رخداد ۲۶ دی ماه چه بود؟

جی پلاس ـ منصوره جاسبی: این جملات بخش هایی از پبام امام خمینی (س) خطاب به ملت ایران بود که در پی فرار شاه از کشور صادر شد. امام خمینی (س) با وجود اینکه فرسنگ ها از کشور دور بودند لیکن سکان انقلاب مردمی را به دست گرفته بودند و با راهنمایی ها و پیام های خود مردم را به ادامه مبارزه فرا می خواندند.

این حضور مردمی و رهبری آن، شبکه های خبری را به آن واداشته بود تا شرایط آینده این انقلاب و سرنوشتی را که در انتظار شاه ایران است، از زبان هادی و راهنمای آن دریابند و امام هر روز با حضور در مکان ملاقات های عمومی خود به پرسش خبرنگاران پاسخ می گفت.

در روز ششم آذر ۵۷، امام در پاسخ به پرسش خبرنگار تلویزیون تایمز انگلستان درباره وضعیت کشور فرمودند: «اوضاع کنونى کشور بر ضد شاه اوج گرفته و ان شاء اللَّه نزدیک است که به نتیجه قطعى برسد که رفتن شاه و برقرارى یک حکومت عادلانه است.». (صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۱۳۲)

ایشان درباره ابقای شاه در مقام سلطنت نیز فرمودند: «شاه به صورت مقامى در سلطنت باقى نخواهد ماند، و ما هم هر گز چنین اجازه‏اى را نمى‏ دهیم. و اما رفتن او در صورتى است که فرار کند، و الّا ملت ایران او را دستگیر نموده و محاکمه و مجازاتش مى‏ کند.». (همان)

و درباره علت اصلی مخالفت خود با شاه نیز فرمودند: «خیانت هاى بیش از حد شاه در تمام زمینه‏ ها دلیل اصلى مخالفت ما با اوست. او سال هاى زیادى بر خلاف تمام موازین قانونى حکومت کرده است. کشتارهاى بیش از حد او، وابستگى او به اجانب، هدْم استقلال کشور در تمام ابعاد، حکومت غاصبانه او را محکوم مى‏ کند. ملت او را نمى‏ خواهد، او باید برود.»

شرایط شاه و سرنوشت و آینده اش، پرسشی بود که ذهن خبرنگاران خارجی را به خود معطوف کرده بود و دوست داشتند از زبان رهبری انقلاب به این پاسخ دست یابند که امام در پاسخ به پرسش خبرنگار سی. بی. اس امریکا بیان داشتند: «ایشان باید محاکمه بشود. و چنانچه فرار هم بکند هر جا باشد باید محاکمه بشود. و اقل چیزى که بر اوست، علاوه بر اینکه باید جرایمى را که مرتکب شده جبران بکند، حبس ابد است. ولى همه مى‏ دانند که او دست به کشتارهاى عمومى زده است و باید اعدام بشود.». (صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۳۴۳)

همچنین آن حضرت با بودن رژیم سلطنتی، هیچ دولتی را به رسمیت نشناختند و آن هنگام که شاه فرار را بر قرار ترجیح داد و مردمان سرزمینمان را با نبود خود به اوج شادی و هیجان کشاند، امام در پیامی خطاب به خبرگزاری های خارجی، با تبریک خروج شاه از ایران، آن را اولین مرحله پایان یافتن سلطه جنایت بار پنجاه ساله رژیم پهلوى دانسته که به دنبال مبارزات قهرمانانه ملت ایران صورت گرفته و فرمودند: «ما بزودى دولت موقت انتقالى را براى اجراى انتخابات مجلس مؤسسان و تصویب قانون اساسى جدید معرفى مى‏ کنیم.». (صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۴۸۱)

بیست و هفتم دی ماه یعنی زمانی که یک روز از فرار شاه گذشته بود، امام در پیامی خطاب به ملت، رفتن محمدرضا پهلوی را طلیعه پیروزی ملت دانسته و به شرح وظایفی را که بر عهده آنان بود، پرداختند. متن کامل پیام آن حضرت به ملت ایران به شرح زیر است:

