عدم تعریض جاده‌ها، قرار گرفتن دور برگردان‌های نابجا و اعمال برخی از مقررات نادرست راهنمایی و رانندگی موجب سنگین‌تر شدن بار ترافیکی و کندی روند تردد در غرب استان تهران شد ه‌است. ترافیکی نفس گیر که امان شهروندان حواشی تهران را برید‌ه است.
به گزارش ایلنا، کمتر شهری را در اقصی نقاط این مرز و بوم می‌توان یافت که از عارضه ترافیک و پیچیدگی‌های مرتبط با آن مصون باشد.در واقع بسیاری از کلان شهرها، مراکز استان و حتی شهرها و مناطق حومه که به محدوده‌های جغرافیایی حاشیه نشین یا سکونت گاه‌های غیر رسمی موسوم هستند نیز نتوانسته‌اند از این مشکل رهایی یابند.
شهرهای توسعه یافته(در مقایسه با مناطق محروم و کم برخوردار) و مناطق حاشیه‌نشین و شهرستان‌هایی که به‌صورت تدریجی رشد و گسترش پیدا کرده‌اند همچون خِطِه غربی استان تهران، هر یک به نوعی با این نارسایی بالقوه در عرصه حمل و نقل درون شهری و برون شهری دست به گریبان هستند.در واقع اصلی‌ترین عامل ظهور و بروز معضل ترافیک را باید در تَکَثُرِ جمعیتیِ فراتر از ظرفیت‌های موجود در شهرها،محلات و فراتر از آن، استان‌های کشور جستجو کرد.
با نیم نگاهی به بافت جمعیتی ساکن در غرب استان تهران و حضور گروه‌های جمعیتی، از 18 استان تهران در این مناطق، به روشنی موید عقبه اقتصادی و اجتماعی و فلسفه شکل‌گیری این مناطق است.
البته طرح این موضوع به معنای نوظهور بودن این مناطق نیست و برعکس خطه مذکور در زمره یکی از تاریخی‌ترین و قدیمی‌ترین محدوده‌های استان تهران به شمار می‌رود که مطالعات تاریخی بیانگر پشتوانه تاریخی 7 تا 8 هزار ساله شهرستان‌های شهریار و ملارد است، اما رشد فزاینده جمعیت در طول دو دهه اخیر معلول شرایطی است که از حیث اقتصادی بر کشور حاکم شده و به تبع، فاصله بسیار میان مناطق برخوردار و کم برخوردار،عزم هجرت را در اذهان ساکنان فعلی این مناطق و ساکنان دیروز شهرها و مناطق دور دست کشور، برانگیخته، هجمه‌ای که باعث شد سرعت رشد، پیشرفت و توسعه عمرانی، رفاهی، خدماتی و فرهنگی، به موازات افزایش جمعیت پیش نرود و این عدم توازن ، مُنتَج به بروز ناهنجاری‌هایی شده که یکی از ابعاد آن بر ترافیک شهری و برون شهری معطوف می‌شود.
به واقع کمتر روزی را در طول سال می‌توان یافت که جاده‌های چیتگر و محورهای شهریار به تهران، جاده اندیشه به قدس و قدس به پایتخت، مخصوص و قدیم با معضل ترافیکی مواجه نباشد، عارضه‌ای که در ابتدای صبح و ساعاتی پیش از آغاز ساعت اداری و عصر به صورتی ملموس قابل احساس خواهد بود.
سوء مدیریت ،عامل اصلی
یک شهروند ساکن ملارد در گفت و گو با ایلنا با اشاره به مشکل ترافیکی محور اشاره شده بخصوص در محدوده جاده چیتگر،گفت: اگرچه نحوه رانندگی برخی از مردم و کم توجهی به اصول و قواعد رانندگی در سنگین‌تر شدن بار ترافیکی مذکور بی تاثیر نیست، اما به واقع ریشه اصلی این نارسایی را باید در سوء مدیریت سنوات گذشته جستجو کرد که مدیران وقت نخواسته‌اند یا نتوانسته‌اند با لحاظ کردن تدابیر موثر و سازنده، برای مدیریت این عارضه،چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی کنند.
