«پروردگارا افسوس که نمیتوانم دریابم چرا مرا که از نعمت شنوایی محرومم و در این جهان پرهیاهو، هیچ صدایی به گوشهای خاموشم نمیرسد، از پیشرفت در زمینههایی که بر آن توانا هستم بازمیدارند و نمیگذارند بر پیشرفت خویش باارادهای قوی و عزم راسخ اصرار ورزم؟ میانگارند به دلیل این آسیب نخواهم توانست به دانش روز دست یابم و در جست و جوی علم تلاش نمایم! اما من با قاطعیت و با فریادی رسا میگویم که:
ناشنوایی من دلیل ناتوانی من نیست و برعکس باعث شده است تا دیگر حسها در من به شدت تقویت گردند. به تواناییها و استعدادهایی در من بنگرید که با وجود فقدان شنوایی، راهی را رفتهام که بسیاری از کسانی که به خوبی میشنوند نتوانستهاند که بروند.
ای انسانها مگر نمیبینید «هلن کلر» بانوی روشندل و ناشنوا، با وجود نقص بینایی و شنوایی آن هم در چند ماهگی، به چه موفقیتهای شگرفی دست یافت و نیز در سرزمین خودمان پارس، رودکی، شاعری نابینا با سرودن اشعاری بس زیبا پدر شعر فارسی نام گرفت و بتهون زیباترین سمفونی خود را در زمان ناشنواییاش ساخت.
پروردگارا! به جامعه بشریت کمک کن تا به اشتباهاتشان پی ببرند و به من توفیقی عطا فرما تا ضمن برخوردارشدن از چشمههای حقیقی و با عظمت علم و دانش، در بازکردن چشمهای نابینا و گوشهای ناشنوا بر حقایق دنیای ناشنوایان، سهمی اگرچه ناچیز داشته باشم.»
آنچه آمد شرح حال مهدخت شریعتی شاعر، هنرمند گرافیست و معلم ناشنوا به زبان خود اوست.
هفته ملی و روز جهانی معلولین امسال با شعار «ارتقای مشارکت افراد دارای معلولیت برای دستیابی به توسعه فراگیر، عادلانه و پایدار» از نهم تا ۱۵ آذر در سطح کشور گرامی داشته شد.
سال ۱۹۹۲، سوم دسامبر از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز جهانی معلولان نامگذاری شد، هدف از تعیین این روز، ارتقای رشد اذهان عمومی درباره مسائل مربوط به معلولیتهای مختلف و افزایش آگاهی افراد جامعه است که باید منجر به پیوستن افراد معلول در تمام جنبههای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی در کنار آحاد جامعه شود.
در این میان افرادی هستند که ضمن غلبه بر محدودیتهای جسمی خود ثابت کردند معلولیت، محدودیت نیست و خواستن توانستن است به خصوص معلمانی که خود نیز با چنین مشکلی مواجه هستند و سعی کردند محدودیتها را نادیده گرفته و به تعلیم و تربیت سایر دانشآموزان با نیازهای ویژه بپردازند تا آنان به جایگاه شایستهای در جامعه دست پیدا کنند که شریعتی جزئی از همین افراد است، او ۲۱ سال است که به تعلیم و تربیت دانش آموزان ناشنوا میپردازد.
شریعتی درباره فعالیتهای خود و انتخاب شغل معلمی به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به داشتن عشق و علاقه به آموزش سایر افراد به خصوص دانشآموزان ناشنوا، شغل معلمی را انتخاب کردم، همان طوری که میدانیم معلم طبیب روح است و دانشآموزان با آموزشهایی زیر نظر معلم به بالاترین و بهترین درجه اخلاق و علم دست پیدا میکنند.
وی افزود: میبینیم که تمام پیشرفتهای امروزی ما در جامعه دست پروردهای از معلمان است، به این دلیل جایگاه شغل معلمی از سایر مشاغل دیگر والاتر است، به این دلیل شغل معلمی را انتخاب کرده و به فعالیت ادامه خواهم داد.
این معلم آموزش و پرورش استثنایی، ارتقای دانش و مهارت دانش آموزان با نیازهای ویژه در زمینههای مختلف فرهنگی، هنری و اجتماعی را از اهداف خود عنوان کرد و گفت: سعی دارم به دانشآموزان بیاموزم که چگونه در جامعه حضور داشته باشند، فعالیت کنند، مستقل باشد و بتوانند به جایگاه شایستهای دست یابند.
شریعتی درباره مشکلات خود در حوزه آموزش و پرورش استثنایی اظهارداشت: در حال حاضر بیشتر معلمان با مشکلاتی از جمله پایینبودن حقوق، کمبود و عدم توجه به مسائل انگیزشی، رفاهی و آسایشی مواجه هستند که برطرف شدن آنها نیازمند توجه ویژه مسئولین آموزش و پرورش به خواستهها و انتظارات معلمان است.
