از بروکسل خبر رسیده است که سران اتحادیه اروپا بر سر تغییرات مهمی در قوانین پناهجویی اتحادیه به توافق رسیده اند؛ اما از این توافق به عنوان «توافقی شکننده و راست گرایانه» یاد می شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، وب سایت «نیو یوروپ» گزارش داد: سران 28 کشور عضو اتحادیه اروپایی بر سر یک پروژه مشترک اروپایی برای حل بحران مهاجرت به توافق رسیدند.
رهبران اروپایی که در نشست دو روزه در شورای اروپا در شهر بروکسل گردهم آمده بودند موفق شدند پس از نشستی طاقت فرسا به توافق برسند. «دونالد تاسک» رئیس شورای اروپایی اولین سیاستمداری بود که در صفحه توییتر خود این خبر را منتشر کرد.
رهبران اروپایی از جمله «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان کسب توافق در این نشست را نشانه همبستگی و همدلی اروپایی ها دانستند. این توافق، راه نجاتی برای مرکل توصیف شده است که ائتلاف او در دولت آلمان با یک بحران سیاسی بر سر سیاست مهاجرپذیری روبروست. یکی از شرکای اصلی او در این ائتلاف، «هورست زهوفر» وزیر کشور آلمان تهدید کرده است که اگر آلمان به سیاست جامعی درباره مهاجران و پناهجویان نرسد، او شروع می کند این افراد را به نقاط دیگری بفرستد؛ حتی اگر آنها ثبت نام کرده باشند.
این طرح مشترک 12 ماده دارد.
همه اروپا در قبال پناهجویان مسئول است، نه فقط کشورهای جنوب
یکی از مهم ترین موادی که «جوزپه کونته» نخست وزیر ایتالیا آنرا امیدوار کننده خواند از این قرار است: «هر مهاجری که به ایتالیا و یونان می رسد، وارد خاک اروپا شده است. به این ترتیب مسئولیت اقامت و روند پناهندگی این افراد تنها به عهده دولت های ایتالیا و یونان نخواهد بود.»
آتن و رم در سال های گذشته و پس از اوج گرفتن سیل ورود پناهجویان آفریقایی، بارها از عدم مشارکت اتحادیه اروپا در پذیرش پناهجویان انتقاد کرده بودند. به قدرت رسیدن راست گرایان افراطی در ایتالیا و رویکرد سازش ناپذیر آنها در قبال پناهجویان، اتحادیه اروپا را به واکنش وا داشته است.
ماده مهم بعدی همکاری اتحادیه اروپا با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل است. البته هیچ کدام از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نپذیرفته اند که کمیساریای عالی پناهندگی در کشور آنها استقرار یابد. آلبانی به عنوان یکی از کشورهای منطقه بالکان که عضو اتحادیه اروپا هم نیست درخواست اتحادیه برای میزبانی کمیساریای عالی پناهندگان را رد کرده است.
ماده سوم هم ساخت مراکز پذیرش پناهجویان در سراسر اروپا است که البته در این ماده هیچ کدام از کشورهای عضو موظف به پذیرش اجباری پناهندگان نخواهند شد.
همکاری بیشتر با لیبی
مفاد مهم دیگری که در این طرح اروپایی گنجانده شده است همکاری تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای «نظارت به نجات مهاجران در دریای مدیترانه است.» به این ترتیب فعالیت کشتی هایی که در سه سال گذشته به دلیل عدم کمک نیروهای دولتی برای نجات مهاجران به صورت داوطلبانه اقدام کرده اند از این پس بیشتر و بیشتر تحت بازرسی و کنترل کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار می گیرند. همچنین دایره فعالیت کشتی های نجات داوطلب کاملا محدود خواهد شد و به عنوان مثال مهاجرانی که اغلب در سواحل لیبی دچار سانحه می شوند اندک اندک کمک کشتی ها نجات را از دست خواهند داد. چرا که با توجه به این طرح، اتحادیه اروپا همکاری تنگاتنگی با دولت لیبی خواهد داشت و در صورت حضور مهاجران در آب های لیبی وظیفه این دولت است که برای کمک اقدام کند. مشکل اینجاست که در یک سال گذشته موارد شکنجه، برده داری متعددی از سوی دولت و نهادهای موازی علیه پناهجویان در این کشور منتشر شده است.
