کردوانی: سد سازی دلیل خشک شدن تالاب ها نیست

به گزارش جی پلاس، پروفسور پرویز کردوانی در یک برنامه رادیویی به ذکر مثالی پرداخت و گفت: به عنوان مثال اگر سد کرخه - که از آن انتقاد می‌شود-نبود الان نصف خوزستان را آب برده بود چون با بارندگی سدها پر شدند و با باز کردن دریچه‌های سدها، هورالعظیم احیا شد.

پدر علم کویرشناسی ایران گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با توسعه شهرها و صنعت و کشاورزی، جمهوری اسلامی طبق قانون، اولویت را بر شرب گذاشت سپس صنعت و بعد کشاورزی. در آن زمان این تصور می‌شد که آب در تالاب و باتلاق به هدر می رود. بعدها به علت کمبود آب و بر اساس اولویت‌بندی، سهم آب کشاورزی خیلی کم و حتی قطع شد.

وی به سد زاینده رود اشاره کرد و گفت: وقتی این سد پر می‌شد باید آن را باز می‌کردند تا از طرفی باتلاق گاوخونی پر و از طرفی مقداری آب به کشاورزی اختصاص داده شود. بقیه آب هم برای شهر و صنعت باشد و این یک توسعه پایدار بود ولی این کار را انجام ندادند و گفتند اولویت شهر و بعد صنعت است. از طرفی شهر اصفهان به شعاع ۵۰ کیلومتر صنعت درست کرد و باعت کمبود آب شد.

پدر علم کویرشناسی ایران با اشاره به سد لتیان هشدار داد: حدود ۹ سال است که سد لتیان باز نشده و درون آن پر از رسوب است. مدیریت این سد صحیح نیست باید هر سال آن را باز کنند ولی به علت باز نکردن سد، این رسوب ها تلمبار می‌شود و لجن تشکیل شده و در آینده این سد پر از لجن می شود.

وی گفت: سد باید دو نوع مدیریت داشته باشد. اول اینکه وقتی سدها را می‌سازند باید ۳۰ متر سرش خالی باشد. از طرفی سد عمر دارد و برای اینکه عمر سد زیاد شود و ضرر نزند نیاز به مدیریت دارد. در سدها رسوب پر می‌شود. هرچقدر رسوب بیشتر باشد ذخیره آب کمتر است بنابراین باید سه عمل انجام شود تا سد مفید باشد. باید بالا دست سد آبخیزداری کنند و چند سد رسوب گیر بزنند و مهمتر از این دو مورد شستشوی هیدرولیک است تا میزان رسوب کاهش یابد.

احیای دریاچه ارومیه امکان‌پذیر نیست

کردوانی در ادامه با بیان اینکه سه دسته تالاب داریم گفت: دسته اول، دریاچه ارومیه است. دیگری دریاچه هامون سیستان و بلوچستان است و بقیه هم دریاچه‌های داخلی هستند. در دریاچههای داخلی اگر آب وجود داشته باشد می‌توانند احیا شوند اما احیای دریاچه هامون دست ما نیست. دریاچه ارومیه نیز امکان ندارد احیا شود.

وی در خصوص دریاچه ارومیه گفت: منبع آب دریاچه ارومیه سه چیز است. بارندگی سطحی خودش، رودها و آب‌های زیرزمینی. متاسفانه برای تامین آب شهرها جلوی رودها را گرفتند. از طرفی با گسترش آب کشاورزی منابع آب زیر زمین کاهش یافت و الان هرچقدر که در این دریاچه آب می‌بندند، از زیر می‌رود.

پدر علم کویرشناسی با بیان اینکه خشک شدن تالاب‌ها به دو دلیل است،گفت: گرم شدن کره زمین و مدیریت عامل‌های اصلی خشک شدن تالاب‌ها هستند. وقتی کره زمین گرم می‌شود، مناطقی که بارندگی در آنجا بیشتر بوده، بیشتر می شود و مناطقی که دارای بارندگی کمتری بودند، کمتر می شود. اقلیم تغییر نکرده بلکه نوسان اقلیمی صورت گرفته است. در این صورت مراتع، چشمه‌ها، دامداری‌ها و حتی عشایر در خطر هستند.

وی افزود: گاهی به خاطر گرم شدن زمین در مناطقی که بارندگی نداشته، بارش صورت می گیرد . رطوبت هوا به خاطر گرما گرفته و حتی باعث تشکیل رودهای هوایی می‌شود و یکدفعه بارندگی اتفاق می‌افتد و اینجا پای مدیریت در میان است مثلا با وجود بارندگی‌های زیاد امسال به علت نبود مدیریت صحیح، این بارش‌ها بی‌فایده بود.

کردوانی با انتقاد از وزارت نیرو، متذکر شد: متاسفانه وزارت نیرو با بارش باران اظهار می‌کند که سدها پر شده است در صورتی‌که نباید این موضوع را مطرح کند، چون مردم تصور می کنند با این بارش‌ها مشکل بی‌آبی برطرف شده است.

وی درباره با راهکارهای مقابله با خشکسالی و بی آبی گفت: از یک سو آب نیست و از طرفی جمعیت پر مصرف و پر غذا هم در حال افزایش است ولی مقدار آب ثابت و در حال کاهش است. در گذشته می گفتیم باید کشاورزی، صنعت و شهرها را توسعه دهیم ولی الان باید بگوییم باید توسعه را کم کنیم. دولت باید آب کشاورزی را نصف کند و حتی یک سوم کند و همین طور آب شهر و صنعت را هم نصف کنند تا مردم با مدیریت صحیح در مصرف آب به درستی صرفه جویی کنند.

پدر علم کویرشناسی به ایجاد دریاچه‌ها در داخل شهرها اشاره و بیان کرد: تالاب ها را خشک کردند و الان دارند در شهرها دریاچه ایجاد می‌کنند تا برای شهرها جاذبه درست کنند و این درست نیست باید همان تالاب ها را احیا و جاذبه را در آنجا ایجاد کرد.

وی تاکید کرد: شیرین کردن آب دریا برای شرب است و نه برای کشاورزی چون این کار اقتصادی نیست و غیر ممکن است.