روز به روز بر شاخ و برگ های نهال جمهوری اسلامی افزوده می شد. از جمله آنها مجلس شورای اسلامی بود که انتخاباتش در بیست و چهارم اسفند ماه برگزار شده بود و هفتم خرداد موقع گشودنش بود.
به گزارش خبرنگار جماران، هفتم خرداد ماه سال 59 مطابق با میلاد مولود کعبه بود که اولین دوره مجلس شورای اسلامی به بار نشست. انتخاباتی که در 24 اسفند ماه سال 58 با حضور اقشار مختلف و حزب های گوناگون برگزار شده بود. گروهی در همان دور اول انتخابات، به مجلس راه یافته و عده ای نیز برای مرحله دوم انتخابات خود را آماده کردند. ریاست سنی این مجلس را یدالله سحابی و نایب رئیس اول را مهدی بازرگان عهده دار شدند. اینگونه بود که در تقویم جمهوری اسلامی روز هفتم خرداد مصادف است با روز گشایش اولین دوره مجلس شورای اسلامی. آیت الله هاشمی رفسجانی در خاطرات خود درباره ایام سالروز این مجلس چنین رمزگشایی کرده است:
ساعت هشت و نیم به منزل امام رفتم. با آقایان خامنه ای، جنتی و ناطق نوری به زیارت امام رفتیم. مطالب زیادی مطرح شد. وقت خصوصی برای نمایندگان گرفتم که امام در خلوت، نظرشان را درباره مجلسیان بگویند. از جنجال لیبرال ها درباره بودجه و صدور نفت صحبت شد که امام هم کار مفیدی نمی دانستند و قرار شد نصیحتشان کنند. از جنگ صحبت شد. امام اجازه حمله به شهرهای مسکونی عراق را ندادند. کار مشکلی است که عراق شهرهای ما را بکوبد و آواره جنگی درست کند، ولی خودش مشکل آوارگان را نداشته باشد. مشکل عمده ما آوارگانند. از لزوم اعلان موضع آقای بنی صدر در مقابل گروهک های محارب صحبت شد. امام گفتند: باید بکند، ولی او حاضر نیست و اگر فشار بیاوریم، ممکن است تشنج به وجود آید.
ظهر آقای حسن صانعی تلفن کرد که امام فرموده اند: آقای بنی صدر در ملاقاتش پذیرفته که جنجال بودجه را بخواباند و شما هم لایحه حذف فرمان همایونی[1] را مسکوت بگذارید و من گفتم معامله به نفع بنی صدر است و برای ما راه قانونی از نظر آئین نامه مجلس نیست. اگر لازم باشد، خودم امام را می بینم.
برای بنی صدر مسأله بانک مرکزی، حیاتی است و برای دولت هم. احتمال اینکه امام، برای خواباندن تشنج دخالت کنند وجود دارد.[2]
سه شنبه 29 اردیبهشت
جلسه علنی داشتیم. دستورالعمل جلسه لایحه حذف عنوان فرمان همایونی بود. پیش از شروع کار، آقای محمدجواد حجتی کرمانی به من اطلاع داد که امام در ملاقاتی با سه نفر از نمایندگان سمپات لیبرال ها، از لایحه اظهار نارضایتی کرده اند و آن را تشنج زا خوانده اند، ولی مجلس راهی برای صرف نظر کردن از لایحه نداشت، جز پس گرفتن دولت. امام گفته بودند که من نمی خواهم عملی برخلاف قانون انجام شود.
