هر مملکتى در عالم، هر کشورى در عالِم موجودیتش بسته است به دست دانشجو و معلم.
جی پلاس ـ منصوره جاسبی: اهمیت تأثیرگذاری حضور دانشجویان و دانشگاهیان در سرنوشت یک ملت و مملکت بر هیچ کس پوشیده نبوده و نیست و این قشر را می‌توان از تأثیرگذارترین افراد جامعه در تحولات و پیشرفت و ترقی آن دانست. اهمیت این موضوع در اندیشه امام خمینی (س) در همان سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که دانشجویان و دانشگاهیان را مورد خطاب خود قرار می‌دهند، خود را می‌نمایاند. ایشان به هنگام مخالفت با تصویب لایحه کاپیتولاسیون در پیام به ملت ایران، خطاب به دانشجویان می‌فرمایند: «بر جوانان دانشگاهى است که با حرارت با این طرح مفتضح مخالفت کنند؛ با آرامش و با شعارهاى حساس، مخالفت دانشگاه را به ملتهاى دنیا برسانند. بر دانشجویان ممالک خارجه است که در این امر حیاتى که آبروى مذهب و ملت را در خطر انداخته، ساکت ننشینند.»(صحیفه امام؛ ج ۱، ص ۴۱۲)
امام خمینی (س) معرفی اسلام واقعی را وظیفه قشر روحانی و دانشگاهی دانسته و در پاسخ به رنجنامه دانشجویان مقیم خارج چنین آورده‌اند: «این جانب در این تبعیدگاه ثانوى چشم امیدم به جوانان روحانى و دانشگاهى مسلمان بوده و انتظار دارم که با تهذیب نفس و اخلاص، مطالعات و تحقیقات وسیع و دامنه دارى را در زمینه شناخت احکام اسلام و مبانى نورانى قرآن آغاز نمایند؛ اسلام واقعى را بشناسند و بشناسانند. ملت اسلام را بیدار و آگاه ساخته، تباین اسلامِ پیغمبر خدا و اولیاى او را از اسلام ساختگىِ امثال معاویه و حکومتهاى غاصب و جائر دولتهاى دست نشانده استعمار ـ که از تلویزیونها، رادیوها و وزارتخانه ها به خورد مردم مىدهند ـ به آنان برسانند؛ و به دنیا بفهمانند این اسلامى که دولتهاى دست نشانده از آن دم مىزنند، و کنفرانس به اصطلاح وحدت اسلامى تشکیل مى دهند، اسلامِ ساخته و پرداخته سلاطین اموى و عباسى مى باشد که در برابر قرآن و آیین مقدس پیامبر بزرگ اسلام درست شده است.».(همان؛ ج ۲، ص ۴۸۷)
بنیانگذار جمهوری اسلامی در همه ایامی که برای به ثمر رساندن انقلاب مردم تلاش می‌کردند، همواره به این قشر توجه خاصی داشته و در بیشتر پیام هایی که برای ملت ایران صادر کرده‌اند، دانشجویان و دانشگاهیان را همگام و همدوش سایر قشرها دانسته‌اند. ایشان با تأکید بر آزادی محیط علم فرموده‌اند: «دانشگاهى که یک نفر آدم بر آن حکومت کند، این دانشگاه نمى شود. محیط علم باید محیط آزاد باشد.». (همان؛ ج ۳، ص ۳۰۷)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز امام خمینی (س) همواره بر نقش دانشجویان تأکید کرده و آنها را قوه متفکر جامعه دانسته که در صورت کوتاهی همه چیز از دست رفته و اشاره کرده‌اند: «دانشگاهى، دانشجو، چه دانشجوى قدیمى، چه دانشجوى جدید، همه مسائل توى دست اینها باید حل بشود. اینها قوه متفکره یک ملت هستند. اگر دانشگاه را ما سست بگیریم و از دست ما برود، همه چیزمان از دستمان رفته است.» (همان؛ ج ۸، ص ۱۴۱)
اهمیت دانشگاه در کلام آن حضرت تا جایی خود را می‌نمایاند که آن را مبدأ شقاوت و سعادت عنوان می‌کنند و می‌فرمایند: «دانشگاه مبدأ همه تحولات است. از دانشگاه، چه دانشگاه علوم قدیمه چه دانشگاه علوم جدیده، از دانشگاه سعادت یک ملت و در مقابل سعادت، شقاوت یک ملت سرچشمه مى گیرد.». (همان؛ ج ۸، ص ۶۴)
رهبر کبیر انقلاب اسلامی این قشر را ذخیره ملت عنوان کرده که آینده کشور را رقم زده و می‌توانند کشور را اداره کنند آنجا که می‌فرمایند: «دانشجوها ذخایر این ملت هستند، مقدرات مملکت ما در آتیه به دست دانشجویان امروز است، یعنى در هر رشته اى که باشند، در رشته حقوق باشند یک نحو مقدرات در سایر رشته ها هم شئونات مختلفه کشور در دست دانشجویان است که آتیه کشور را آنها باید اداره بکنند چنانچه معلمین تربیت کننده اشخاصى هستند که آنها باید مقدرات مملکت را به دست بگیرند، یعنى سعادت یک مملکت کلیدش به دست معلم است و به دست دانشجو. اول معلم که باید تربیت کند قشرهاى جوان را و بعد خود جوانها که باید مملکت را اداره کنند، بنا بر این هر مملکتى در عالم، هر کشورى در عالِم موجودیتش بسته است به دست دانشجو و معلم. کلید سعادت به دست معلم است و همان قدر که معلم بزرگ است مسئولیتش هم بزرگ است. همان قدرى که عالم بزرگ است مسئولیت عالم هم بزرگ است و این فرق نمى کند به اینکه عالم در دانشگاهها باشد یا عالم در علوم قدیمه.». (همان؛ ج ۷، ص ۲۵۴)
پیر جماران بر وحدت میان گروه‌های مختلف در دانشگاه تأکیده کرده و آن را رمز پیروزی عنوان کرده و خطاب به استادان و دانشجویان نوشته‌اند: «رمز پیروزى است؛ اتحاد گروههاى دانشجویى و تشکیل یک گروه اسلامى- ملى است در مقابل منحرفان که کوشش دارند تفرقه بیفکنند، و شما جوانان عزیز را ـ که امید کشور هستید و سعادت و ترقى میهن بسته به فعالیت شماست ـ به تباهى بکشند و نگذارند در راه تعالى کشور قدم بردارید.» (همان؛ ج ۱۰، ص ۸۰)
کسب تخصص و تلاش برای آموختن علم از جمله وظایفی است که امام خمینی (س) آن را اساس فعالیت دانشجویان معرفی کرده و خطاب به آنها فرموده‌اند: «باید کوشش در راه علم و به دست آوردن تخصص در رشته هاى مختلفه اساس فعالیت دانشجویان عزیز باشد؛ که نیازمندیهاى میهن به دست خود آنها برآورده و کشور ما با کوشش شما خودکفا شود. مع الأسف در دوران گذشته اساس بر آن بود که ما را در هر چیز وابسته کنند؛ و با ملت ما آن کنند که دستش براى هر چیز پیش دیگران دراز باشد. شما عزیزان کوشش کنید که از این وابستگى بیرون آیید و احتیاجات کشور خودتان را برآورید. و از نیروى انسانى و ایمانى خودتان غافل نباشید، و از اتّکال به اجانب بپرهیزید؛ و استقلال خود را در تمام ابعاد بیمه کنید. و از هیاهوى غرب و غربزدگان نهراسید که خداوند متعال با شماست.». (همان؛ ص ۸۰-۸۱)