وی افزود: اگر مسئولین آموزش و پرورش بتوانند تمام مشکلات مادی را حل کرده و خواستههای معلمان را فراهم کنند، بسیاری از مشکلات معلمان برطرف خواهد شد و به خوبی و بدون ناراحتی و دغدغه میتوانند به فعالیت و امور محوله خود بپردارند.
این معلم آموزش و پرورش استثنایی خاطرنشان کرد: وقتی که فکر و ذهن معلم درگیر مشکلات مادی و سایر مشکلات در حوزه آموزش و پرورش باشد، نمیتواند به خوبی در زمینه شغلی خویش فعالیت کند البته وظیفه معلمان این است که از هیچ کوششی در تعلیم و تربیت به دانشآموزان استثنایی دریغ نکرده و با عشق و علاقه به فعالیت بپردازد.
شریعتی درباره چگونگی آموزش خود به دانشآموزان ناشنوا بیان کرد: این دانشآموزان از نظر گنجینه لغات ضعیف هستند و تمام سعی و تلاشم این بوده که آنان را به مطالعه کتاب و کتابخوانی تشویق کنم تا دایره لغاتشان افزایش پیدا کند.
وی افزود: با توجه به فعالیت در دوره متوسطه، به دانشآموزان ناشنوای این مقطع تحصیلی کارهای هنری و صنایع دستی آموزش میدهم تا آنان بعد از فارغالتحصیلی از مدرسه، اگر به هر دلیلی موفق به ورود به دانشگاه نشوند و یا نتوانند تحصیلات خود را در دانشگاه به اتمام برسانند، با مهارتهایی که آموختند، ضمن حضور در جامعه بتوانند از راه تولید صنایع هنری و دستی امرار معاش کرده، زندگی خود را اداره کنند و همچنین به اقتصاد کشور کمک کنند.
این معلم آموزش و پرورش استثنایی اظهارداشت: همچنین در زمینه ورزشی میتوانیم با شناسایی استعدادها و تواناییهای دانشآموزان با نیازهای ویژه، علاقهمندی آنان به رشتههای مختلف را ارزیابی کرده و پرورش دهیم و در آینده شاهد کسب مقامهای قهرمانی دانشآموزان با نیازهای ویژه در مسابقات ورزشی کشوری، آسیایی و بینالمللی باشیم.
شریعتی که در حال حاضر در مقطع متوسطه اول درس فرهنگ و هنر و متوسطه دوم درس کارگاه گرافیک تدریس میکند، تاکنون سه بار معلم نمونه و یک بار پژوهشگر برتر معرفی شده است، وی درباره طرح پژوهشی خود با عنوان «هنر درمانی» گفت: این طرح پژوهشی، هنر را به عنوان ابزاری برای شناخت و حل مشکلات روحی دانشآموزان در خانه و مدرسه مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی را ارائه کرده است.
کمبود نیروی مترجم زبان اشاره
وی در بخش دیگری از این گفت و گو به مشکلات دانشآموزان ناشنوا پرداخت و افزود: یکی از مشکلات اصلی این افراد برای ادامه تحصیل در دانشگاه کمبود نیروی مترجم زبان اشاره است و یا در مواردی مترجمی وجود ندارد.
این معلم آموزش و پرورش استثنایی بیان کرد: زبان اشاره حق قانونی و مسلم ناشنوایان است که باید در تمام سازمانها، نهادها، بیمارستانها، مراکز علمی و دانشگاهها به این موضوع توجه شود و از مسئولین دولت، بهزیستی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی میخواهیم با تصویب و به رسمیتشناساندن زبان اشاره ناشنوایان در جامعه، مشکلات ارتباطی آنان را حل کنند و ناشنوایان بتوانند با خیال آسوده در نهادهای مختلف مسائل خود را پیگیری کنند.
شریعتی همچنین با تاکید بر لزوم تربیت مترجمان زبان اشاره و درنظر گرفتن بودجه لازم توسط سازمان بهزیستی برای آنان در دانشگاهها و مراکز فنی و حرفهای و حمایت وزارت علوم از این زبان اظهارداشت: ناشنوایان برای درک بهتر مفاهیم و مطالب درسی دانشگاه نیاز به مترجم زبان اشاره دارند، متاسفانه در مواردی افراد ناشنوا با وجود استعداد و تواناییهای لازم به دلیل کمبودهایی از ادامه تحصیل بازمیمانند.
وی با بیان اینکه برای افزایش اطلاعات و گنجینه لغات ناشنوایان در زمینههای مختلف فرهنگی، علمی، اجتماعی و تقویت نوشتار برنامههای رسانه ملی باید زیرنویس داشته باشد، افزود: همچنین وجود رابط مترجم در برنامههای این رسانه ضروری است.
