سیستم آموزش عالی فرانسه در یک نگاه

در کنار دانشگاه‌های دولتی، مراکز آموزش عالی مجزایی موسوم به "مدارس عالی" ( Grandes Écoles) فعالیت می‌کنند که فقط در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشجو پذیرش می‌کنند.

دانشگاه‌های دولتی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا دانشجو پذیرش می‌کنند.

در فرانسه 83 دانشگاه وجود دارد که دانشگاه پرآوازه «سوربن» در پاریس در قرن 13 میلادی تاسیس شده است.

دانشجویان برای پذیرش در این دانشگاه‌ها به طور معمول می‌بایست مدرک Baccalaureat یا «مدرک معادل بین‌المللی» داشته باشند. برای افرادی که فاقد این مدرک هستند، امکان تحصیل در دوره‌های یک ساله اخذ دیپلم(DAEU) وجود دارد تا بتوانند وارد دانشگاه شوند.

 این دوره مدرکی معادل دوره Baccalaureat ارائه می‌دهد. ورود به این دوره برای تمامی گروه‌های سنی که دوران مدرسه خود را حداقل دو سال پیش گذرانده باشند، امکان‌پذیر است.

سایر دانشگاه‌ها نیز تعداد کمی را از طریق سنجش اعتبار علمی و تجربی و همینطور برگزاری آزمون ورودی، پذیرش می‌کنند. داوطلبان از کشورهای عضو منطقه اقتصادی اروپا می‌بایست تسلط کافی به زبان فرانسه داشته باشند که در این صورت می‌توانند مستقیما برای پذیرش در دانشگاه اقدام کنند.

موسسات آموزش عالی فرانسه اشتیاق فراوانی برای پذیرش دانشجویان بین‌المللی نیز دارند و تمام تلاش‌های خود را انجام می‌دهند تا به نوعی بتوانند تقاضای داوطلبان را پاسخگو باشند. داوطلبانی که در خارج از فرانسه و کشورهای خارج از اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند ‌باید تقاضای ثبت‌نام خود را در اواسط ماه ژانویه به سفارتخانه‌های فرانسه در کشورهای محل زندگی خود تحویل دهند.

آموزش فنی و تخصصی در فرانسه

موسسات فنی (موسسه فنی دانشگاهی): در فرانسه موسسات آموزشی فنی با نام «موسسه فنی دانشگاهی» مشغول به فعالیت هستند که بسیاری از آنها طیف وسیعی از رشته‌های تحصیلی گوناگون را ارائه می‌دهند. اغلب این موسسات به منظور ارائه این رشته‌ها احیا شده‌اند که به همین جهت موسسه حرفه‌ای دانشگاهی (IUP) نامگذاری شده‌اند.

این موسسات بر آموزش عالی مبتنی بر حرفه و شغل بنیان نهاده شده و مرتبط با دانشگاه هستند. آنها همچنین ارتباط نزدیکی با صنایع و تجارت داشته و دانشجویان شش ماه از طول تحصیل خود را به عنوان کارآموزی در این موسسات آموزشی می‌گذرانند. به رغم تاکید روی تجربه کاری اما کماکان موجی از انتقادات نسبت به کیفیت فرصت‌های شغلی که این موسسات برای دانشجویان فراهم کرده یا تجربیاتی که در اختیار آنها قرار می‌دهند، وجود دارد. شرط ورود به این موسسات فنی دانشگاهی داشتن مدرک Baccalureat همراه با نمرات آزمون ورودی است.

مدارس عالی نیز برای پذیرش آزمون اختصاصی خود را دارند و علاوه بر آزمون مصاحبه حضوری نیز از شرایط پذیرش محسوب می‌شود. این مراکز بیشتر در زمینه‌های علوم پایه و مهندسی فعالیت می‌کنند.

در این مراکز نمرات مقاطع قبل و همچنین رتبه علمی دانشجو در پذیرش وی موثر است.

- شهریه دانشجویان در فرانسه

هزینه‌های آموزش عالی در فرانسه اغلب به طور کامل از سوی دولت تامین و شهریه‌های بسیار معقولی از دانشجویان اخذ می‌شوند. شهریه معمول در مقطع کارشناسی در سال تحصیلی 2014-2013 سالانه حدود 183 یورو است. این شهریه برای مقطع کارشناسی ارشد 254 یورو و برای مقطع دکتری نیز سالانه 388 یورو است. همچنین علاوه بر مبلغ فوق دانشجویان موظف به پرداخت سالانه 211 یورو حق بیمه سلامت هستند.

البته این شهریه‌ها نه از سوی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی بلکه از جانب دولت تعیین می‌شوند. دانشجویانی که مشمول دریافت کمک هزینه تحصیلی هستند نیز علاوه بر معافیت از پرداخت شهریه از پرداخت حق بیمه نیز معاف شده یا تخفیف دریافت می‌کنند. همچنین کمک‌های محدودی نیز برای دانشگاه‌ها در نظر گرفته می‌شود تا از طریق آن از افزایش هزینه‌ها در برخی خدمات خاص جلوگیری شود.

- حمایت‌های مالی از دانشجویان دانشگاه‌های فرانسه

نظام‌ مالی حمایت از دانشجویان در فرانسه از چندین نظام کمک مالی و وام مختلف تشکیل شده است.

- کمک هزینه‌ها

در فرانسه انواع مختلفی کمک هزینه تحصیلی (بورسیه) وجود دارد که از سوی ارگان‌های مختلف و بر اساس ضوابط مختلف پرداخت می‌شوند. بسیاری از این بورسیه‌ها نیز تا زمان فرا رسیدن سال تحصیلی پرداخت نمی‌شوند. میزان بورسیه‌ اصلی دانشجویی از حدود 1000 یورو تا 5500 یورو متغیر است که این رقم بسته به منابع مالی خانواده و سایر موارد مرتبط، تغییر می‌کند.

- وام دانشجویی

برای شهروندان فرانسوی و یا شهروندان کشورهای عضو جامعه اقتصادی اروپا امکان دریافت وام‌های با بهره اندک از بانک‌ها وجود دارد. این وام‌ها به مبلغ 15 هزار یورو با سود اندک و بازپرداخت طولانی قابل دریافت هستند. ضمن اینکه برای دریافت این وام‌ها هیچ ضامن خانوادگی مورد نیاز نیست.

- سایر حمایت‌های مالی

دانشگاه‌ها همچنین دارای خدمات اجتماعی هستند که به دانشجویانِ نیازمند کمک نقدی، اهدا می‌کنند اما این پرداخت‌ها تنها در موارد خاص و برای تامین هزینه خوراک و درمان صورت می‌گیرند.