صف آرایی سودان و ترکیه در برابر عربستان و متحدانش/ دخالت نظامی خارطوم در یمن به پایان خود نزدیک می شود

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه رأی الیوم در سرمقاله خود به تحولات جدید در روابط عربستان با متحدانش پرداخت و نوشت: «عمر البشیر» رئیس جمهور سودان این روزها در معرض حمله انتقادات سختی از جانب برخی از رسانه های عربستان سعودی است تا جایی که برخی از این انتقادها به درجه نمک نشناسی نسبت به کمک های عربستان رسید؛ کمک هایی که در تلاش های گسترده عربستان در سازمان ملل و وساطت این کشور نزد واشنگتن برای لغو تحریم ها علیه سودان نمود پیدا کرده است.

این حمله سخت به دلیل نزدیکی بزرگ و رو به رشد کنونی میان البشیر و «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه و امضای چندین توافقنامه همکاری میان دو طرف طی سفر اردوغان به خاطوم صورت گرفته است. بارزترین توافق امضا شده دادن جزیره«سواکن» در سواحل دریای سرخ و در مقابل سواحل عربستان سعودی به ترکیه برای سرمایه گذاری اقتصادی و تبدیل آن به نقطه تجمع و سفر حجاج عرب و آفریقایی برای ادای مناسک حج در اراضی عربستان به مانند گذشته است.

سعودی ها همانطور که در مقاله هایی که در رسانه های آن و در شبکه های اجتماعی تحت سیطره حکومت آمده است بر این باورند که حضور ترکیه در جزیره سواکن که برخی از اخبار غیر موثق می گویند این حضور به حضور نظامی ارتقا پیدا می کند، همانند حضور نظامی در قطر، برای مقابله با کشورشان و همپیمان اماراتی شان است زیرا این دو کشور پایگاه های نظامی در جزایر یمن و اریتره در نزدیکی این جزیره دارند.

نمی دانیم دلایل واقعی که باعث شد البشیر به طور کامل به عربستان پشت کرده و به محور ترکیه و قطر برود یعنی انتقال تفنگ از روی یک شانه به شانه دیگر،چیست لیکن آن چه می توان از طریق خوانش تحولات نتیجه گرفت این است که رئیس جمهور سودان به دلیل بی وفایی همپیمان جدید سعودی خود در زمینه وعده های حمایت اقتصادی و خارج کردن کشور از بحران هایش دچار ناامیدی شده است و خودش را بیگانه و غیرقابل اعتماد در اردوگاه آمریکا دید به همین دلیل تصمیم گرفت که به اردوگاه ترکیه و روسیه منتقل شود دقیقا به مانند کاری که ملک« عبدالله دوم» پادشاه اردن کرد آن زمان که به نصحیت ها و نمی گوییم دستورهای سعودی ها را برای نرفتن به نشست همکاری اسلامی در استانبول و ایجاد روابط قوی با اردوغان بر پایه مخالفت با تصمیم آمریکا با یهودی سازی قدس اشغالی و انتقال سفارت آمریکا به این شهر، گوش نداد. این خودش نیز موضوع دیگری است.

البشیر اخیرا تحت تأثیر مکتب«عمل گرایی» اردوغانی قرار گرفته است یعنی ایجاد ائتلاف ها بر اساس منافع کشور و نه بر اساس نتایج دیگر به مانند گذشته یعنی در زمان آغاز به عهده گرفتن انقلاب نجات حاکمیت. و می توان گفت که زمانی که از اردوگاه روسیه، ترکیه و ایران به اردوگاه آمریکایی-عربستانی منتقل شدن احساس«غربت» زیادی کرد و تصمیم گرفت که اشتباه را در روزها و ماه های گذشته تصحیح کند آن هم با بازگشت به بستر طبیعی گرم خودش.این را یک مسئول سودانی نزدیک به البشیر به روزنامه رأی الیوم گفت.