امین شکرگذار گفت: هدر رفت طولانی مدتِ زمان در مجموع مسیر رفت و برگشت در طول ماه و فراتر از آن در طول سال،آنچنان هزینه بر، طاقت فرسا و مخرب است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت و به نظر می رسد حل و فصل این عارضه باید در اولویت قرار گیرد.
وی افزود: ترافیک اشاره شده تنها به محور و مسیر مواصلاتی غرب استان به تهران خلاصه نمی‌شود و با یک بررسی میدانی با نقاط متعددی در حوزه‌های داخلیِ شهرها مواجه می شویم که به دلایل گوناگون اسیر گره‌های ترافیکی می شوند.
وی عنوان کرد: دور برگردان‌های غیر اصولی،حضورِ کمرنگِ ماموران راهنمایی و رانندگی در گلوگاه‌ها و نقاط پرتردد، بی‌توجهی به اصول رانندگی، تکثر خوردوهای تک سرنشین هر یک به نوبه خود در تشدید این بحران تاثیرگذار هستند که رهایی از آن بدون تعریفِ طرح های جامع و کارشناسی شده غیر ممکن است.
شکرگذار گفت: بررسی تخصصی معضلات ترافیکی در این خطه، وظیفه کارشناسان مسئول است و البته طرح نظرات کارشناسی و خلاصه شدن آن به جلسات و کمیسیون ها و کارگروه ها بدون اعمال اقدامات عملیاتیِ مقتضی راه به جایی نخواهد برد و تنها در حد تئوری و نظریه پردازی باقی خواهد ماند.
از کمبود ناوگان تا صف‌های طویل
مشکلات و معضلات مرتبط با حوزه حمل و نقل در غرب استان تهران صرفا به موضوع ترافیک خلاصه نمی‌شود.
متاسفانه کمبود سرانه ناوگان حمل و نقل عمومی نیز مزید بر علت شده تا در برخی عرصه‌ها استفاده عموم مردم از این تجهیزات با مشکلات و محدودیت‌هایی همراه شود.
ناهید نیکو صفت ،یکی دیگر از ساکنان محدوده از استان تهران در گفت و گو با خبرنگار ایلنا با اشاره به صفوف طولانی متقاضیان استفاده از اتوبوس ها در برخی از خطوط و محورهای غرب استان به پایتخت عنوان کرد: تردیدی وجود ندارد بخش قابل توجهی از ساکنان این محدوده جفرافیایی مشمول گروه‌ها و طبقات کارگر و کم در آمد جامعه می‌شود که بضاعت مالی آن‌ها اجازه نمی‌دهد در تمامی ایام و روزهای هفته از خودروهای شخصیِ مسافر بری یا تاکسی استفاده شود و ناچار به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی (اتوبوس ها) هستند.
وی افزود: با توجه به کمبود اتوبوس، صفوف طولانی صبحگاهی مسافران آنچنان طاقت فرسا است که باید مدت زمانی طولانی را برای سوار شدن بر آن‌ها در صف‌های طویل بایستیم.
نیکو صفت گفت: بارها در این خصوص به شوراهای اسلامی شهر و روستا مراجعه کردیم اما در پاسخ با کمبود اعتبارات دولتی، ارتقای کمی و کیفی اتوبوس‌ها و... مواجه می شویم.
فاطمه قمصری، از ساکنان شهر باغستان شهریار نیز با انتقاد از مدیریت شهری این منطقه گفت:از مسئولان شهری انتظار می‌رود در راستای ارتقای کیفی خدمات حمل و نقل بخصوص در حوزه درون شهری دغدغه‌ها و نیاز عمومی مردم را به‌صورت شایسته‌تری درک کنند.
وی افزود: در شهری همچون باغستان به عنوان یکی از پر جمعیت‌ترین مناطق شهرستان شهریار ناوگان حمل و نقل عمومی بسیار ضعیف است و جالب اینجاست که برخی مسئولان در توجیه این کمبودها، لکه‌ای بودن و پراکندگی بافت جمعیتی شهر مذکور را عامل این نارسایی قلمداد می‌کنند که به نظر بنده طرح چنین موضوعاتی بیشتر در قالب توجیهات غیر منطقی قابل تحلیل است.
