بحران خلیج فارس، جنگ یمن و بحران های امنیت آبی حول و حوش محور رود«نیل» همه اینها بر دریای سرخ سایه افکنده است و تهدید به «نظامی کردن» آن و ایجاد تنش امنیتی و نظامی بی سابقه ای در دو سوی ساحل این دریا می کند که بیش از 13 درصد از تجارت جهانی و نزدیک به 18 میلیون بشکه نفت در روز از آن عبور می کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به تنش و رقابت میان قدرت های مختلف در دریای سرخ پرداخت و نوشت: دریای سرخ در طول دهه ها و حتی قرن های گذشته به عنوان دریاچه ای «عربی» توصیف می شد لیکن هر کسی نزاع منطقه ای و بین المللی روزافزون برای سیطره بر آن در این روزها را دنبال کرده باشد به تصوری کاملا متضاد می رسد و بعید نیست که نزاع بر سر این منطقه تبدیل به جنگ های مستقیم به نیابتی شود امری که باعث بی ثباتی کشورهایی شود که مورد هدف قرار گرفته اند.
بحران خلیج فارس، جنگ یمن و بحران های امنیت آبی حول و حوش محور رود«نیل» همه اینها بر دریای سرخ سایه افکنده است و تهدید به «نظامی کردن» آن و ایجاد تنش امنیتی و نظامی بی سابقه ای در دو سوی ساحل این دریا می کند که بیش از 13 درصد از تجارت جهانی و نزدیک به 18 میلیون بشکه نفت در روز از آن عبور می کند.
سه کشور اصلی ورودی دریای سرخ کنترل تنگه باب المندب در ورودی جنوبی آن را در دست دارند. این منطقه نیز تبدیل به نقطه جذب مغناطیسی پایگاه های نظامی خارجی شده است و این پایگاه ها در سه کشور یعنی جیبوتی، اریتره و یمن ایجاد شده اند. پنج کشور عضو دائمی در شورای امنیت یعنی روسیه، چین، آمریکا، فرانسه و انگلیس در جیبوتی پایگاه نظامی دارند و اخیرا ایتالیا و ژاپن و عربستان سعودی به آنها ملحق شدند اما رژیم اسرائیل و امارات متحده عربی ترجیح دادند که در اریتره نزدیک، پایگاه نظامی ایجاد کنند این در حالی است که ترکیه سومالی و سودان(جزیره سواکن) را به عنوان بهترین مکان ها برای توسعه نظامی خود در قاره آفریقا و دریای سرخ دید.
سفری که که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در 24 دسامبر گذشته انجام داد و به مدت سه روز طول کشید شاهد امضای 13 توافقنامه تجاری و امنیتی از جمله اجاره جزیره سواکن سودان در دریای سرخ توسط ترکیه به مدت 99 سال بود. این سفر سنگ بزرگی را در آب های دریای سرخ که طی سال های گذشته تقریبا« آرام» بود، افکند.
مصر به تحرکات ترکیه در حیاط خلوت جنوبی خود به دلیل ارتباط تنگاتنگ حزب «عدالت و توسعه» ترکیه با جنبش «اخوان المسلمین» مخالف در مصر، حساسیت زیادی دارد. مصر همچنین این نزدیکی«اخوانی» سودان و ترکیه را تهدیدی مستقیم برای خود می بیند به همین دلیل برای «اسیاس افورقی» رئیس جمهور اریتره که هفته پیش به مصر سفر کرد تا ائتلاف منطقه ای متضاد با حمایت عربستان و امارات ایجاد کند، فرش قرمز پهن کرد.
دولت مصر درباره سفر رئیس جمهور ترکیه به سودان واکنش نشان نداد لیکن رسانه های رسمی سخنگوی دولت، این سفر و اخبار ایجاد پایگاه نظامی ترکیه در سواکن را توطئه ای علیه امنیت ملی مصر دانست. اردوغان رئیس جمهور که علامت «رابعه» را طی دیدارش از تونس و استقبال از وی در کاخ«قرطاج» پس از سفر سودان حکایت از آن دارد که وی دشمنی اش با السیسی رئیس جمهور مصر و دولتش را مخفی نمی کند.
