در این مطلب آمده است :پرویز افشار، سخنگو و معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با موادمخدر مــــــی‌گوید: «اطلاعاتی داریم که نشان می‌دهد در جمعیت دانش‌آموزی، افراد در 15، 16 و 17 سالگی شروع به مصرف گل می‌کنند و البته مصرف گل در سنین پایین‌تر هم آغاز می‌شود.»
کمی که به عقب برگردیم، شاید خیلی از آنهایی که پیگیر اخبار حوزه اجتماعی و بحث مربوط به موادمخدر هستند به یاد داشته باشند که اعلام آمار مصرف‌کنندگان موادمخدر همچون خط قرمزی بود که عدول از آن و اعلام آمار نگران‌کننده توسط نهادهای آموزشی و پرورشی، واکنش سلبی ستاد مبارزه با موادمخدر را به دنبال داشت اما اخیرا این آمار و اطلاعات نقل جذاب بسیاری از محافل خبری و اجتماعی شده است. استعمال موادمخدر گوناگون، به‌خصوص گل، توسط دانش‌آموزان و نوجوانان در سنین پایین و بروز مخاطرات و آسیب‌های مختلف در مدارس و خانواده‌ها، کوتاه اما واقعی، مبین عدم اتخاذ تصمیمات صحیح و برخورد مناسب با این موضوع است.
سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر و الکل در مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ضمن بیان این موضوع که مساله رسیدگی و مبارزه با مصرف موادمخدر در سنین پایین 6 الی هفت سال است که در کشور مطرح است، گفت: «براساس مطالعات و پیش‌بینی‌هایی که در این سال‌ها صورت گرفته است و بر مبنای تنوع مصرف موادمخدر در کشور انتظار می‌رفت که سنین 14 تا 16 سال بیشتر در معرض استفاده از مخدر باشند.»
وی با اشاره به این موضوع که گل در رتبه دوم موادمخدر پرمصرف قرار دارد، خاطرنشان کرد: «سه مولفه باعث شده است که این ماده مخدر در مدت زمان محدود معرفی و عرضه، جایگاه خوب و مطلوبی بین اقشار و طبقات مختلف به‌خصوص جوانان و نوجوانان پیدا کند. اولین مولفه، دسترسی راحت به این نوع مواد است. فضای مجازی و کانال‌های مختلفی که آزادانه در جهت تبلیغ و فروش گل به‌عنوان یک موادمخدر سهل‌الوصول در حرکت هستند و به راحتی و بدون واسطه آن را به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. دومین موضوع قیمت پایین این نوع از موادمخدر است که یک دانش‌آموز یا دانشجوی جوان و نوجوان به راحتی و با یک پول توجیبی معمولی و نه خیلی بالا می‌تواند آن را تهیه و مصرف کند. سومین مولفه‌ای هم که باعث رشد مصرف گل در سنین مختلف بالاخص نوجوانان است، عدم حساسیت خانواده‌ها در برابر استعمال این ماده مخدر توسط فرزندان‌شان است. این موضوع شاید خیلی دردناک و قابل تامل باشد که یک خانواده مصرف گل توسط فرزندش را با عدم مصرف هروئین و سایر مواد خطرناک مخدر قیاس می‌کند و مصرف گل را جدی نمی‌گیرد.»
صفاتیان با بیان این نکته که براساس آمار 17 درصد افراد 15 تا 64 سال تمایل به مصرف موادمخدر دارند، ادامه داد: «این آمار خود یک جامعه در معرض خطر را به ما معرفی می‌کند؛ براساس همین آمار پنج درصد از این آمار 17 درصدی مبتلا به اعتیاد هستند و 12 درصد دیگر نیز در معرض ابتلا قرار دارند که باید برنامه‌ریزی و توجه جدی به آنها مبذول داشته شود. این صرفا یک تاکید نیست و جدا و فورا باید اقدامات لازم صورت بگیرد که متاسفانه تا به حال این‌طور نبوده است.»
رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر و الکل در مجمع تشخیص مصلحت نظام با بازشماری علل گرایش افراد به مصرف انواع موادمخدر در کشور، گفت: «افراط و تفریط در خانواده‌ها هنگام مواجهه با چنین چالش‌هایی یکی از علل گرایش افراد است. چگونه؟ این‌طور که ما در بسیاری از خانواده‌ها نظارت شدید و دقیق والدین بر فرزندان را داریم که کوچک‌ترین اعمال او تحت کنترل خانواده است و استقلال وی سلب می‌شود و همین باعث می‌شود که فرزند برای اعلام استقلال و معرفی شخصیت مستقل به چنین اعمالی گرایش داشته باشد. علت دوم هم تفریط بیش از حد و عدم نظارت منطقی و کافی بر دوستان و خانواده‌های آنهاست که این موضوع آزادی عمل زیادی را به فرزند می‌دهد تا در دام تجربیات خلاف و خطرناک بیفتد. بخش بزرگی از این موضوع هم مربوط به تغییرات فرهنگی و گسست‌های فرهنگی ایجاد شده در جامعه است.»