قمصری عنوان کرد: پراکندگی بافت جمعیت پاسخ مناسب و شایسته‌ای در توجیه کمبودهای ناوگان حمل و نقل عمومی در بخش درون شهریِ باغستان و تجهیز این شهر به خودروهای سنگینِ مسافربر(اتوبوس) نیست و نباید ساکنان شریف این منطقه از برخورداری خدمات حمل و نقل عمومی مطلوب محروم بمانند.
این ساکن شهر باغستان گفت: در صورتِ اِعمال مدیریت هوشمندانه و برنامه‌ریزی اصولی و بالا رفتن توانمندی مدیریت شهری، هیچ عاملی مانع ارائه خدمات مطلوب به شهروندان در عرصه حمل و نقل درون شهری نخواهد شد و امید آن می‌رود مدیریت شهری در دوره پنجم تلاش هر چه بیشتری را در رفع چنین کاستی‌هایی به کار بندد.
توسعه خطوط ریلی ،راهکاری بهتر
محمد محمودی شاه نشین،نماینده مردم شهریار،قدس و ملارد در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا با اشاره به تردد روزانه دو میلیون نفر از شهرستان‌های حومه و حاشیه‌ای پایتخت به تهران عنوان کرد: طبیعتا خدمات رسانی مطلوب به این میزان مسافر منوط به تامین زیرساخت‌هایِ کافی و استاندارد است در غیر اینصورت، ظهور و بروز ترافیک، امری غیر منتظره و تعجب آور نخواهد بود.
وی افزود: از ساعت 5 صبح به بعد، اتوبان تهران-کرج، جاده شهریار به تهران، جاده قدیم، چیتگر و حتی در شرق استان تهران و محورهای مواصلاتی تعبیه شده و احداث شده در محدوده مذکور، شاهد حجم عظیمی از مسافر و تردد روزانه است که به هر ترتیب این ترددها بدون صرف هزینه و تحمیل خسارت نخواهد بود.
محمودی شاه نشین عنوان کرد: متاسفانه بخش عمده خدمات رسانی در حوزه حمل و نقل مناطق حاشیه‌ای و حومه شهر تهران،به حمل و نقل خودرویی متکی است و این در حالیست که باید در راستای توسعه حمل و نقل ریلی ، اقدامات بیشتری عملیاتی شود.
نماینده مردم شهریار،قدس و ملارد عنوان کرد: تجربه متروی کرج -تهران و توسعه حمل و نقل مذکور در عرصه درون شهری پایتخت و همچنین تجارب به دست آمده از شهرها و کشورهای پر جمعیت جهان،ثمربخش بودن این سیستم حمل و نقل را که به ریلی موسوم است به اثبات رسانده و تعبیه و راه اندازی چنین الگویی در ملارد، شهریار و قدس، رباط کریم، پرند، اسلامشهر و...ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد، در غیر اینصورت در آینده‌ای نه چندان دور، روند تردد و حمل و نقل در این مناطق ، به مراتب دشوارتر، بغرنج‌تر و پیچیده‌تر از شرایط فعلی خواهد شد.
وی افزود: بر اساس برآوردهای انجام شده،به صورت میانگین،روزانه 700 هزار تردد از کمربندی شهر قدس و جاده شهریار انجام می‌پذیرد که البته این رقم و عدد در طول سال و بنا بر شرایط و اقتضائات حاکم بر ایام، همچون فصل بازگشایی مدارس،شب عید و...با شدت هر چه بیشتری همراه می شود.
محمودی شاه نشین گفت: تردد آرام و روان این میزان از جمعیت، با امکانات فعلی و موجود، سخت و دشوار است و تا زمانی که نسبت به توسعه راه ها و حمل و نقل ریلی، اقدامات افزون‌تری عملیاتی نشود،حل و فصل بحران ترافیکی این محدوده و حتی خطه شرقی استان تهران،قابل حصول نخواهد بود.
پرهیز از وعده‌های بی‌عمل
یکی از انتقادات و گلایه‌های مطروحه از سوی مردم ساکن در غرب استان تهران به تعریف پروژه‌هایی معطوف می‌شود که با تبلیغات فراوان رسانه‌ای می‌شود، اما بعد از مدتی آنچنان به فراموشی سپرده می‌شود که گویی از اساس هیچ صحبت و اظهار نظری در ارتباط با آن مطرح نشده است.
