مرکز آموزش و پژوهش های بین الملل به تازگی در ششمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خاطرات سیاسی و دیپلماتیک دکتر سید محمد صدر از دولت اصلاحات را در شمارگان محدودی منتشر کرده است که شامل خاطرات جذاب و خواندنی از روابط خارجی سال 1376 است.
به گزارش جماران، این کتاب گفتگو با دکتر سید محمد صدر، معاون اسبق امور کشورهای عربی آفریقایی وزارت امور خارجه است که توسط گروه تاریخ شفاهی معاونت بین المللی وزارت امور خارجه انجام و از سوی اداره نشر این وزارت خانه منتشرشده است.
خاطرات مندرج در کتاب، حاوی مهم ترین وقایع دیپلماسی ایران در سال 1376 است. این سال همزمان با آغاز دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی و دوران معاونت امور کشورهای عربی-آفریقایی سیدمحمد صدراست. در این کتاب به موضوعات مختلفی پرداخته شده است که محدود به اتفاقات و وقایع خارج از کشور ایران نیست.
جماران از امروز، بخش هایی از این خاطرات را منتشر می کند که بخش اول در پی می آید:
داستان انتخاب آقای خاتمی به چند ماه قبل از 1376 یعنی نیمه دوم 1375 باز می گردد. در این زمان پس از تصمیم جدید مجمع روحانیون مبارز مبنی بر فعال شدن و خارج شدن از انزوا (که تقریبا چهار سال به طول انجامیده بود؛ موضوع انتخابات ریاست جمهوری در سال 1376 مطرح گردید. همان گونه که می دانید در یک مقطعی، محجمع روحانیون مبارز از فعالیت سیاسی کناره گیری کردند و بیان کردند که تا مدتی فعالیت سیاسی انجام نمی دهند. اما آنها مجددا در سال 1375 اظهار کردند که دوران قدرت به اتمام رسیده و هم اکنون زمان بازگشت به فعالیت سیاسی است. در این چارچوب مجمع در پی مذاکره اجمالی که با جناب آقای مهندس میرحسین موسوی به عمل آورد. ایشان را به عنوان نامزد هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری معرفی کرد. این اقدام به شکل بی سابقه ای از جانب افراد و گروه های مختلف مورد استقبال قرار گرفت. به گونه ای که شور و هیجان وصف ناپذیری در جامعه به وجود آمد. آقای مهندس موسوی در ابتدا از پذیرفتن این مسئولیت امتناع می ورزید. ولی به مرور زمان به دلیل مراجعه افراد، شخصیت ها و گروه های سیاسی متعدد به ویژه گروه ائتلاف خط امام تا حدی نظر ایشان تغییر کرد و متناسب با آن مقدمات، برای قبل مسئولیت آماده می شد.
در چنین شرایطی به ناگاه اطلاعیه ای از جانب مهندس موسوی در جراید منتشر شد گردید و عدم تمایل خود را جهت شرکت در انتخابات ریاست جمهوری اعلام نمود علت اتخاذ چنین تصمیمی از جانب آقای مهندس موسوی به طور دقیق مشخص نگردید. زیرا ایشان بعد از انتشار اطلاعیه تا مدت طولانی مخفی شد و کسی را به حضور نمی پذیرفت. حتی بعد از آن به طور صریح با کسی در مورد عدم پذیرش این مسئولیت سخن نگفت. در این مورد شایعه ای در سطح جامعه مبنی بر ملاقات آقای ری شهری با آقای مهندس موسوی به وجود آمده بود که بیان می داشت. در این ملاقات آقای ری شهری به ایشان گفته است که نظر مقام معظم رهبری این است که رئیس جمهور یک فرد روحانی باشد. البته این شایعه هیچ گاه به طور رسمی تایید نگردید و خود بنده مطالب خلاف این موضوع را از آیت الله موسوی اردبیلی شنیدم. این مطلب باز می گردد. به سفری که به قم داشتم. و در آنجا با آیت الله موسوی اردبیلی دیداری داشتم. ایشان جریان ملاقات خود با مقام معظم رهبری در مورد انتخابات ریاست جمهوری را برای من تعریف نمود.
آیت الله موسوی اردبیلی چنین بیان می کرد که در ملاقات با مقام معظم رهبری ایشان اصراری بر روحانی بودن یا نبودن رئیس جمهور نداشتند. و حتی آیت الله موسوی اردبیلی به ایشان گفته اند که مهندس موسوی حاضر به شرکت در انتخابات ریاست جمهوری نیست و آیت الله خامنه ای در پاسخ بیان داشتند: «به چه علت؟ اگر من به ایشان بگویم ، قبول خواهد کرد.»
در هر صورت علت دقیق کنار رفتن آقای مهندس موسوی مشخص نگردید ولی این امر باعث فعال شدن افراد و گروه ها شد و پس از مدتی انتخاب دیگری مطرح گردید که آن جناب آقای خاتمی بود. در ابتدا آقای خاتمی به طور جد از پذیرش این مسئولیت امتناع می ورزید و در پاسخ به شوخی، افراد را به مسخره می گرفت.
اما مراجعه مکرر شخصیت ها، روحانیون، دانشجویان و به ویژه گروه ائتلاف خط امام باعث گردید تا ایشان از مخالفت شدید دست بردارد و بررسی موضوع را در دستور کار خود قرار دهد.در این اثنا آقای کروبی دبیر مجمع روحانیون مبارز دو ملاقات با مقام معظم رهبری داشت. در ملاقات اول، نظر ایشان را راجع به فعال شدن مجمع روحانیون در انتخابات ریاست جمهوری و در ملاقات دوم نظر ایشان را در مورد نامزدی آقای خاتمی استفسار کرد. در هر دو ملاقات با چهره ای گشاده اقدامات را تایید کردند و اشاره نمودند که جناب آقای خاتمی با سایر نامزدها تفاوتی ندارد. پس از این ملاقات ها جناب آقای خاتمی که نظر مقام معظم رهبری برای ایشان از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. قدری در این زمینه جدی تر شد. ولی اتخاذ تصمیم نهایی را موکول به ملاقات با رهبری نمود.
ادامه دارد...