پناهجویان قبل از رسیدن به اروپا در مراکز پذیرش تفکیک می شوند
همچنین کشورهای عضو اتحادیه به ویژه موافقت کردند که تمامی مراحل جابجایی و اسکان موقت در «مکان‌های کنترل شده» و به صورت «داوطلبانه» از سوی کشورهای عضو انجام شود. این بدان معنی است که خود پناهجو حق انتخاب کشور میزبان را ندارد و اعضای اتحادیه به صورت داوطلبانه هر پناهجویی را می پذیرند.
28 کشور عضو به این نتیجه رسیدند تا ضمن تشدید کنترل مرزهای خارجی اتحادیه اروپا به منظور پیشگیری از ورود مهاجران، کمک مالی به اسپانیا و کشورهای مهاجرپذیر از جمله ترکیه، مراکش و کشورهای شمال آفریقا را افزایش دهند. آنها همچنین هم پیمان شدند تا از بروز «وضعیت کنترل نشده» بحران پناهجویان همانند آن چه در ورود موج عظیم پناهجویان در سال 2015 روی داد، جلوگیری کنند.
در بخش دیگری از بیانیه سران اتحادیه اروپا آمده است که دولت های اتحادیه از این پس از ایتالیا و کشورهای دیگری که به عنوان خط مقدم بحران مهاجرت شناخته می شوند و نخستین پذیرای پناهجویان ورودی از راه دریای مدیترانه هستند، بیشتر حمایت کنند.
کشورهای اروپایی در مورد لزوم همکاری در زمینه کنترل جابجایی پناهجویان و مهاجران غیرقانونی درون فضای شنگن نیز به توافق رسیده و تاکید کرده اند که در چهارچوب اصلاحات قانون دوبلین، مسئولیت پذیری و همیاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند.
بر اساس قانون دوبلین، هر پناهجویی که نامش در مبادی ورودی نخستین کشور عضو اتحادیه اروپا ثبت می شود، تنها حق درخواست پناهندگی از همان کشور را دارد. بر اساس همین قانون، پناهجو اگر به کشور دیگری رفته و از آنجا درخواست پناهندگی کند، درخواست او به همان کشور اول ارجاع می‌شود و در صورت موافقت کشور اول، پناهجو باید به آنجا بازگشته و درخواست خود را ارائه دهد.
طبق این توافق مراکز حفاظت شده ایجاد می شوند تا مهاجران در آنها پذیرفته شوند.
در توافق رهبران اتحادیه اروپا آمده است که کشورهای اروپایی می توانند داوطلبانه چنین مراکزی ایجاد کنند ولی جزئیاتی در این باره مطرح نشده که کدام کشور ممکن است میزبان این مراکز شود یا پناهجویان را به خاک خودش بپذیرد. امانوئل ماکرون می‌گوید این مراکز در کشورهایی از اتحادیه اروپا درست خواهند شد که مهاجران اول به آنها می رسند، و چون فرانسه شامل این وضعیت نیست، پس چنین مراکزی درست نمی کند.
رهبران کشورهای اروپایی کاملا از این تصمیمات راضی هستند. اما برخی از نمایندگان احزاب سبز و چپ گرای پارلمان اروپا گفته اند تصمیم های مشترکی که امروز گرفته شده کاملا هجمه و نیروی غالب احزاب راست گرای افراطی و مهاجرستیز در اروپا را اثبات می کند.
با توجه به ظهور احزاب مهاجر ستیز در اروپا، اتحادیه اروپا سخت تر از گذشته می تواند در مورد در مورد قوانین این بلوک به اجماع دست یابد.
«فیلیپ لامبرت» نماینده سبزهای بلژیک در پارلمان اروپا با انتشار مقاله ای در روزنامه «لالیبر» بروکسل تصمیم مشترک رهبران اروپایی درباره بحران مهاجرت را «خداحافظی اتحادیه اروپا با اصول انسانی و حقوق بشر» دانسته است.
سازمان های غیردولتی هم به شدت این توافق را محکوم کرده اند. آنها گفته اند این توافق، به پناهجویان آسیب پذیر و کسانی که می خواهند جلوی کشته شدن آنها در دریای مدیترانه را بگیرند خیانت می کند. «کارلین کلیر» رئیس امور اورژانسی سازمان پزشکان بدون مرز گفته است هدف از این توافق، پلید جلوه دادن عملیات غیردولتی برای جست و جو و نجات پناهجویانِ در خطر در مدیترانه است.
سازمان بین المللی مهاجرت اعلام کرده است تنها در همین شش ماه نخست سال جاری میلادی، حدود 56 هزار مهاجر به اروپا رسیده اند. این رقم سه سال پیش و در سال 2015، یک میلیون نفر بود.
