حضرت امام(س) در طول زندگانی خود، همواره در مقابل تکلیف و وظیفه الهی خاضع بوده؛ بر همین اساس، در جواب مراجعین دریافت اجازه امور حسبیه، استنکاف نکرده و اجازه آن را برای افراد واجد شرایط، آغاز نمودند. اولین اجازه صادره از ایشان ـ بنابر اسناد موجود ـ مربوط به حجت الاسلام والمسلمین سید سجاد حججی میانجی است، که در هفدهم فروردین 1340 و مقارن با برگزاری مراسم هفتم درگذشت آیت الله العظمی بروجردی صادر گردیده است. این اجازه نامه ـ که سبک و سیاق نوشتن آن، با سایر اجازات صادر شده متفاوت است ـ در پاسخ به درخواست کتبی صاحب اجازه میباشد؛ ولی در سایر اجازات، حضرت امام متنی مستقل و سیاقی واحد داشتهاند.
بنابر اسناد موجود، اجازات صادر شده در دورههای مختلف مرجعیت سیساله امام ـ از حیث تعداد ـ دارای فراز و فرودهایی بوده است؛ در مقاطعی مثل سالهای 1340 و 1341، اجازات زیادی از طرف ایشان صادر شده است، به خلاف سالهای حبس، حصر و تبعید به ترکیه، یعنی از 14 خرداد 1342 تا 14 مهر 1344 که اجازات صادر شده کم میباشد. در برخی مقاطع که ظاهراً مشکلی هم در ارتباط افراد با ایشان هم در میان نبوده، اجازات محدودی از ایشان صادر شده است.
به عنوان مثال، بین سالهای 1350 تا 1354، اجازات محدودی از امام صادر شده و ایشان در مکاتبه با یکی از علما، به این موضوع اشاره و فرمودهاند که: «... عجالتاً مدتی است در اجازات توقفی دارم».
متن اجازات عموماً، شبیه هم نوشته و دارای انشاء واحدی است. در موارد اندکی، علاوه بر اجازه اخذ وجوهات، اجازه نقل حدیث از کتب معتبره هم صادر شده، که بسیار انگشتشمار میباشد. در اکثر اجازات صادر شده موجود، اجازه مصرف وجوهات به مقدار معاش، به همه افراد داده شده؛ که شأنیت افراد نیز، در میزان این اجازه در نظر گرفته شده است. تفاوت اساسی و شاخص بین اجازات، در میزان اختیار افراد میباشد. این میزان، از استفاده به قدر معاش و ایصال باقیمانده آغاز، و به اجازه مطلق در مصرف وجوه ـ البته به تعداد بسیار محدود وانگشتشمار دادهاند ـ ختم میگردد. افرادی که اجازه مطلق دارند، وکلای تام الاختیار امام بوده، و امضای آنها به منزله امضای ایشان میباشد. در سایر موارد، میزان اختیار، به مصرف ربع، ثلث و نصف، که بعضاً با حق امهال و دستگردان نیز همراه است، میباشد.
نکته قابل توجه این که عموم اجازات با جمله توصیه به تقوا و رعایت احتیاط در همه امور و درخواست دعای حضرت امام به پایان رسیده است.
قریب به اتفاق این اجازات برای روحانیون، و در موارد انگشتشمار نیز، برای افراد غیر روحانی صادر شده است.
حضرت امام(س) برای صدور اجازه نامه، باید شخصاً فرد را میشناخت و یا دو نفر آن فرد را به ایشان معرفی میکرد ـ که بعضاً شهادت افرادی برای امام، ارزش شهادت دو فرد را داشته است ـ و در حالت سوم، آن شخص درخواستکننده، باید شهرت کافی برای وثاقت داشته باشد، که حضرت امام، با کلمه «معروف هستند»، به این موضوع اشاره کردهاند. و این مطلب، از دفتر مخصوص ثبت اسامی صاحبان اجازه ـ که به قلم خودشان موجود و در انتهای مجموعه آورده شده ـ فهمیده میشود.
اجازات صادر شده عموماً مستقل میباشد، ولی در برخی موارد، اجازه ایشان، در حاشیه اجازه صادر شده توسط مراجع دیگر، نوشته شده و حضرت امام (س) اختیارات صادره از سوی آن مرجع را، امضا کردهاند
در مواردی حضرت امام(س) در احکام نمایندگی یا امامت جمعه اشخاص، به اجازه نامههای مستقل آنها اشاره و اجازه دریافت وجوهات شرعیه را یادآوری کردهاند.
حضرت امام(س) به برخی اجازة شفاهی دادهاند و در مواردی در اجازه نامه کتبی اختیارات شخص را محدود و به صورت شفاهی آن را افزایش دادهاند؛ نظیر آنچه در خصوص اجازه آقای سید جواد حیدری در دفترچه اجازات ایشان موجود است.
حضرت امام(س)، در دریافت وجوهات بسیار حساس بوده است و موارد متعددی در نامههای ایشان یافت میشود که نسبت به رسیدن وجه و دریافت آن، پیگیری کرده و از اینکه وجهی گم شود، اظهار ناراحتی شدید کردهاند. و در خصوص نحوه مصرف وجوهات، حساسیت زیادی داشته و به سادگی برای هر موضوع درخواستی، به اشخاص اجازه مصرف نمیدادند. به عنوان مثال، برای ساخت مسجد، حسینیه و هزینههای تبلیغی، اجازه مصرف وجوهات نمیدادند، مگر در صورتی که ساخت آن ضروری و راهی برای تأمین هزینه آن وجود نداشته باشد.
در نحوه پرداخت شهریه به طلاب و امور مرتبط به آن نیز توجه خاصی داشتند، که بسیار آموزنده و در جای خود باید به آن پرداخته شود..
حضرت امام(س) در مقطعی از عمر شریف خود ـ سالهای 1352 تا 1355 ـ نسبت به وجوهات شرعیه موجود در دستشان، احساس خطر نموده و از محدودیتهای گذشته در مصرف وجوهات دست برداشته و به نمایندگان و وکلای خود، دستور صادر نمودند که هرگونه میتوانند این وجوهات را مصرف نمایند.