چالش‌های زیست‌محیطی و اشتغال، در کنار برخی چالش‌های دیگر، از مهمترین مسایل کشورها در قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند. این چالش‌ها نه تنها مستقل از هم نیستند بلکه وابسته، تنیده و گره خورده به یکدیگرند.
اساساً بحران‌های زیست‌محیطی نتیجه دخالت غیرمنطقی بشر در طبیعت، در فرایند مدرنیزاسیون و صنعتی‌شدن جوامع با هدف اشتغالزایی است. کشور ما نیز بطور جدی با این پدیده ها مواجهه است؛ بویژه در حوزه محیط زیست و اشتغال طی دهه های اخیر نگرانی ها جدی تر شده است.
جای امیدواری است که موضوع محیط زیست و اشتغال امروز در کشورمان، گفتمان غالب افکار عمومی، گروه‌های مرجع و جزء اولویت های راهبردی دولت تدبیر و امید جهت حل و فصل آن است و با توجه به این ضرورت ها، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به عنوان متولی امر سیاستگذاری و راهبری اشتغال کشور، در تدوین برنامه ها و ارائه طرح های توسعه ای، شناسایی و معرفی ظرفیت های جدید و نیز آموزش های مهارتی لازم دارای نقش ممتاز و مسئولیتی خطیر است و به همین دلایل کوشش می نماید تا با همکاری و معاضدت دستگاه های مسئول، راهکارها و راه حل های مختلفی را متناسب با اقتضائات کشور ارائه نماید.
از منظر بایسته های اجتماعی، موضوع اشتغال و بیکاری، از مسائلی است که بی توجهی به آن، سرمنشاء بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور خواهد بود و اهمیت این امر به میزانی است که رهبر معظم انقلاب نیز عنوان شعار سال را به آن اختصاص دادند. چرا که اشتغالزایی بویژه برای جوانان ضرورتی است که در سنوات گذشته، عرصه را بر بسیاری از جوانان و خانوارها محدود ساخته است. از آنجایی که پیش بینی می شود در شرایط عادی، سالانه حدود یک میلیون نفر به جمعیت فعال کشور افزوده خواهد شد، مواجهه با موضوع بیکاری از اولویت های دولت دوازدهم و همین طور دولت های بعدی است که طبیعتاً در چارچوب سیاست های راهبردی نظام، باید اقدامات مدبرانه و هوشمندانه تر در دستور کار قرار گیرد.
این درحالی است که با توجه به بحران های زیست محیطی و کمبود آب، ظرفیت های اشتغال در بخش کشاورزی نیز در آینده با خطرات جدی مواجه شده و نیاز به اشتغال زایی در حوزه گردشگری بیش از سایر بخش ها اهمیت پیدا می کند.
به نظر می رسد در صنعت گردشگری و زیر شاخه های آن به سرمایه گذاری سنگین اولیه نیاز نیست و در صورت اهتمام بیشتر به آن، می‌توان فرصت های کسب و کار لازم برای متقاضیان فراهم کرد. از این حیث کشور ما از یکسو دارای توانمندی های قابل توجه در حوزه های گوناگون گردشگری است؛ و از سوی دیگر کشوری است دارای جمعیت جوان که نرخ بیکاری نسبتا بالایی دارد که با برنامه ریزی درست قادر خواهد بود بر این معضلات فائق آید.
بدون تردید گردشگری ورزشی نیز به عنوان یکی از ابعاد گردشگری که حتی بیش از سایر حوزه های آن مغفول مانده، نقش موثری در ایجاد اشتغال خواهد داشت؛ این در حالی است که خیلی از کشورها که در خطر ورشکستگی قرار داشتند با بهره گیری از این پتانسیل روند توسعه ای خودشان را به خوبی جلو برده اند.
گردشگری ورزشی در دنیا، صنعتی رو به رشد و اشتغال زا بوده و این نوع گردشگری در کشور ما نیز به دلیل داشتن جمعیت جوان و پتانسیل جغرافیایی متنوع از جایگاه بسیار مناسبی برخوردار است که البته مستلزم فراهم سازی شرایطی است تا در سایه آن، نتایج بایسته ای در توسعه و اشتغال زایی، رواج سلامت روحی، روانی و جسمی نیروی انسانی حاصل شود.
در حال حاضر علت اینکه کشورهای مختلف برای کسب میزبانی مسابقات مختلف جهانی از هیچ کوششی فروگذار نمی کنند؛ به گونه ای که تمامی ارکان دولتی و خصوصی یک کشور به تکاپو افتاده و شرایط را برای میزبانی مهیا می کنند؛ سیاستمداران وارد عمل می شوند و پول ها و فرصت های زیادی برای رسیدن به چنین موقعیتی جابه جا می شود، طبیعتاً بخاطر مزیت ها و فرصت های فراوانی است که ناشی از برگزاری این گونه مسابقات عاید کشور میزبان می گردد که به گمان اینجانب توسعه این نوع گردشگری در رسته های آموزشی-فرهنگی و هنری و امور اجتماعی نیز منجر به ایجاد فرصت های شغلی می گردد.