این پژوهشگر حوزه مبارزه با موادمخدر علت عدم موفقیت در کاهش گرایش و استعمال موادمخدر توسط افراد به‌ویژه در سنین پایین را ضعف در برنامه‌ها و سیاست‌های این حوزه دانست و افزود: «متاسفانه سیاست‌ها و برنامه‌های ما در این حوزه به روز نشده است و همان برنامه‌های قدیمی و بی‌ثمر است که در جامعه و در میان دستگاه‌ها جریان دارد. ما نیازمند به روز‌رسانی و نوآوری در زمینه پیشگیری از موادمخدر هستیم که نمونه‌های آن در بسیاری از کشور‌ها موجود است اما متاسفانه توسط دستگاه‌ها و ستاد مبارزه با موادمخدر به آنها رجوع نمی‌شود.»
صفاتیان با انتقاد از عدم ثمربخشی سیاست‌های دستگاه‌های مختلف و متولی در زمینه کاهش تعداد افراد مصرف‌کننده موادمخدر، گفت: «مدارس ما با چهار ساعت برنامه فوق‌العاده، دانشگاه‌های ما با چند واحد غیر الزامی و بی‌بازده و عدم ایجاد باور و تفهیم دانشجویان و دانش‌آموزان نسبت به مخاطره‌آفرینی استعمال موادمخدر و بسیاری انتظار شق‌القمر کردن در این زمینه و کاهش چشمگیر آمارها دارند. اما باید بگویم که متاسفانه مدیران ما شجاعت لازم جهت اجرای برنامه‌های جدید برای مبارزه با استعمال مخدر را ندارند اما همین مدیران چه برنامه‌ها و گزارش‌هایی از اقدامات خود که با هزینه‌های میلیاردی انجام شده است ارائه می‌دهند که ببینید وضعیت چقدر خوب است. حال وقتی به آمارها نگاه و واقعیت را مشاهده می‌کنیم، چیزی جز عدم‌کارایی و عدم‌نتیجه بخشی فعالیت‌های این سازمان مشاهده نمی‌شود.»
رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر و الکل در مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتماد و همکاری مردم را لازمه تحقق سیاست‌های کاهشی در این زمینه دانست و ادامه داد: «در هر سیاست و طرحی همکاری عمومی شدیدا لازم است. مردم در این زمینه هم به صورت طبیعی حامی سیاست‌های کاهشی هستند اما متاسفانه نسبت به نهادهای متولی، ستاد مبارزه با موادمخدر و سایر سازمان‌ها اعتماد ندارند. چرایی این موضوع هم کاملا واضح است، آمارها هرگز نتیجه مثبتی را از اعمال سیاست‌های این نهاد‌ها گزارش نمی‌دهند و این حجت را تمام می‌کند که مردم نسبت به اعمال سیاست‌ها بدبین و بی‌اعتماد باشند. علت این عدم نتیجه هم نبود نظارت صحیح و ارزیابی صحیح از عملکرد سازمان‌های متولی است. یک مدیر طی پنج سال یا مدت زمان‌های مختلف حین اعلام گزارش هیچ ارزیابی ثبتی‌ای در این زمینه ارائه نمی‌کند و این واقعا تاسف‌بار است.»
وی با بیان این نکته که در برنامه ششم توسعه یک بند در ارتباط با همین موضع کاهش استفاده موادمخدر توسط مردم لحاظ شده است، خاطرنشان کرد: «علاوه‌بر این اقدام مجمع تشخیص مصلحت نظام، مقام معظم رهبری نیز در دیدار با مسئولان فرمودند که در این زمینه نیازمند کار فوق‌العاده هستیم، اما آیا چنین اتفاقی افتاده است؟ خیر تا به اینجا چنین فعلی صورت نپذیرفته است.»
صفاتیان در انتها با انتقاد از نوع نگاه کلان به این موضوع گفت: «متاسفانه نگاه به مقوله موادمخدر و مبارزه با آن در کشور ما، نگاهی نظامی و انتظامی است در صورتی که اگر سودای ثمربخشی داریم باید این نگاه به نگاه‌های اجتماعی تغییر یابد.»
سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به جذابیت موجود در موادمخدر جدید، گفت: «مصرف و حمل‌ونقل آسان در کنار قیمت پایین از ویژگی‌های منحصر به‌فرد موادمخدر جدید به شمار می‌رود. بر همین اساس دانش‌آموزان با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها در کنار شادی و نشاطی که پس از مصرف این مواد به آنها دست می‌دهد، استفاده از آن را برای خود توجیه می‌کنند.»
وی با بیان این نکته که متاسفانه در کشور ما فرصتی برای گفت‌وگوهای اجتماعی تعبیه نشده است، افزود: «فضای مناسبی برای انجام شادی‌های مشروع در نظر نگرفته‌ایم. مدارس ما شادی‌گریز هستند، خانواده‌ها شادی‌گریز هستند و جوانان و نوجوانان مکان و فضایی برای تخلیه انرژی خود نمی‌بینند و از این جهت به میانبرها روی می‌آورند، میانبر چیست؟ مصرف موادمخدر ارزان و در دسترس.»
موسوی‌چلک با اشاره به این موضوع که امور اجتماعی در کشور در حاشیه قرار دارد، افزود: «وقتی در جامعه موضوعات و دغدغه‌های اجتماعی در حاشیه قرار گیرند، طبیعی است که آسیب‌های اجتماعی ایجاد شود. کسانی که در اقتصاد موادمخدر حضور دارند و از آن نفع می‌برند، بسیار باهوش‌تر از جامعه‌شناسان و سیاستگذاران هستند و از این فضا نهایت استفاده را می‌برند.»
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در پایان خاطرنشان کرد: «هیچ عقل سلیمی با وجود جایگزین در برابر موادمخدر و بازدهی مناسب، استعمال مواد را انتخاب نمی‌کند. شادی مشروع باید جایگزین تفریحات و شادی‌های نامشروع بشود.»
در نهایت و با جمع‌بندی نظات صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران به نظر می‌آید که سیاست‌ها و اعمال مسئولان در زمینه مبارزه با چنین مخاطرات و آسیب‌هایی، مفید واقع نشده است و نیازمند جریان قدرتمند‌تر و گزاره‌های محکم‌تری جهت اجرا و پیگیری در این زمینه هستیم تا آمار رو‌به رشد را کنترل و با آن به مقابله بپردازیم.
روزنامه فرهیختگان
تهرام/1735
انتهای پیام کمی که به عقب برگردیم، شاید خیلی از آنهایی که پیگیر اخبار حوزه اجتماعی و بحث مربوط به موادمخدر هستند به یاد داشته باشند که اعلام آمار مصرف‌کنندگان موادمخدر همچون خط قرمزی بود که عدول از آن و اعلام آمار نگران‌کننده توسط نهادهای آموزشی و پرورشی، واکنش سلبی ستاد مبارزه با موادمخدر را به دنبال داشت اما اخیرا این آمار و اطلاعات نقل جذاب بسیاری از محافل خبری و اجتماعی شده است. استعمال موادمخدر گوناگون، به‌خصوص گل، توسط دانش‌آموزان و نوجوانان در سنین پایین و بروز مخاطرات و آسیب‌های مختلف در مدارس و خانواده‌ها، کوتاه اما واقعی، مبین عدم اتخاذ تصمیمات صحیح و برخورد مناسب با این موضوع است.
سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر و الکل در مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ضمن بیان این موضوع که مساله رسیدگی و مبارزه با مصرف موادمخدر در سنین پایین 6 الی هفت سال است که در کشور مطرح است، گفت: «براساس مطالعات و پیش‌بینی‌هایی که در این سال‌ها صورت گرفته است و بر مبنای تنوع مصرف موادمخدر در کشور انتظار می‌رفت که سنین 14 تا 16 سال بیشتر در معرض استفاده از مخدر باشند.»
