند می‌خواهم که قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود.»
این آرزو در حالی جامه عمل پوشانده نشد که فیلمنامه این اثر کامل نوشته شده بود.
محمدمهدی دادگو، تهیه‌کننده سینما که از دوستان نزدیک این کارگردان هم بود، در این باره به ایسنا گفته بود: «حاتمی مدت‌ها تحقیق می‌کرد و با روحیات خاصی که داشت شب‌ها با وضو سراغ کار می‌رفت، دل می‌سپرد و فیلمنامه را می‌نوشت. او متن را تمام و کمال نوشته و چیزی باقی نگذاشته است، هر چند در قید و بند نوشته نبود و به عنوان کارگردانی خلاق و بدیهه‌ساز برای بداهه هم کار می‌گذاشت، اما این سناریو را کامل نوشته است. حتی همان سال‌ها برای اینکه از روایات و احادیث فیلمنامه اطمینان پیدا کند، از رییس مجمع تقریب مذاهب مشاوره گرفت که کار تایید شد و مورد توجه قرار گرفت. «آخرین پیامبر (ص)» در سه بخش قبل از بعثت، از بعثت تا هجرت و از هجرت تا وفات حضرت محمد (ص) را دربرمی‌گیرد و در واقع شاهکاری است که علی حاتمی آن را با ذهن بازنوشته است اما متاسفانه عمر او وفا نکرد تا آن را بسازد.»
از آنجا که در این سال‌ها شاهد بودیم فیلم «رستاخیز» به دلیل تصویر چهره حضرت عباس (ع) برای اکران عمومی در ایران با مشکل روبرو شده است، شیوه نشان دادن تصویر پیامبر اکرم (ص) هم حتما می‌توانست در زمان ساخت یکی از موارد قابل تامل باشد که طبق گفته‌های امید روحانی ـ منتقد سینما و از همراهان نزدیک علی حاتمی ـ این فیلمساز شیوه خاص خود را برای ساخت «آخرین پیامبر» در نظر داشته است؛ «همان زمان طی صحبت‌هایی که با مرحوم حاتمی برای ساخت این فیلم داشتیم پیش‌بینی او این بود که چهار تا پنج سال ساخت این فیلم طول خواهد کشید. تمام آن فیلمنامه با شیوه‌ای برای گریز از سبک اجرایی مصطفی عقاد در فیلم محمد رسول‌الله نوشته شده بود. چون همان‌طور که در فیلم محمد رسول‌الله شاهد هستیم، برای نشان دادن حضرت محمد (ص) شیوه‌ای همچون دوربین از نگاه پیامبر و ... که نشانه‌های از حضور معصوم را به تماشاگر منتقل بکند، استفاده شده است. اما تاکید علی حاتمی این بود که از این شیوه استفاده نکند، بنابراین او از شیوه نمایش ایرانی به این صورت که اجرا آن را به «شبیه‌خوانی» تبدیل کند استفاده کرد. به هرحال این شیوه خاص «حاتمی» بود و خودش هم می‌توانست آن را بسازد و هر فصلی که می‌نوشت، دکوپاژ می‌کرد که برای ساخت آماده باشد.»
علی حاتمی همچنین در بخش‌هایی از فیلمنامه‌اش نوشته است: «شایسته است متن فیلم «آخرین پیامبر» محمد رسول الله (ص) به جای دو بخش در سه بخش، به ترتیب از تولد تا بعثت، از بعثت تا هجرت و از هجرت تا رحلت تهیه شود.
توضیح مجدد: رحلت حضرت ختمی مرتبت (ص) به صورت نمادین در بخش اول طی صحنه‌ای الحاقی با خروج اسامه، فرمانده‌ی لشگر اسلام منتخب حضرت رسول اکرم (ص) از جوار بستر ارتحال و تشرف به بارگاه ملکوتی آن حضرت با استفاده از شیوه‌های نمایشی نوین موردپسند تماشاگر امروزی انجام می‌پذیرد. به جهت جذب تماشاگر جوان (که این اسلام حقیقتا دین جوانان است) حتی الامکان صحنه‌های غم‌افزا و منتج به افسرده حالی را به اشاره و در عوض به صحنه‌هایی که مسبب شادابی و سلحشوری و مصفای دل و جان و روح است بپردازیم که مبشر خلق و خوی محمدی است ….
همچنین به دلیل حفظ وحدت مذاهب اسلامی که از اهداف اصلی تهیه این فیلم مبارک است صحنه‌ی پایانی (فینال) فیلم صحنه موثر و پرشکوه حجت الوداع است که در حقیقت به نوعی یک جمع بندی عینی است از آنچه در طول بیست و سه سال رسالت آخرین پیامبر خدا محمد مصطفی (ص) بر اسلام عزیز و پیامبر عظیمش گذشت. در صحنه موخر با شیوه‌ی نمایشی حرکت به آینده (فلاش فوروارد) عظمت اجتماع امت اسلامی را متشکل از ملل گوناگون همه در یک رخت و یک هیات برگرداگرد خانه‌ی خدا در مناسک حج، پس از چهارده قرن بقاء و عالم‌گیری این دین مبین در برابر دیدگان جهانیان به نمایش می‌گذاریم، ان‌شاء‌الله»
مرحوم عزت‌الله انتظامی هم که احتمالا قرار بوده در این فیلم بازی کند، در این رابطه به ایسنا گفته بود: «زین‌العابدین رهنما» کتاب زیبا و قشنگی درباره حضرت محمد(ص) نوشته بود که علی حاتمی تصمیم گرفت فیلمنامه‌ای براساس این کتاب آماده کند. فیلمنامه آماده شد، اما سناریو رد شد و آقای حاتمی آن را به آقای رهنما برگرداند. علی حاتمی سناریوی دیگری را با نام «آخرین پیامبر» آماده کرد و آن را به من داد تا بخوانم و نظرم را بدهم. آن را خواندم و خیلی خوشم آمد. در واقع خیلی خوب روی آن کار شده بود. فقط پیشنهاد کردم به خاطر اینکه فضای کار درست دربیاید، در کشورهای عربی ساخته شود که نظر خود حاتمی هم همین بود. این سناریو مورد تایید مراجع قم هم قرار گرفت و پروژه بسیار عظیم بود و بعد از «هزاردستان» تنها کاری بود که دوست داشتم در آن بازی کنم که نشد. در واقع حاتمی می‌خواست دولت‌های دیگر را برای ساخت این مجموعه به مشارکت بکشاند که اجل مهلتش نداد. سناریوهای علی حاتمی خاص بود و با وجود اینکه سناریوی این کار کامل است، اما معتقدم شخص دیگری نمی‌تواند این کار را بسازد.»