پروژه گسترش مترو به این مناطق از نمونه این طرح‌ها است که در دولت گذشته رسانه‌ای شد و هر از چند گاهی برخی از مسئولان ذیربط و نماینده وقت مجلس شورای اسلامی در ارتباط با آن اظهار نظر کرد اما در مقام عمل، تاکنون شاهد حصول دستاورد و پیشرفت ملموسی در این خصوص نبوده‌ایم.
حسین فردی زاده، یکی از ساکنان شهرستان شهریار،در گفت و گو با خبرنگار ایلنا با اشاره به لزوم عملیاتی شدن وعده‌های مطروحه از سوی مسئولان گفت: متاسفانه برخی مسئولان در زمان جلوس بر صندلی مدیریتی در پُست‌ها و مناصب مختلف، وعده‌ها و قول‌هایی به مردم می‌دهند اما بعد از مدتی به بوته فراموشی سپرده می‌شود و یا اینکه روند پیگیری آن، چنان طاقت فرسا و زمان بر می‌شود که اساسا عموم مردم، عطای آن را به لقایش می‌بخشند.
وی افزود: در ارتباط با پروژه مترو، در زمان دولت دهم، اینچنین عنوان شد که دستور مستقیم رئیس جمهور وقت در ارتباط با تسریع اجرای این پروژه صادر شده، اما دریغ از اقدامی موثر و سازنده که بتوان نسبت به بهره برداری از آن امیدوار بود.
فردی زاده گفت: بنده از رقم اعتباراتی و مورد نیاز این پروژه بی‌اطلاع هستم اما باید طرح وعده‌ها بر اساس اصول و قواعدی مطرح و تعریف شود که بتوان آن را عملیاتی کرد، در غیر اینصورت تعریف یا حتی کلنگ زنی پروژه و تاخیر در روند اجرایی آن، جز آسیب دیدن اعتماد عمومی به عنوان اصلی‌ترین سرمایه اجتماعی، نتیجه دیگری در پی نخواهد داشت.
متروی غرب استان تهران ردیف اعتباری ندارد
نماینده مردم شهریار،قدس و ملارد در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سئوال خبرنگار ایلنا در ارتباط با آخرین وضعیت پروژه متروی غرب استان تهران، و علل بی‌نتیجه ماندن این طرح بعد از گذشت سالها، گفت: در طی سال‌های گذشته، استانداری تهران در صدد بود شرکتی فعال در حوزه قطارِ حومه با مشارکت و سرمایه‌گذاری شهرداری‌های غرب استان تهران راه‌اندازی شود تا بواسطه آن، پیشبرد پروژه مترو تسهیل شود که بنابر برخی محدودیت‌های قانونی و عدم امکان هزینه کرد شهرداری‌ها در خارج از حوزه حریم، این هدف‌گذاری آنچنان که باید محقق نشد.
وی افزود: نهایتا در برنامه ششم توسعه،وزارت راه، مسکن و شهرسازی عهده دار پیگیری پروژه مذکور شد اما برخلاف طرح برخی وعده‌ها هیچ‌گونه ردیف اعتباری ملی یا استانی برای آن لحاظ نشد.
محمودی شاه‌نشین عنوان کرد: خوشبختانه با پیگری‌های جدی که در کمیسون‌های ذیربط مجلس شورای اسلامی(همچون تلفیق،عمران و...)در دستور کار قرارگرفت،این توفیق حاصل شد تا اعتباراتی در خصوص این پروژه در بودجه سال 96 لحاظ شود که نقش معاون اول رئیس جمهور و تاجگردون از دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این خصوص برجسته و نافذ بود.
وی افزود: به فضل الهی، اعتبارات اجرایی این طرح نیز از ابتدای سال 97 در بودجه لحاظ می‌شود و مقرر است در ارتباط با ایستگاه‌های مورد نیاز در هر منطقه، شهرداری‌های مربوطه با اتخاذ تدابیر موثر و مشارکت سرمایه‌گذاران، هزینه احداث ایستگاه‌های مورد نیاز را تامین کنند.
