ترامپ در حالی قرار است امروز سه شنبه تصمیم خود را اعلام کند که هنوز دیپلمات های اروپایی و آمریکایی همچنان درحال مذاکره درباره برجام هستند. مقامات اروپایی این روز‌ها به رغم تصمیم احتمالی آمریکا برای خروج، از ماندن در برجام می گویند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری رویترز گزارش داد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا امروز سه شنبه اعلام خواهد کرد که آیا از توافق هسته ای با ایران خارج می شود یا می ماند و با متحدان اروپایی اش همکاری می کند.
ترامپ چندین بار تهدید کرده که از توافق 2015 خارج خواهد شد زیرا این توافق به برنامه موشک های بالستیک ایران و نقش این کشور در سوریه و یمن نمی پردازد و به طور دائمی از دستیابی این کشور به سلاح هسته ای ممانعت به عمل نمی آورد.
یک مقام ارشد آمریکایی گفت فرانسه، آلمان و انگلیس به طرز چشمگیری در مسیر رسیدگی به نگرانی های ترامپ گام بر می دارند.
اما مشخص نیست که آیان این تلاش ها توانسته تا حدی پیشرفت داشته باشد که ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد کند یا خیر.
یک مقام آمریکایی به رویترز گفت: «پرسش بزرگی که در ذهن من است، این است که آیا ترامپ اقدامات اروپایی ها را کافی می بیند تا با همه با هم متحد شویم و یک توافق را اعلام کنیم یا خیر.»
رهبران اروپایی هشدار داده اند که عقب نشینی آمریکا از برجام، سال ها همکاری و تلاش برای دستیابی به توافق با ایران را بر باد خواهد داد.
ترامپ روز دوشنبه طی توییتی اعلام کرد که تصمیم خود درباره توافق هسته ای ایران را روز سه شنبه اعلام خواهد کرد. ترامپ قبلا تهدید کرده بود که اگر نقص های برجام برطرف نشود از آن خارج خواهد شد.
او نوشت: «تصمیمم درباره توافق ایران را فردا ساعت 2 بعد از ظهر (18 به وقت گرینویچ) از کاخ سفید اعلام می کنم.»
وی ساعاتی پیش از اعلام این خبر، در توییت دیگری از «جان کری» وزیر خارجه سابق شدیدا انتقاد کرد که گزارش شده مشغول رایزنی برای حفظ توافق هسته ای با ایران است. وی نوشت: «آمریکا نیازی به تلاش های احیانا غیرقانونی دیپلماسی در سایه جان کری، آن هم در معامله هسته ای بسیار بد مورد مذاکره با ایران ندارد. او کسی است که این افتضاح را رقم زد.»
توافق هسته ای ایران که در دوران دولت «باراک اوباما» سلف ترامپ مذاکره و امضا شد، تحریم های ایران را در ازای محدود شدن برنامه هسته ای این کشور لغو کرد.
دونالد ترامپ که همواره با تحقیر درباره این توافق حرف زده، براساس یک مصوبه کنگره باید هر سه ماه یک بار پایبندی ایران به برجام را تایید و در مورد تمدید تعلیق تحریم ها تصمیم بگیرد که نوبت بعدی آن روز 12 مه است. او سه ماه پیش هنگام تایید برجام گفته بود احتمالا آخرین بار است چنین می کند.
در هفته های گذشته این رئیس جمهور جمهور خواه تلفنی و یا رو در رو با رهبران سه کشور اروپایی رایزنی کرده است.
هفته پیش «امانول ماکرون» رئیس جمهور فرانسه گفت نمی داند تصمیم ترامپ چه خواهد بود. یک مقام ارشد صهیونیست هم روز یکشنبه مدعی شد که ترامپ هنوز تل آویو را از تصمیمش درباره سرنوشت برجام مطلع نکرده است.
در تازه ترین مورد از این تلاش ها «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس که به واشنگتن سفر کرده گفته است که این توافق ضعف هایی دارد که می شود آنها را برطرف کرد. او روز دوشنبه با «مایک پومپئو» وزیر خارجه آمریکا و «مایک پنس» معاون رئیس جمهور این کشور دیدار کرد.
جانسون پیشتر در مقاله ای که در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شد، نوشت: «از میان همه گزینه هایی که برای اطمینان از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته ای داریم، این توافق کمترین عیب ها را دارد.» او استدلال کرد که برجام به جلوگیری از یک فاجعه احتمالی کمک کرده است، چون برنامه هسته ای ایران در حدی پیشرفت کرده بود که رهبران ایران فقط چند ماه با تولید اورانیوم کافی برای ساخت اولین بمب فاصله داشتند.
روزنامه نیویورک تایمز امروز نیز طی مقاله ای با اشاره به تصمیم تازه ترامپ در زمینه اعلام پیش از موعد نظرش درباره برجام به نقل از منابع نزدیک به مذاکرات کاخ سفید گزارش داد که به نظر می رسد ترامپ مایل است از توافق خارج شود و تحریم هایی که به واسطه توافق هسته‌ای به حالت تعلیق درآمده بود را بازگرداند.
این روزنامه آمریکایی ادامه داد: با این حال هنوز مشخص نیست که آیا ترامپ راه میانه ای باز خواهد گذاشت تا کشورهای اروپایی بدون اینکه مشمول جریمه های آمریکا شوند بتوانند روابط اقتصادی خود را با ایران ادامه بدهند یا خیر.
