نشانه های زیادی در این خصوص وجود دارد که سعودی ها به دنبال گزینه ساخت سلاح های هسته ای در برابر رقیب اصلی خود یعنی ایران هستند و دولت ترامپ هم در این راه می تواند به آنها کمک کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه «نیویورک تایمز» آمریکا در سرمقاله امروز خود نوشت: آخرین چیزی که خاورمیانه به آن نیاز دارد، کشوری با پتانسیل ساخت سلاح هسته ای است. این اتفاق خواهد افتاد اگر که آمریکا طرح های عربستان سعودی برای ورود به عرصه تولید برق هسته ای و ساخت 16 راکتور تولید برق در 25 سال آینده را خوب مدیریت نکند.
سعودی ها نمی گویند که می خواهند بعد از تل آویو به دومین دارنده زرادخانه هسته ای در منطقه آشوب زده خاورمیانه تبدیل شوند. آنها اصرار دارند که راکتورها صرفا برای تولید انرژی مورد نیاز داخلی استفاده خواهند شد، بنابراین، آنها می توانند برای کسب درآمد از خارج از کشور، به فروش ذخایر عظیم نفتی خود تکیه کنند.
همچنان نشانه های زیادی در این خصوص وجود دارد که سعودی ها به دنبال گزینه ساخت سلاح های هسته ای در برابر رقیب اصلی خود یعنی ایران هستند. این کشور در سال 2015 به توافق هسته ای با آمریکا و دیگر قدرت های بزرگ دست یافت.
تلاش های دولت «باراک اوباما» رئیس جمهور پیشین آمریکا برای مذاکره در مورد توافقی به منظور انتقال فناوری هسته ای غیرنظامی به عربستان - که جزو یک ضرورت برای خرید فناوری هسته ای از آمریکا محسوب می شود - بی نتیجه ماند زیرا سعودی ها متعهد نشدند که از فراوری اورانیوم و پلوتونیوم صرف نظر کنند. امارات عربی متحده در توافق سال 2009 خود، این تعهد را پذیرفت و عدم اشاعه هسته ای را به منزله «استانداردی طلایی» در قراردادهای همکاری هسته ای غیرنظامی قرار داد.
اکنون مذاکراتی تازه در دوره رئیس جمهوری (اشاره به دونالد ترامپ) دنبال می شود که در پی تامین نیازهای تجاری آمریکاست و به شدت هوای رهبران سعودی را دارد. از لحاظ نظری، ترامپ در موقعیت خوبی قرار دارد که می تواند سعودی ها را وادار به پذیرفتن «استاندارد طلایی» کند. او می تواند این گونه استدلال کند که برای ریاض بهتر است سوخت های غنی شده برای راکتورها را با قیمتی نسبتا پایین تر از تامین کنندگان خارجی خریداری کند زیرا تولید آن در عربستان به صرفه نیست. چنین توافقی روابط عربستان و آمریکا را تقویت می کند؛ زیرا واشنگتن به رهبران سعودی تعهد حفاظت از آنها در برابر دشمنان را داده است.
اما در رابطه با توافقی که دو طرف قرار است گفت و گو بر سر آن را آغاز کنند، پرسش هایی در مورد محدودیت های که دولت ترامپ نیاز خواهد داشت و سعودی ها هم آنها را خواهند پذیرفت، وجود دارد.
پافشاری بر این شروط سختگیرانه، می تواند سعودی ها را وادار کند تا به جای آمریکا، از روسیه یا چین که چنین قوانینی در مورد عدم اشاعه هسته ای رعایت نمی کنند، و یا از فرانسه و کره جنوبی خرید کنند؛ بنابراین چوب آن را، صنعت هسته ای رو به زوال آمریکا که تمایل به انجام یک معامله پرسود جدید دارد، خواهد خورد. «وستینگهاوس» و سایر شرکت های مستقر در آمریکا در حال گفت و گو برای تشکیل کنسرسیومی به منظور برنده شدن در این پروژه چند میلیارد دلاری هستند.
با این حال ناکامی آمریکا در گنجاندن محدودیت های حیاتی در هر گونه قراردادی، دست سعودی ها را باز خواهد گذاشت تا این فناوری را با هدف ساخت سلاح های هسته ای به کار ببرند. این اقدام سعودی ها، تلاش ها برای جلوگیری از گسترش این تسلیحات را تضعیف خواهد کرد.
آمریکا از دیرباز با فروش فناوری هسته ای به سایر کشورها پیشتاز در این عرصه بوده است و این اقدام را بر اساس 9 معیار منع گسترش سلاح هسته ای انجام داده است.
این معیارها شامل تضمین هایی در این مورد است که هیچ یک از مواد هسته ای تامین شده توسط آمریکا در مواد انفجاری هسته ای به کار برده نشود، اینکه هیچ فناوری یا داده های طبقه بندی شده بدون رضایت آمریکا به شخص ثالث انتقال داده نشود، و کشور طرف توافق هم اورانیوم را غنی سازی نکرده و پلوتونیوم را فرآوری نکند.
اما مقام های سعودی همچنان بر این امر پافشاری می ورزند که آنها در چارچوب پیمان منع اشاعه هسته ای حق غنی سازی و فرآوری دارند. پیمان منع اشاعه هسته ای دستیابی کشورها را به چنین فناوری هایی در صورت عدم دسترسی به سلاح هسته ای تضمین می کند.
اگر چنین اختلافاتی گفت و گوها را به بن بست بکشاند، آمریکا فرصت تحمیل شروط عدم اشاعه هسته ای، امنیت هسته ای و ایمنی هسته ای به برنامه سعودی ها را به طور کلی از دست خواهد داد.
به همین دلیل است که مصالحه پیشنهادی «رابرت اینهورن» مذاکره کننده هسته ای سابق آمریکا تنها در صورتی قابل بررسی است که تلاش ها برای اعمال استانداردهای شدیدتر به نتیجه نرسد. بر اساس پیشنهاد اینهورن، لازم است که سعودی ها به طور قانونی متعهد شوند که به مدت 15 سال، نه به طور نامحدود، از غنی سازی و فرآوری چشم پوشی کنند بنابراین از بروز پرسش ها در مورد محدودیت ها جلوگیری به عمل خواهد آمد.
در نهایت، کنگره باید حق خود را برای زدن حرف آخر در مورد چنین قراردادی در نظر بگیرد و اگر دولت نتوانست شروط سخت خود را اعمال کند، خودش شرط گذاری کند. این شروط باید شامل بازرسی های سرزده از تاسیسات هسته ای سعودی باشد؛ یعنی مشابه همان بازرسی هایی که ایران پذیرفته است.
با توجه به رویکرد سبک سرانه ترامپ در قبال سلاح های هسته ای، مسئولیت پذیری کنگره، آینده هسته ای نه تنها عربستان سعودی بلکه تصمیم های ترکیه، مصر و سایر کشورهایی را که در پی دستیابی به توان هسته ای هستند، تحت تاثیر قرار می دهد. نمایندگان مجلس آمریکایی باید تدابیری را اتخاذ کنند تا کشورهای بیشتری به دستیابی به سلاح های هسته ای نزدیک نشوند.