«بسم اللَّه الرحمن الرحیم‏ خدمت عموم ملت شریف و شجاع ایران- أعْلَى اللَّهُ کلِمَتَهُمْ وَ وَفَّقَهُمُ اللَّهُ تعالى فرار محمد رضا پهلوى را که طلیعه پیروزى ملت و سرلوحه سعادت و دست یافتن به آزادى و استقلال است به شما ملت فداکار تبریک عرض مى‏ کنم. شما ملت شجاع و ثابت قدم به ملت هاى مظلوم ثابت کردید که با فداکارى و استقامت مى‏ توان بر مشکلات هر چه باشد غلبه کرد، و به مقصد- هر چه دشوار باشد- رسید. گر چه این ستمگر با دست آغشته به خون جوانان ما و جیب انباشته از ذخایر ملت از دست ما گریخت ولى به خواست خداوند متعال بزودى به محاکمه کشیده خواهد شد و انتقام مستضعفین از او گرفته خواهد شد؛ لکن قطع دست ستمکار از ادامه ظلم، به دست ستمدیدگان، فورى است. او رفت و به هم پیمان خود، اسرائیل- دشمن سرسخت اسلام و مسلمین- پیوست و جرایم و آشفتگی هایى را به جاى گذاشت که ترمیم آن جز به تأیید خداوند متعال و همت همه طبقات ملت و فداکارى اقشار کاردان و روشنفکر میسر نخواهد شد. اکنون در این طلوع فجر سعادت و پیروزى توجه عموم را به مطالبى جلب مى‏ کنم:

1. بر جوانان غیور در سراسر کشور لازم است، براى حفظ نظم، با آن دسته از قواى انتظامى که اکنون به آغوش ملت بازگشته ‏اند با تمام نیرو همکارى کنند و با کمال قدرت و جدیت نگذارند که بدخواهان و منحرفین آشوب و ناامنى ایجاد نمایند.
2. به تظاهرات و شعارهاى پر شور علیه رژیم سلطنتى و دولت غاصب ادامه دهند؛ و اگر منحرفین و مخالفین اسلام بخواهند اخلالى به وجود آورند و نظم را به هم زنند، از آنان جداً جلوگیرى کنند. باید ملت بداند که هر انحرافى و هر شعارى که مخالف مسیر ملت است به دست عمال شاه مخلوع و عمال اجانب تحقق مى‏ یابد. من از جمیع اشخاصى که انحرافى داشته‏ اند و یا گرایش به بعضى از مکتب هاى انحرافى داشته ‏اند تقاضا دارم که به آغوش اسلام، که ضامن سعادت آنان است، برگردند که ما آنان را برادرانه مى‏ پذیریم. در این موقع حساس که کشور جنگزده ما بیش از هر زمانى به اتحاد و اتفاق احتیاج دارد باید سعى شود که از هر اختلافى احتراز شود.
3. دولت موقت براى تهیه مقدمات انتخابات مجلس مؤسسان بزودى معرفى مى ‏شود و به کار مشغول خواهد شد. وزارتخانه ‏ها موظفند که آنان را پذیرفته و با آنان همکارى صمیمانه کنند. این جانب به صلاح وزراى غیر قانونى مى‏ دانم که برکنارى خود را اعلام کنند و خود را در مسیر ملت قرار دهند.
4. به جمیع نیروهاى انتظامى و زمینى و هوایى و دریایى و صاحب منصبان و درجه داران ارتش و ژاندارمرى و غیر آنان توصیه مى‏ کنم که دست از حمایت محمد رضا پهلوى- که مخلوع است و به کشور برنمى ‏گردد و در خارج نیز با نفرت مردم مواجه است- بردارند و به ملت بپیوندند؛ که صلاح دنیا و دین آنان در آن است.

این جانب از همه طبقات خصوصاً حضرات علماى اعلام در این مواقع حساس تشکر مى‏ کنم، و سلامت و سعادت همگان را از خداوند متعال خواستارم؛ و وحدت کلمه را براى همیشه، خصوصاً تا برانداختن رژیم شاهنشاهى و استقرار حکومت جمهورى اسلام، امیدوارم. و السلام علیکم و رحمه اللَّه و برکاته. روح اللَّه الموسوی الخمینى‏» (صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۴۸۶-۴۸۷)