هنگام تنفس مطلب را با آقای رجایی در میان گذاشتم. ایشان با آقایان خزعلی، جنتی و نبوی برای کسب تکلیف، خدمت امام رفتند. امام گفته بودند که این مطلب فرع بر این بوده است که آقای بنی صدر با توافق آقای رجایی، رئیس برای بانک مرکزی تعیین کنند که با دولت هماهنگ باشد؛ چون توجه کرده بودند که این سبک برخورد، تضعیف مجلس است و از ناراحتی شدید مجلسیان (اکثریت) مطلع شده بودند. و ادامه کار را بی اشکال دانسته بودند. ولی دیگر مجلس تشکیل نشد و به فردا موکول شد. لابد لیبرال ها ناراحت خواهند شد و بی عکس العمل نخواهد ماند. خیلی روی این توصیه امام، امید بسته بودند.[3]
چهارشنبه 6 خرداد
ساعت نه صبح برای ملاقات نمایندگان مجلس با امام، به منزل امام رفتم. به مناسبت سالگرد افتتاح مجلس، این ملاقات انجام می گرفت. قرار بود ملاقات خصوصی و دربسته باشد، ولی امام ترجیح دادند که باز باشد و مطالب پخش شود و چه خوب شد. اول من مقداری صحبت کردم. گزارش از کار و وضع مجلس دادم و از امام برای راهنمایی و تقویت مجلس استمداد کردم.
امام، سخنرانی تاریخی مهمی کردند. آن چنان مهم که اهل نظر گفتند، انقلاب جدیدی است. نسبت به مخالفان خط امام آن چنان کوبنده (بود) که عده ای باور نمی کردند، پخش می شود. لیبرال ها و مخصوصاً بنی صدر و نهضت آزادی را خوار و ضعیف کردند. به آنها «فضول و غلط کردی» گفتند و تصمیمات مجلس را غیر قابل خدشه معرفی کردند.[4] روحانیت و خط امام و پاسداران را خیلی صریح تقویت کردند، خدا حفظشان کند.
قبل از شروع ملاقات ما، اعضای شورای عالی قضایی، خدمت امام بودند به جز آقای ربانی (شیرازی)؛ احمد آقا هم بود. من هم در قسمتی از جلسه شان رسیدم، بحث بر سر موضع ما با مخالفان و لیبرال ها بود، مطالب خوبی گفته شد و تصمیمات خوبی گرفته شد. قرار شد هیأت سه نفری، صریحاً تخلفاتشان را بگویند. دادگاه ها هم قویّاً عمل کنند، حتی در مورد تعطیل روزنامه های ضدانقلاب.
امام گفتند: مجلس محکم روی موضع قانونی اش بماند و گفتند: بنی صدر به خاطر اطرافیان نابکارش، خودش را حذف می کند.[5]
1.پس از انقلاب، طبق مصوبه کمیسیون شماره 2 شورای انقلاب، کلیه اختیارات شاه را به رئیس جمهور واگذار کردند. پس از تشکیل دولت محمدعلی رجایی، بنی صدر از همان ابتدا موضع گیریهایی را علیه وی در کابینه اتخاذ کرد و از تمام امکاناتی که در اختیار داشت، از جمله مصوبه فرمان همایونی کمیسیون شورای انقلاب، برای تضعیف دولت شهید رجایی، حداکثر استفاده را می کرد. وی با استفاده از این قانون، اختیار عزل و نصب رئیس شهربانی، فرمانده ژاندارمری و از همه مهمتر، رئیس کل بانک مرکزی را، از دولت سلب کرده بود، به طوری که در حساس ترین روزهای آغاز جنگ، دولت کنترلی بر بانک مرکزی و همچنین میزان ذخایر ارزی مملکت نداشت. لذا مجلس شورای اسلامی، قانونی را با عنوان حذف عبارت فرمان همایونی در جهت تقویت دولت رجایی تصویب کرد.
2. عبور از بحران: کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی؛ سال 1360؛ ص 111ـ112.
3. همان؛ ص 116.
4. دقیقاً جمله حضرت امام به این صورت بود: «نمی شود از شما پذیرفت که ما قانون را قبول نداریم، غلط می کنی قانون را قبول نداری، قانون تو را قبول ندارد... شماها به بن بست رسیدید... دست بردارید از فضولی ها، برای خدا کار کنید». صحیفه امام؛ ج 14، ص 377
5. عبور از بحران؛ کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی، سال 1360، ص 129.
کتاب امام خمینی (س) به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی؛ ص 353-355