شماری از دیپلمات های اروپایی نیز در خفا گفته اند که انتظار دارند ترامپ از برجام خارج شود.
هفته پیش دو مقام کاخ سفید و یک منبع آشنا با مباحثه های داخلی دولت به خبرگزاری رویترز گزارش داده بودند که ترامپ عملا تصمیم به خروج از برجام گرفته اما دولت او هنوز در مورد چگونگی انجام آن به نتیجه روشنی نرسیده است. یک مقام به این خبرگزاری گفت امکان دارد که ترامپ به تصمیمی برسد که خروج کامل نخواهد بود، اما نتوانست جزئیات آن را توصیف کند.
ترامپ تا روز شنبه مهلت داشت تا تصمیمش را درباره برجام اعلام کند.
در صورت خروج آمریکا واکنش ایران هنوز روشن نیست. «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران دوشنبه گفت امکان دارد کشورش در صورت خروج آمریکا از برجام در این توافق باقی بماند.
او گفت: «یا آنچه در برجام می خواهیم، توسط غیر آمریکا تامین می شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تامین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داشت. هدف دولت از برجام، رفع ظلم هایی چون تحریم است؛ هدف اصلی دولت آمریکا محدود کردن استقلال، قدرت و نفوذ منطقه ای ایران بوده٬ اگر اهداف ما از برجام بدون آمریکا محقق شود، چه بهتر، در غیر این صورت تصمیم خود را خواهیم گرفت.»
دیپلمات ها و کارشناسان نظامی گمانه زنی کرده اند که منظور از تصمیم روحانی می تواند از سرگیری برنامه هسته ای یا از سرگیری اقدامات نظامی اش در منطقه باشد.
از سوی دیگر، به نظر می رسد اشاره روحانی به تامین منافع ایران در برجام «توسط غیر آمریکا» متوجه اتحادیه اروپا و به خصوص سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان باشد.
بسیاری از متحدان آمریکا از جمله این سه کشور اروپایی از دولت ترامپ خواسته اند این توافق را به هم نزند. حتی بسیاری از هم حزبی های ترامپ که زمانی مخالف برجام بودند، اکنون خواستار حفظ آن هستند.
12 سناتور ارشد دموکرات روز دوشنبه در نامه ای به ترامپ در مورد خروج یک جانبه از توافق با ایران هشدار داده و آن را یک اشتباه بزرگ استراتژیک خواندند.
این نامه ساعاتی پس از توییت دیشب ترامپ منتشر شد. این 12 سناتور پیشنهاد کرده اند که به جای خروج از برجام، آمریکا و متحدانش سخت گیری های بیشتری اعمال کنند.
واکنش ها به توییت ترامپ ابعاد جهانی تری هم داشت. «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی که در قبرس به سر می برد و قرار بود پس از آن راهی روسیه شود، سفر خود را تعویق انداخت. «ناتالی توچی» مشاور سیاست خارجی «فدریکا موگرینی» از شخصیت های اروپایی بود که واکنش تندی نسبت به تصمیم ترامپ از خود نشان داد و در توییتی نوشت: «شاید و تنها شاید، اروپا نباید این چنین توجه زیادی به خودشیفته بزرگ (دونالد ترامپ) نشان دهد و تمرکز خود را روی نحوه حفظ برجام بدون حضور آمریکا بگذارد.»
«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان هم در نشست خبری مشترکش با حضور همتای فرانسوی اش در برلین گفت: «ما این برداشت را نداریم که به طور قابل پیش بینی از این توافق خارج شویم و به همین علت همچون گذشته از همکاران آمریکایی مان در کمک به تصمیمی که می خواهند اتخاذ کنند، حمایت می کنیم. »
وزیر خارجه آلمان ادامه داد: «هفته هاست به همراه انگلیس از باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران حمایت کردیم. در اواخر هفته گذشته ما پیشنهادهای خوبی در این ارتباط مطرح کردیم تا مواضع اتحادیه اروپا به شریک آمریکایی مان به هم بیشتر نزدیک شوند. ما می دانیم هیچ جایگزین واقعی برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران همانند توافق وین وجود ندارد.»
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه هم روز گذشته گفت که کشورش همراه انگلیس و آلمان منافع ایران را در برجام بدون توجه به تصمیم دونالد ترامپ حفظ خواهند کرد.
این سه کشور در ماه های اخیر به شدت برای حفظ برجام در واشنگتن لابی کرده اند.
ایران و شش قدرت جهانی شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس همراه با آلمان پس از دو سال مذاکره، سرانجام در سال 2015 به توافقی جامع دست یافتند.
از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در ژانویه 2017، موضع آمریکا در قبال برجام کاملا تغییر کرده و به رغم چند دور تمدید تعلیق تحریم های ایران توسط واشنگتن، دولت این کشور تحریم های تازه ای علیه ایران وضع کرده است.
علاوه بر رهبران اروپایی، بازارهای مالی جهان هم از نزدیک به تصمیم امشب ترامپ می نگرند. روز دوشنبه بهای نفت به بیش از 70 دلار در بشکه رسید که بالاترین سطح خود از اواخر 2014 تاکنون محسوب می شد.