کارشناسان استراتژیک می گویند که جبهه شرق سودان و جنوب مصر داغ تر می شود زیرا در آن جا ائتلاف مصر و اریتره با ائتلاف سودان و ترکیه با حمایت قطر، رو در رو است و برخی اخبار منتشر شده است مبنی بر این که مصر در مقابل منطقه «کسلا»ی سودان نیرو مستقر کرده است امری که باعث شد دولت سودان برای مقابله با هر گونه پیشامدی در شهر اعلام حالت فوق العاده کامل کند.
کشورهای ائتلاف عربی که کشور قطر را محاصره و تحریم کرده اند در اردوگاه ائتلاف مصر و اریتره هستند زیرا نمی خواهند که ترکیه در ایجاد پایگاه نظامی در سواکن سودان موفق شود تا مبادا تجربه مشابه ترکیه در قطر در سودان تکرار شود به دلیل آن که شمار نظامیان ترکیه در قطر به بیش از 30 هزار نظامی افزایش یافته است و این پایگاه در حمایت قطر از هر گونه دخالت نظامی حداقل تا کنون، موفق شده است.
ترکیه در طرح توسعه نفوذش در قاره آفریقا با زیرکی عمل می کند و 40 سفارتخانه در کشورهای آفریقایی افتتاح کرد و اردوغان به بیشتر این کشورها سفر کرد و با خود هیأت های تجاری که تعدادشان بیش از صد نفر است برده و این تاجران صدها توافقنامه تجاری و توسعه ای با همتاهای آفریقایی امضا کردند این علاوه بر گشودن خطوط هوایی میان پایتخت های آفریقایی و استانبول و آنکارا به رهبری شرکت ملی حمل و نقل ترکیه است.
این تحرک ترکیه، مصر را که دست بالا را در آفریقا داشت، ناراحت کرده است.نفوذ مصر نیز نه فقط به پایین ترین حد خود در قاره آفریقا رسیده است بلکه تبدیل به دشمنی هایی با چندین کشور آفریقایی شده است مانند دشمنی با اتیوپی بر بستر سد النهضه که افتتاح آن بر سهمیه مصر از آب نیل تأثیر می گذارد. مصر همچنین با کشورهای حوضچه نیل مانند کنیا و اوگاندا کارش به دشمنی کشیده شده است زیرا این کشورها خواستار تغییر توافقنامه سهمیه آب نیل شده اند. اخیرا نیز با سودان کار مصر به دشمنی کشیده است.
درست است که تبدیل شدن دخالت نظامی به رویارویی با مصر و سودان در نظر بسیاری از کارشناسان به دلیل اوضاع اقتصادی وخیم دو کشور و مشغول بودن شان به جنگ با تروریسم بعید است، لیکن تنش میان دو کشور با تغذیه طرف های خارجی افزایش پیدا می کند و نیروهای مصری به منطقه «ساوا»ی اریتره اعزام شدند و تنش میان دو کشور نیز رو به فزونی است. برخی اخبار نیز می گوید که میان سودان و مصر جنگ نیابتی در منطقه دارفور سودان شعله ور شده است به طوری که «عمر البشیر» رئیس جمهور سودان مصر را متهم کرده است که شورشیان را مجهز به زره پوش کرده است؛ امری که «عبدالفتاح السیس» رئیس جمهور مصر تکذیب کرد و پا را فراتر گذاشت زمانی که پیامی به دو دولت اتیوپی و سودان فرستاد که می گوید:« مصر وارد جنگ با برادران خود نمی شود...و علیه هیچ کس توطئه نمی کند».
تجربه ها به ما یاد داده است که هیچ کس نمی داند جنگ ها کی شروع می شوند و کی تمام می شوند و بهترین نمونه برای ما جنگ یمن است. چه کسی پیش بینی می کرد که عربستان و امارات و بحرین و قطر (پیش از عقب نشینی اش یا مجبور شدنش به عقب نشنی) هواپیماهای توفان قاطعیت خود را برای بمباران یمن در سه سال پیش می فرستند و این در حالی است که این کشور از جمله کشورهای«صلح طلب» بودند که خودشان را از جنگ ها دور می کردند.
جنگ های بزرگ از جرقه های کوچک شعله ور می شوند و دریای سرخ به سمت«نظامی شدن» می رود و قدرت های بزرگ و منطقه ای بر سر کنترل آن رقابت می کنند.