وی با اشاره به این موضوع که گل در رتبه دوم موادمخدر پرمصرف قرار دارد، خاطرنشان کرد: «سه مولفه باعث شده است که این ماده مخدر در مدت زمان محدود معرفی و عرضه، جایگاه خوب و مطلوبی بین اقشار و طبقات مختلف به‌خصوص جوانان و نوجوانان پیدا کند. اولین مولفه، دسترسی راحت به این نوع مواد است. فضای مجازی و کانال‌های مختلفی که آزادانه در جهت تبلیغ و فروش گل به‌عنوان یک موادمخدر سهل‌الوصول در حرکت هستند و به راحتی و بدون واسطه آن را به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. دومین موضوع قیمت پایین این نوع از موادمخدر است که یک دانش‌آموز یا دانشجوی جوان و نوجوان به راحتی و با یک پول توجیبی معمولی و نه خیلی بالا می‌تواند آن را تهیه و مصرف کند. سومین مولفه‌ای هم که باعث رشد مصرف گل در سنین مختلف بالاخص نوجوانان است، عدم حساسیت خانواده‌ها در برابر استعمال این ماده مخدر توسط فرزندان‌شان است. این موضوع شاید خیلی دردناک و قابل تامل باشد که یک خانواده مصرف گل توسط فرزندش را با عدم مصرف هروئین و سایر مواد خطرناک مخدر قیاس می‌کند و مصرف گل را جدی نمی‌گیرد.»
صفاتیان با بیان این نکته که براساس آمار 17 درصد افراد 15 تا 64 سال تمایل به مصرف موادمخدر دارند، ادامه داد: «این آمار خود یک جامعه در معرض خطر را به ما معرفی می‌کند؛ براساس همین آمار پنج درصد از این آمار 17 درصدی مبتلا به اعتیاد هستند و 12 درصد دیگر نیز در معرض ابتلا قرار دارند که باید برنامه‌ریزی و توجه جدی به آنها مبذول داشته شود. این صرفا یک تاکید نیست و جدا و فورا باید اقدامات لازم صورت بگیرد که متاسفانه تا به حال این‌طور نبوده است.»
رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر و الکل در مجمع تشخیص مصلحت نظام با بازشماری علل گرایش افراد به مصرف انواع موادمخدر در کشور، گفت: «افراط و تفریط در خانواده‌ها هنگام مواجهه با چنین چالش‌هایی یکی از علل گرایش افراد است. چگونه؟ این‌طور که ما در بسیاری از خانواده‌ها نظارت شدید و دقیق والدین بر فرزندان را داریم که کوچک‌ترین اعمال او تحت کنترل خانواده است و استقلال وی سلب می‌شود و همین باعث می‌شود که فرزند برای اعلام استقلال و معرفی شخصیت مستقل به چنین اعمالی گرایش داشته باشد. علت دوم هم تفریط بیش از حد و عدم نظارت منطقی و کافی بر دوستان و خانواده‌های آنهاست که این موضوع آزادی عمل زیادی را به فرزند می‌دهد تا در دام تجربیات خلاف و خطرناک بیفتد. بخش بزرگی از این موضوع هم مربوط به تغییرات فرهنگی و گسست‌های فرهنگی ایجاد شده در جامعه است.»
این پژوهشگر حوزه مبارزه با موادمخدر علت عدم موفقیت در کاهش گرایش و استعمال موادمخدر توسط افراد به‌ویژه در سنین پایین را ضعف در برنامه‌ها و سیاست‌های این حوزه دانست و افزود: «متاسفانه سیاست‌ها و برنامه‌های ما در این حوزه به روز نشده است و همان برنامه‌های قدیمی و بی‌ثمر است که در جامعه و در میان دستگاه‌ها جریان دارد. ما نیازمند به روز‌رسانی و نوآوری در زمینه پیشگیری از موادمخدر هستیم که نمونه‌های آن در بسیاری از کشور‌ها موجود است اما متاسفانه توسط دستگاه‌ها و ستاد مبارزه با موادمخدر به آنها رجوع نمی‌شود.»
صفاتیان با انتقاد از عدم ثمربخشی سیاست‌های دستگاه‌های مختلف و متولی در زمینه کاهش تعداد افراد مصرف‌کننده موادمخدر، گفت: «مدارس ما با چهار ساعت برنامه فوق‌العاده، دانشگاه‌های ما با چند واحد غیر الزامی و بی‌بازده و عدم ایجاد باور و تفهیم دانشجویان و دانش‌آموزان نسبت به مخاطره‌آفرینی استعمال موادمخدر و بسیاری انتظار شق‌القمر کردن در این زمینه و کاهش چشمگیر آمارها دارند. اما باید بگویم که متاسفانه مدیران ما شجاعت لازم جهت اجرای برنامه‌های جدید برای مبارزه با استعمال مخدر را ندارند اما همین مدیران چه برنامه‌ها و گزارش‌هایی از اقدامات خود که با هزینه‌های میلیاردی انجام شده است ارائه می‌دهند که ببینید وضعیت چقدر خوب است. حال وقتی به آمارها نگاه و واقعیت را مشاهده می‌کنیم، چیزی جز عدم‌کارایی و عدم‌نتیجه بخشی فعالیت‌های این سازمان مشاهده نمی‌شود.»
رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر و الکل در مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتماد و همکاری مردم را لازمه تحقق سیاست‌های کاهشی در این زمینه دانست و ادامه داد: «در هر سیاست و طرحی همکاری عمومی شدیدا لازم است. مردم در این زمینه هم به صورت طبیعی حامی سیاست‌های کاهشی هستند اما متاسفانه نسبت به نهادهای متولی، ستاد مبارزه با موادمخدر و سایر سازمان‌ها اعتماد ندارند. چرایی این موضوع هم کاملا واضح است، آمارها هرگز نتیجه مثبتی را از اعمال سیاست‌های این نهاد‌ها گزارش نمی‌دهند و این حجت را تمام می‌کند که مردم نسبت به اعمال سیاست‌ها بدبین و بی‌اعتماد باشند. علت این عدم نتیجه هم نبود نظارت صحیح و ارزیابی صحیح از عملکرد سازمان‌های متولی است. یک مدیر طی پنج سال یا مدت زمان‌های مختلف حین اعلام گزارش هیچ ارزیابی ثبتی‌ای در این زمینه ارائه نمی‌کند و این واقعا تاسف‌بار است.»
وی با بیان این نکته که در برنامه ششم توسعه یک بند در ارتباط با همین موضع کاهش استفاده موادمخدر توسط مردم لحاظ شده است، خاطرنشان کرد: «علاوه‌بر این اقدام مجمع تشخیص مصلحت نظام، مقام معظم رهبری نیز در دیدار با مسئولان فرمودند که در این زمینه نیازمند کار فوق‌العاده هستیم، اما آیا چنین اتفاقی افتاده است؟ خیر تا به اینجا چنین فعلی صورت نپذیرفته است.»
صفاتیان در انتها با انتقاد از نوع نگاه کلان به این موضوع گفت: «متاسفانه نگاه به مقوله موادمخدر و مبارزه با آن در کشور ما، نگاهی نظامی و انتظامی است در صورتی که اگر سودای ثمربخشی داریم باید این نگاه به نگاه‌های اجتماعی تغییر یابد.»
سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به جذابیت موجود در موادمخدر جدید، گفت: «مصرف و حمل‌ونقل آسان در کنار قیمت پایین از ویژگی‌های منحصر به‌فرد موادمخدر جدید به شمار می‌رود. بر همین اساس دانش‌آموزان با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها در کنار شادی و نشاطی که پس از مصرف این مواد به آنها دست می‌دهد، استفاده از آن را برای خود توجیه می‌کنند.»
وی با بیان این نکته که متاسفانه در کشور ما فرصتی برای گفت‌وگوهای اجتماعی تعبیه نشده است، افزود: «فضای مناسبی برای انجام شادی‌های مشروع در نظر نگرفته‌ایم. مدارس ما شادی‌گریز هستند، خانواده‌ها شادی‌گریز هستند و جوانان و نوجوانان مکان و فضایی برای تخلیه انرژی خود نمی‌بینند و از این جهت به میانبرها روی می‌آورند، میانبر چیست؟ مصرف موادمخدر ارزان و در دسترس.»
موسوی‌چلک با اشاره به این موضوع که امور اجتماعی در کشور در حاشیه قرار دارد، افزود: «وقتی در جامعه موضوعات و دغدغه‌های اجتماعی در حاشیه قرار گیرند، طبیعی است که آسیب‌های اجتماعی ایجاد شود. کسانی که در اقتصاد موادمخدر حضور دارند و از آن نفع می‌برند، بسیار باهوش‌تر از جامعه‌شناسان و سیاستگذاران هستند و از این فضا نهایت استفاده را می‌برند.»
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در پایان خاطرنشان کرد: «هیچ عقل سلیمی با وجود جایگزین در برابر موادمخدر و بازدهی مناسب، استعمال مواد را انتخاب نمی‌کند. شادی مشروع باید جایگزین تفریحات و شادی‌های نامشروع بشود.»
در نهایت و با جمع‌بندی نظات صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران به نظر می‌آید که سیاست‌ها و اعمال مسئولان در زمینه مبارزه با چنین مخاطرات و آسیب‌هایی، مفید واقع نشده است و نیازمند جریان قدرتمند‌تر و گزاره‌های محکم‌تری جهت اجرا و پیگیری در این زمینه هستیم تا آمار رو‌به رشد را کنترل و با آن به مقابله بپردازیم.
روزنامه فرهیختگان
تهرام/1735
کپی شد