شریعتی خاطرنشان کرد: ناشنوایان جزئی از جامعه هستند و حق دارند با امکانات و شرایط لازم از برنامههای رسانه ملی بهره مند شوند اما متاسفانه این رسانه همکاری لازم را با ناشنوایان ندارد و انجام تمام این کارها نیازمند قانون و به رسمیتشناساندن زبان اشاره برای ناشنوایان از سوی دولت است.
این معلم آموزش و پرورش استثنایی درباره امکانات آموزشی مدارس ویژه دانشآموزان ناشنوا بیان کرد: با استفاده از فناوریهای نوین و تختههای هوشمند برای آموزش دروس، تولید محتوای الکترونیکی و واقعیتهای افزوده زبان اشاره در برنامه نرمافزارهایی پیشرفته میتوان در آموزش بهتر به دانشآموزان پیشرفت خوبی داشته باشیم.
تاکید بر ایجاد زیرساخت برای اجرای طرح فراگیر
شریعتی گفت: در چند سال اخیر با توجه به اجرای طرح تلفیقی فراگیر، والدین دانشآموزان استثنایی به ویژه ناشنوایان بیشتر تمایل دارند فرزندانشان در مدارس عادی تحصیل کنند و این مهم نیاز به آمادهسازی زیرساختهای محتوایی، فنی و کالبدی دارد.
وی اظهارداشت: با اجرای طرح تلفیقی فراگیر، برخی از دانشآموزان ناشنوا که درمدارس عادی تحصیل میکنند بعد از یک سال یا دو سال بعد به دلیل مشکلات و نارضایتی از مدارس عادی به مدرسه ناشنوایان بازمیگردند و در آن زمان درمییابیم که مطالب درسی را به خوبی نیاموخته و باید از پایه دروس را به آنان بیاموزیم که زمانبر است.
شریعتی افزود: متاسفانه برخی از معلمان آموزش و پرورش عادی اطلاع و مهارتهای لازم را ندارند و نمیدانند چگونه باید به دانشآموزان ناشنوا آموزش دهند، از آنان امتحان بگیرند و نمره غیرواقعی در کارنامه ثبت میشود، زمانی هم اینگونه دانشآموزان از مدرسه عادی به مدرسه ناشنوایان بازگردانده میشوند به دلیل ضعف در مهارتهای پایه دوران ابتدایی خیلی ضعیف هستند.
این معلم آموزش و پرورش استثنایی گفت: من تا کلاس سوم ابتدایی در مدرسه عادی تحصیل کردم، تجربه تلخی دارم و از نظر روحی به شدت ضربه خوردم که با ورود به مدرسه ناشنوایان بهتر و عالی شدم، بنابراین از مسئولین و کارشناسان سازمان آموزش و پرورش استثنایی درخواست میکنم با وجود مشکلات این دانشآموزان در مدارس عادی چارهاندیشی و راهکاری برای حل این مشکل پیدا کنند.
سابقه ۲۷ سال سرودن شعر
شریعتی در بخشی از این گفت و گو درباره فعالیتهای ادبی خود و سرودن شعر بیان کرد: از ۱۶ سالگی شعر میسرایم و با توجه به اینکه شعر بخشی از روح و وجود هر انسانی است و با آن به آرامش میرسد، عشق و علاقه وافر بنده به اشعار باعث شده که به سرودن شعر گرایش پیدا کنم.
وی گفت: از هشت سالگی مطالعه کتابها و مجلات ویژه کودکان را آغاز کردم، مطالعه نقش مهمی در افزایش لغات و موفقیتهای من در زندگی داشت، سرودن شعر برای من برگرفته از نوع ارتباط درونیام با خداوند و مانند راز و نیاز است و اشعارم به سبک شعر نو و مضامین بیشتر آنها طبیعتگرایی، معنویات، خداشناسی و احساساتم در جریان زندگی است.
این شاعر افزود: تاکنون اشعارم در مجلات مختلف منتشر شده است و قرار است پس از اتمام ترجمه اشعارم به سه زبان بینالمللی در مجموعهای با نام «راز سکوت» منتشر شود.
بخشی از یکی از اشعار شریعتی در ذیل میآید:
کجایید ای صداها؟
کجایید ای صداها
من با صدای باران حرف میزنم
صدای باران را حس میکنم
اما نمیشنوم؟
کجایید ای صداها، کجایید ای صداها!
تنهایم تنهاتر از ماه در آسمان
که همچون بیصدا میآید در آسمان
صدایی میخواهم باشم
که در تصور من و تو نیست
صدای سکوت بیصدا
همچون ماه بیصدا در آسمان
ستارهها را میبینم در آسمان
زیبا، قشنک و بیصدا
در دنیای سکوت