به نظر می رسد مشکل اصلی کشور ما در گردشگری و مخصوصاً گردشگری ورزشی، فقدان راهبردهای پیشرو و پویاست. اگر ورزش پر طرفدار فوتبال را در نظر بگیریم و وضعیت خودمان را بالفرض با همسایه های جنوبی بسنجیم در این صورت نباید توقع داشته باشیم که میزبانی مسابقات بزرگی مثل جام جهانی فوتبال به ایران واگذار شود. بدیهی است" عدم دریافت میزبانی مسابقات بزرگ مانع از شناخت کشورمان به عنوان یک برند در مقاصد ورزشی شده است و فرآیند اجرایی و بازاریابی برای جذب توریست ورزشی را کند و پرهزینه می کند. از طرفی کماکان محدودیت هایی از جهت جذب تماشاگران و استفاده از تمام امکانات قابل استفاده وجود دارد. علاوه بر این فقدان مدیریت یکپارچه و نبود برنامه توسعه ای مزید بر علت می باشد." یعنی هماهنگی لازم بین ارکان مختلف تصمیم گیری و اجرایی وجود ندارد و استراتژی سازمان های متولی ورزش با دست اندرکاران گردشگری و با متولیان اشتغال و کسب وکار نیز همخوان نیست. نبود چنین بستری برای توسعه گردشگری ورزشی سبب می شود تا گروه های مختلف کسب وکارگردشگری نتوانند برنامه بازاریابی مناسبی را تدوین کرده و شرایط را تغییر دهند و متاسفانه به رغم رویکرد مثبت دولت و ظرفیت های موجود در اسناد بالادستی مانند سند جامع توسعه ورزش، سیاستگذاری مطلوب در گردشگری ورزشی در راستای هم افزایی سازمان هایی که به گونه ای در این امر دخیل هستند مغفول مانده است. خوشبختانه دولت یازدهم البته هم به لحاظ نظری و هم در عرصه عمل گام‌‌هایی در این زمینه برداشت و جهت‌گیری‌ها نیز نشان می‌دهد که آینده توسعه صنعت موصوف در صورت تداوم این سیاست‌ها می‌تواند اثرگذار باشد.
بنابراین برای راهبری اصولی این چالش ها، ما نیازمند تمهید تدابیر مستمر، پیش دستانه، خلاقانه و آینده‌نگر هستیم. راه کار عاجل و راه حل میان‌بر برای شروع کار، مسئولیت پذیری و همکاری‌های دسته جمعی است تا با اعمال اصول مدیریت علمی و برنامه ریزیهای جامع ،گام های اساسی تر برداشته شود. باید توجه ذینفعان را به این نکته جلب نمود که ورزش نه به عنوان یک فعالیت تفریحی بلکه عامل سلا‌متی و بهداشت فردی و اجتماعی، عنصر بازدارنده در برابر آسیب های اجتماعی و نیز موجب رونق اقتصادی و توسعه کسب و کار تلقی می گردد تا پس از آن با اختصاص اعتبارات مناسب، تاسیسات و امکانات زیربنایی متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیمی هر منطقه ایجاد گردد .
در کنار این امر فرهنگ سازی و ایجاد زمینه جهت آشنایی افراد با فعالیت‌های ورزشی و لزوم استفاده همه از این امکانات، مکمل مهمی در توسعه ورزشی کشور است که در این خصوص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به عنوان متولی راهبری سیاست های اشتغال کشور و حسب تکالیف قانونی محوله، آماده هرگونه همکاری با مراجع ذیربط بویژه در امر گفتمان آفرینی و فرهنگ سازی گردشگری ورزشی در کشور و در رایزنی ها و تعاملات دوجانبه با کشورهای دیگر است.
همچنین در بخش دیگر و در راستای فعالیت‌های ورزشی خدمات جهانگردی و مسافرتی مطرح می‌شود، چراکه برگزاری مسابقات ورزشی در سطح ملی و بین‌المللی نیازمند ورود بخش‌های جهانگردی کشور است.در اینجاست که پیوند میان دو بخش ورزش و جهانگردی و در نتیجه فراهم شدن فرصت های کسب و کار کاملا نمود می‌یابد.افزون بر این، مشاغل مرتبط با تفریح و گردشگری بسیار گسترده اند؛ چرا که فعالیت در بخش های ورزشی، مراکز مرتبط با هتل و گردشگری، بخش های مرتبط با تفریح و سرگرمی و مدیریت اطلاع رسانی، تبلیغ و فرهنگ سازی لازم را ایجاب می کند.
ابراهیم صادقی‌فر
