نگاه سطحی نامزدهای ریاست جمهوری به «حاشیه‌نشینی»

وی در ادامه با بیان آنکه دبیرخانه ستاد اجرایی این سند در وزارت راه و شهرسازی است و تنها مرجع اعلام آمار حاشیه نشینی نیز همین وزارتخانه است گفت: آخوندی وزیر راه و شهرسازی همین چند ماه پیش در برنامه‌ای تلویزیونی در خصوص آخرین آمار حاشیه نشینی اعلام کرد که 19 میلیون نفر در همین مناطق چهار گانه ساکن هستند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در ادامه با بیان آنکه 19 میلیون نفر در مناطق ناکارآمد شهری ساکنند گفت: سکونت‌گاه‌های غیر رسمی یکی از مناطق ناکارآمد شهری محسوب می‌شود که جمعیت ساکن در این مناطق در حال حاضر بین 10 تا 11 میلیون نفر بوده و به این ترتیب هشت تا 9 میلیون نفر نیز در بافت‌های فرسوده، بافت‌های تاریخی و روستاهای الحاقی به مناطق شهری ساکن هستند که مجموع کلی آنها به 19 میلیون نفر می‌رسد.

چلک ادامه داد: باید بدانیم که این مناطق ناکارآمد شهری یک شبه به وجود نیامده‌اند و محدود به این چهار سال هم نیستند، اما نکته این است که طی چهار سال دولت یازدهم توجه، تمرکز و همچنین مطالعه برای شناسایی این مناطق بیشتر شده است وگرنه فرحزاد، هرندی و خاک سفید تهران، چمن کرمانشاه، چشمه موشک و خلج اراک، عباس آباد نکا و کردستان، چاهستانی‌های هرمزگان و ... یک شبه و یا در این چهار سال به وجود نیامده‌اند و از قدیم بوده‌اند.

وی افزود: با فعال شدن دبیرخانه «سند ملی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی محلات ناکارآمد شهری» در دولت یازدهم فرصتی ایجاد شد تا نسبت به شناسایی این مناطق اهتمام شود.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در ادامه با ابراز تاسف از آنکه در مناظره هشتم اردیبهشت ماه کاندیدای ریاست جمهوری هیچ یک از آنها تعریف درستی از حاشیه نشینی و سکونت‌گاه‌های غیر رسمی نداشتند ادامه داد: متاسفانه آقایان هنوز فکر می‌کنند حاشیه نشینی یعنی مناطق حاشیه و کنار شهرها و هیچ تعریف درستی از حاشیه نشینی ندارند. این در حالیست که باید بدانند حاشیه منطقه‌ای است که از حداقل امکانات شهری محروم است و معنای حاشیه نشینی در امروز حلبی آباد گذشته نیست؛ برای مثال مگر منطقه هرندی در حاشیه تهران قرار گرفته است؟.

چلک ادامه داد: جای تاسف است که حتی یک نفر از کاندیدهای ریاست جمهوری سند ملی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی محلات ناکارآمد شهری را نخوانده بود در حالیکه در این سند به طور دقیق تعیین شده است که تا سال 1404 این مناطق باید از حد مشخصی از امکانات بهره مند شوند.

وی در ادامه ابراز تاسف کرد و گفت: با توجه به اینکه موضوع حاشیه نشینی یکی از پنج موضوع مورد تاکید مقام معظم رهبری است اما کاندیدها خیلی سطحی به این موضوع پرداختند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در ادامه به طرح مهندس میرسلیم در خصوص رفع معضل حاشیه نشینی که مبتنی بر «آمایش سرزمینی» بود اشاره کرد و گفت:‌ آمایش سرزمین فرصت خوبی برای شناسایی مناطق حاشیه نشین و سکونت گاه‌های غیررسمی است اما فقط یک فرصت برای شناسایی بوده در حالی که موضوع سکونت گاه های غیررسمی به علت ترکیب جمعیتی حاضر در این مناطق دارای مشکلات متعددی است که باید برای حل معضلات این مناطق به این مسائل توجه شود.

چلک ادامه داد:  متاسفانه در مناظره هشتم اردیبهشت به تجارب و مداخله های دولت یازدهم در حوزه سکونتگاه های غیررسمی و محلات ناکارآمد شهری اشاره‌ای نشد و تنها آقای جهانگیری به چند مورد این اقدامات از جمله بیمه ساکنان مناطق حاشیه نشین، ارائه خدمات درمانی به آن‌ها، توسعه خدمات اجتماعی و ... اشاره کردند در حالی که اگر کاندیداها برنامه ششم توسعه را می دیدند متوجه می شدند که در خصوص موضوع حاشیه ها و همچنین چگونگی برخورد با این سکونتگاه‌های غیررسمی به صورت قانونی در قانون برنامه ششم توسعه چه موارد و راهکارهایی ذکر شده است.

وی در ادامه با بیان اینکه تحرک در حوزه حل معضلات مناطق حاشیه نشین در دولت یازدهم بسیار بیشتر از قبل بوده است گفت:‌ مشکلات مناطق حاشیه را با یک سال و دو سال نمی‌توان حل کرد اما سند ملی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی محلات ناکارآمد شهری به خوبی می توانست مبنای برنامه کاندیداها در موضوع حاشیه نشینی قرار بگیرد؛ در حال حاضر نیز دولت این برنامه را اجرا می‌کند و جلسات آن مرتب برگزار می‌شود.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ادامه داد: اگر دولت در حوزه مناطق حاشیه نشین با همین روند پیش رود و این سند را مبنای کار خود قرار دهد شاهد اتفاقات مثبتی در این حوزه خواهیم بود البته نباید تمرکز بر این مناطق فقط به صورت کالبدی و فیزیکی باشد بلکه باید ظرفیت های اجتماعی و خدمات اجتماعی را در این مناطق افزایش داد.

چلک همچنین خاطر نشان کرد: هیچ دستگاهی نه در این حوزه مقصر است و نه می‌تواند به تنهایی این مسئله را مدیریت کند؛ به همین دلیل امروز  بدنبال مقصر بودن مشکلی را حل نمی کند و باید با افزایش ظرفیت هماهنگی و همکاری‌های بین بخشی مسائل خود را به درستی مدیریت کنیم.

وی در ادامه با اشاره به آنکه دبیرخانه این سند در شهرها، ‌شهرداری ها هستند، گفت:‌ شهرداری ها نقش بسیار تعیین کننده‌ای در موضوع حاشیه نشینی دارند به این ترتیب در این سند هم  دولت و هم شهرداری ها برای حل معضل حاشیه نشینی با یکدیگر همکاری می‌کنند.

رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در ادامه خاطر نشان کرد: از وضعیت برگزاری جلسات دبیرخانه این سند در شهرداری تهران اطلاعی ندارم که جلسات آن برگزار شد یا نه؛ اما در سایر شهرها مانند سبزوار جلسات دبیر خانه این سند به طور منظم برگزار می‌شود.