محمودی شاه نشین گفت: البته پروژه اشاره شده در کُلیَتِ امر، اعتبارات کلانی را می‌طلبد زیرا اساسا راه‌اندازی راه‌های ریلی هزینه بر است و با در نظر گرفتن تملکات احتمالی با هزینه‌هایی مواجه خواهیم شد که تامین آن به سادگی مُیَسَر نخواهد شد اما به هر حال با توجه به ضرورتی که در ارتباط با راه‌اندازی و بهره‌برداری از این پروژه احساس می‌شود ، باید به تدریج در راستای پیشبُرد طرح ، اقدامات لازم عملیاتی شود.
وی افزود: در کنار پروژه‌هایی همچون مترو باید نسبت به اِعمالِ اصلاحات ، تدابیر و تمهیدات لازم در عرصه راه‌های مسئله دار نیز اقدام شود که راه‌اندازی مسیر نیایش به غرب و پیگیری طرح‌های عمومی تهران همچون کمربندی‌ها و استفاده از آزاد راه‌ها و ترمیم گلوگاه‌هایی همچون تعریض اتوبان از کرج تا گرمدره،از نمونه‌های آن به شمار می رود.
65میلیارد تومان تا بهره‌برداری کامل
بهزاد درخشان، عضو شورای اسلامی شهر شهریار در دوره چهارم و منتخب مردم این منطقه در شورای دوره پنجم هم با اشاره به نقش بسیار تاثیر گذار پروژه عظیم تقاطع غیر همسطح شهریار در تسهیل روند تردد و کاهش بار ترافیکیِ این منطقه عنوان کرد: به واقع طرح مذکور یکی از عظیم‌ترین پروژه‌های غرب استان تهران محسوب می‌شود که اطلاق عنوان پروژه‌ای در تراز طرح‌های استانی و حتی ملی در ارتباط با آن اغراق آمیز نخواهد بود.
وی افزود: نیاز اعتباراتیِ برآورد شده برای بهره‌برداری کامل از این طرح، قریب به 65 میلیارد تومان است که این عدد و رقم به روشنی نشان می‌دهد سطح و تراز این پروژه فراتر از حوزه شهری یا شهرستانی است.
منتخب مردم شهریار در شورای شهر پنجم این منطقه گفت: به واقع تاثیرگذاری این پروژه در تسهیل روند تردد و کاهش ترافیک شهری و جاده‌ای شهرستان‌های همجوار نیز غیر قابل انکار است زیرا محدوده اجرایی پروژه در نقطه‌ای است که تردد بسیاری از خودروها از تهران به غرب استان تهران و بالعکس از این محور انجام می‌پذیرد و به تبع مناطق و شهرستان‌های همجوار نیز از منافع و مزیت‌های این پروژه مُتِنَفِع خواهند شد.
درخشان تصریح کرد: به نوعی بهره‌برداری از این پروژه در تسهیل روند حمل و نقل در جاده چیتگر به عنوان یکی از 10 جاده پرتردد کشور نیز مثمر ثمر خواهد بود زیرا بعضا ترافیک محدوده مذبور، به جاده مذکور (چیتگر) پس می‌زند و روند تردد در ساعات پیک همچون 18 تا 20 شب بسیار دشوار و طاقت فرسا می‌شود.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا در خصوص علت زمان بَر شدن پیشرفت فیزیکی پروژه و پیش‌بینی وی در ارتباط با زمان بهره‌برداری از آن، عنوان کرد: متاسفانه در حین اجرای عملیات عمرانی با خط لوله گاز مواجه شدیم که به هر حال مرتفع شدن موانع مربوطه مستلزم مکاتبات و اتخاد تصمیات برای هماهنگی‌های بین دستگاهی است و همین موضوع روند پیشرفت پروژه را تا حدودی کُند کرد که البته حل و فصل آن مدت‌هاست در دستور کار قرار گرفته و با عنایت به اعتبار 35 میلیارد تومانی که تاکنون در این پروژه تزریق شده ، پیش‌بینی می‌شود ظرف یکسال آینده پروژه اشاره شده به سرانجام نهایی برسد.
