با وجود ضعف هایی که برای طالبان برشمرده می شود اما این گروه همچنان با استفاده از مشکلات دولت افغانستان توانسته است در صحنه نبرد خوب ظاهر شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، نشریه «فارن افرز» در گزارشی نوشت: «ما باید با واقعیت ها روبرو شویم.» این اظهارات سناتور «مک کین» در اوت 2017 بود. او ادامه داد: «ما در حال شکست خوردن در افغانستان هستیم.»
مک کین تنها فردی نبود که به این امر اذعان کرد. «عبدالجبار قهرمان» ژنرال بازنشسته افغان که تا سال 2016 نماینده نظامی دولت افغان به ولایت «هلمند» بود، در تابستان به روزنامه «نیویورک تایمز» گفته بود: «طالبان در حال قوی تر شدن است، دولت در حال عقب نشینی است و روزانه در حال واگذاری کنترل برخی مناطق به طالبان است.»
فرمانده نیروهای آمریکایی در خاورمیانه خواستار تغییر راهبرد ارتش افغانستان در سال 2018 برای دستیابی به موفقیت های جدید در نبرد با طالبان شده است.
«جوزف ووتل» ژنرال چهار ستاره ارتش آمریکا از احتمال تشدید درگیری ها در افغانستان پس از افزایش شمار نیروهای آمریکایی در این کشور سخن گفت.
به نظر می رسد هدف ارتش آمریکا افزایش فشارها بر طالبان در جریان زمستان پیش از عملیات تهاجمی علیه این گروه در فصل بهار باشد.
«جان نیکولسون» فرمانده نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان ماه گذشته گفته بود، پنتاگون به زودی هزاران مستشار دیگر به افغانستان اعزام خواهد کرد. به گفته این مقام ارتش آمریکا، بیش از هزار مستشار نظامی هم اکنون در افغانستان حضور دارند و این رقم به شکل چشمگیری در سال 2018 افزایش خواهد یافت.
با این حال گرچه طالبان توانایی زیادی برای ادامه حیات به دست آورده و حملات گسترده ای را در شهرهایی چون «کابل» اجرایی کرده است، امروز ضعیف تر از چیزی است که بسیاری متصور می شوند. این گروه نقاط ضعفی دارد: دیدگاه فکری این گروه برای اغلب مردم افغانستان بسیار افراطی است و ساختار رهبری آن رابطه تنگاتنگی با قوم پشتون دارد. رویکرد نظامی این گروه بر کشتار غیرنظامیان استوار است و با قدرت های خارجی به ویژه پاکستان نیز رابطه نزدیکی دارد.
هر چند رهبران این گروه همچنان امیدوار به سرنگونی دولت افغانستان و به دست گرفتن مجدد قدرت هستند اما این امر با توجه به ضعف های طالبان نامحتمل به نظر می رسد.
آیا قدرت طالبان در سال 2018 کاهش خواهد یافت؟
با وجود ضعف هایی که برای طالبان برشمرده می شود اما این گروه همچنان با استفاده از مشکلات دولت افغانستان توانسته است در صحنه نبرد خوب ظاهر شود.
در عین حال همانطور که پیش از این اشاره شد دستیابی به موفقیت های خیره کننده نظامی از سوی طالبان به دلایل مختلف دور از دسترس خواهد بود. در مقابل، تداوم موازنه کنونی قوا بین دولت افغانستان و طالبان در سال 2018 محتمل به نظر می رسد. به این ترتیب بهترین گزینه برای این گروه در سال جدید میلادی مذاکره با دولت مرکزی خواهد بود. واشنگتن و کابل نیز در موقعیت کنونی که چشم انداز روشنی برای پیروزی قاطع بر طالبان وجود ندارد، احتمالا به مذاکره با طالبان تمایل بیشتری خواهند داشت.
طالبان از سال 2001 تاکنون چه فرقی کرده است؟
سازماندهی طالبان نسبت به زمانی که این گروه در سال 2001 قدرت را در افغانستان در دست داشت، تغییر کرده است. رهبری طالبان اکنون برعهده «هیبت الله آخوند زاده» رئیس پیشین شورای علما این گروه است.
طالبان با تکیه بر پایگاه خود در برخی مناطق روستایی حملاتی را در شهرهای این کشور ترتیب می دهد. سازماندهی کنونی این گروه به گونه ای است که اتخاذ تصمیم های راهبردی از سوی رهبران آن صورت می گیرد و نظارت بر عملیات نظامی برعهده آنها است. در مقابل تصمیم گیری عملیاتی و تاکتیکی برعهده مقامات نظامی و سیاسی طالبان در مناطق مختلف افغانستان است. این گروه با وجود از دست دادن دو رهبر خود در سال های اخیر، همچنان انسجام خود را حفظ کرده است.
چرا طالبان به موفقیت های بیشتری دست نمی یابد؟
یکی از دلایل عدم دستیابی طالبان به موفقیت های نظامی بیشتر دیدگاه های بنیادگرای این گروه است. این در حالی است که اکثر شهروندان افغان در زمینه های مختلف از جمله فن آوری های نوین، موسیقی، مشارکت سیاسی و حقوق زنان نسبت به طالبان نظرات معتدل تری دارند. نزدیکی طالبان به قوم پشتون باعث شده است این گروه در میان اقوام هزاره، تاجیک و ازبک از محبوبیت چشمگیری برخوردار نباشد. این در حالی است که در مجموع حدود 80 درصد از رهبران ارشد طالبان اهل ولایت «قندهار» و از قوم پشتون هستند.
رویکرد نظامی طالبان که در حملات خود کارکنان دولت و غیرنظامیان را مورد هدف قرار می دهد یکی دیگر از عواملی است که وجهه این گروه را نزد افکار عمومی در افغانستان خدشه دار کرده است. بنا به آمار سازمان ملل متحد تعداد غیرنظامیانی که در نیمه اول سال ۲۰۱۷ توسط طالبان کشته شدند از تمامی دوره‌های شش ماهه گذشته در جنگ افغانستان بیشتر بوده است.
نقش آفرینی طالبان در قاچاق مواد مخدر و نزدیکی این گروه با پاکستان از دیگر عواملی است که به جایگاه این گروه در میان افغان‌ها ضربه زده است.
آیا طالبان پشت میز مذاکره خواهد نشست؟
طالبان تاکنون احتمالا به دلیل اطمینان از موقعیت خود در نبرد با کابل از حضور جدی در مذاکرات صلح سر باز زده است. برگزاری مذاکرات صلح مستلزم تلاش قدرت های بین المللی و منطقه ای به ویژه آمریکا و پاکستان خواهد بود.
کنترل طالبان بر برخی از مناطق روستایی به این گروه امکان می دهد در مذاکرات صلح امتیازهایی از دولت افغانستان بگیرد. درخواست های احتمالی طالبان می تواند ارتقاء جایگاه قوانین شرعی در نهادهای دولتی، حضور اعضای گروه طالبان در سمت های دولتی و خروج نیروهای خارجی از کشور باشد.
این در حالی است که با توجه به اینکه رهبران این گروه مذاکرات را به تعویق می اندازند، بعید به نظر می رسد که موضع آنها در مذاکرات تقویت شود. اعلامیه دولت ترامپ در خصوص بی توجهی به مهلت های دولت اوباما برای خروج نیروهای این کشور از افغانستان، طالبان را به سوی مواجهه با یک دشمن تازه نفس سوق می دهد.