درخشان گفت: البته نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که برون رفت از بحران ترافیکی و حمل و نقل در این خطه صرفا با افتتاح و راه‌اندازی یک پروژه محقق نخواهد شد و حصول موفقیت در این ارتباط مستلزم مجموعه‌ای از اقدامات، تدابیر و طرح‌های جامع و کارشناسی شده که باید با همگرایی و همسویی بین دستگاهی و حتی هماهنگی شهرها و شهرستان‌های همجوار انجام پذیرد.
نقش معابر در ایجاد گره های ترافیکی
مسعود کاویانی، کارشناس حمل و نقل هم یکی از دلایل ظهور و بروز ترافیک در شهرهای حاشیه‌ای را ناشی از معابر سواره رو و محورهای غیر استاندارد تلقی می‌کند که با عنایت به عدم رعایت اصول و مولفه‌های لازم، می‌تواند بصورت بالقوه، مستعد اختلال در روند تردد شود.
وی افزود عدم تعریض جاده‌ها، قرار گرفتن دور برگردان‌های نابجا و بعضا اعمال برخی از مقررات خاص راهنمایی و رانندگی و عدم نصب علائم مربوطه، هر یک به نوبه خود در سنگین‌تر شدن بار ترافیکی و کندی روند تردد تاثرگذار است.
کارشناس حمل و نقل عنوان کرد: در برخی از محدوده‌ها و معابر، نصب و تعبیه یک چراغ راهنما و یا حضور یک مامور راهنمایی و رانندگی کمک بسیاری به تسهیل روند تردد خواهد داشت.
ملارد،شهری فاقد چراغ راهنمایی
شهر ملارد با بیش از 350 هزار نفر جمعیت، یکی از پرترددترین و پرجمعیت‌ترین محورهای شهری در غرب استان تهران محسوب می‌شود اما با وجود حجم انبوه تردد و عبور و مرور، فاقد چراغ راهنمایی و رانندگی است.
اصغر خزائی، یکی از ساکنان منطقه سرآسیاب در گفت و گو با خبرنگار ایلنا با اشاره به کم توجهی مسئولان مربوطه به تعبیه و استقرار علائم ترافیکی و تجهیزات و ادواتی همچون چراغ‌های راهنمایی و رانندگی گفت: در کل شهر تنها یک چراغ راهنمایی و رانندگی وجود دارد که آن هم به دلیل اشکالات فنی، فاقد کارکرد موثر است و به نوعی می‌توان گفت تنها حضور فیزیکی آن ملموس است و مدت‌هاست خاموش است.
وی افزود: نه تنها کمبود و خلاء علائم راهنمایی و رانندگی احساس می‌شود بلکه در بسیاری از نقاط،حضور ماموران راهنمایی و رانندگی می‌تواند نقش بسزایی در تسهیل تردد ایفاء کند اما دریغ از یک مامور ، و به اعتقاد بنده این وضعیت شایسته شهری همچون ملارد به نظر نمی‌رسد.
وی افزود: انتظار می‌رود در شرایطی که بیش از یک میلیارد تومان سهم شهرداری مذکور از محل جرائم راهنمای و رانندگی است، نسبت به تعبیه تابلوها و چراغ های راهنمایی و رانندگی اقدامات لازم را عملیاتی کنند.
به هر ترتیب امید است دستگاه‌های بالا دستی با تخصیص اعتبارات به پروژه‌های کلان و زیرساختی همچون مترو و همچنین ارتقای ناوگان حمل و نقل شهری و همگرایی مضاعف در رعایت قوانین و قواعد راهنمایی و رانندگی از سوی عموم مردم به عنوان یکی از مولفه‌های اثر گذار در ایجاد گره‌های ترافیکی، بستر لازم را برای ارائه خدمات حمل و نقل هر چه مطلوب‌تر، تسهیل و فراهم شود،در غیر این صورت معضل تردد،حمل و نقل و ترافیک این خطه، هر روز سنگین‌تر از دیروز خواهد شد و با شرایط موجود،حصول دستاوردهایی موثر برای برون رفت از وضعیت پیچیده اشاره شده،امکان پذیر نخواهد بود./
گزارش : ناصر رمضانی