هر کسی سخنرانی البشیر به مناسبت شصت و دومین سالروز استقلال کشورش در روز یکشنبه هفته جاری را دنبال کرده باشد این واقعیت را به خوبی لمس می کند به طوری که از توافقنامه فراگیر درباره همکاری استراتژیک با روسیه و ترکیه تمجید کرد و محاصره کشورش توسط آمریکا را از بیست سال پیش تا کنون به شدت محکوم کرد؛ امری که فرصت گسترده ای برای بهره برداری از منابع سودان در ایجاد توسعه از طریق پروژه های مشخص که کشور را به سمت پل های رشد سریع هدایت کند.

زمانی که می گوییم البشیر به سرعت روی خط مکتب اردوغانی حرکت می کند و تبدیل به شاگرد نجیب آن شد در حالی که گرایش های عقیده ای«اخوانی» را در هر صورت انکار نمی کند، اشاره به تأکیدش بر این می کنیم که نیروهای سودانی به کار خود در یمن تا زمان بازگرداندن دولت به اصطلاح قانونی ادامه می دهند.این همان کاری بود که اردوغان رئیس اش انجام داد زمانی که « بن علی یلدریم» نخست وزیرش را برای سفر به عربستان فرستاد و با خود پیام اطمینان بخش و تمایل برای همکاری و هماهنگی داشت این در حالی بود که وی داشت توافقنامه های استراتژیک در جزیره سواکن امضا می کرد؛ توافقنامه هایی که سعودی ها امضای آنها را علیه خود تفسیر کردند. از سوی دیگر، هماهنگی عربستان و ترکیه که یلدریم برای آن تلاش کرد پس از امضای توافقنامه سواکن بخار شد و حضور سودان در یمن از نظر عربستان و امارات دیگر مطلوب نیست همانطور که حضور نظامی قطر نامطلوب شد و بی تردید این دو کشور از البشیر خواهند خواست که نیروهای خود را از یمن خارج کند زیرا دیگر مقبول نیستند.

سعودی ها به خوبی می دانند که کشورها منافعی دارند که به دنبال رسیدن به آنها هستند و نزدیک شدن به عربستان به معنای آن نیست که آنها وابسته و دنبال رو سعودی ها می شوند و به دیکته های سعودی ها تن  می دهند.البشیر  خدمات بزرگی را به عربستان سعودی ارائه کرد زمانی که مدرسه ها و مراکز ایران را در کشورش بست و سفیر ایران را طی حمله معترضان ایرانی به سفارت عربستان در تهران و آتش زدن آن، اخراج کرد.

مهم تر از آن این است که رئیس جمهور سودان بیش از ده هزار نظامی سودانی را برای جنگ تحت فرماندهی عربستان در یمن اعزام کرد و برخی اخبار منتشر شده است مبنی بر اینکه هزار نظامی سودانی در جبهه های جنگ کشته شدند که از جمله کشته شده ها عناصری از نیروهای ویژه سودان بودند و اگر «اختلال خاصی» وجود دارد که باعث شد البشیر به اردوگاه قطری -ترکیه ای منتقل شود بنابر این احتمال های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه برخی از موضع گیری های عربستان مسئول این وضعیت هستند؛ امری که نیازمند بیان روشن و بازنگری و نقد خود است.

مشکل بزرگتری که البشیر در سال جدید با آن رو به رو می شود فقط با عربستان نیست بلکه با مصر نیز دچار مشکل می شود زیرا مصر نفوذ اقتصادی و نظامی ترکیه در سواحل جنوبی اش را تهدید استراتژیک برای خود و تلاش برای تضعیف منافع اش و گشودن جبهه های فرسایش علیه خود می داند زیرا اردوغان و جنبش اخوان المسلمین روابط بسیار قوی دارند و این قوی بودن روابط را  با نشان دادن علامت رابعه در خارطوم و در قصر قرطاج در تونس نشان داد که این کار را برای چالش مصر و تأکید بر اتحاد با اخوان انجام داد. از آن مهم تر دشمنی مصر و سودان بر بستر جزیره سواکن پس از مثلث«حلایب» است که منجر به نزدیکی بیشتر سودان با اتیوپی می شود که دارد «سد النهضه» را می سازد؛ اقدامی که جریان نیل آبی را تغییر داده و کم می کند .این اقدام اتیوپی باعث می شود که سهم مصر از آب نیل که به 56 میلیارد متر مکعب در سال می رسد تحت تأثیر قرار گرفته و کم شود و چه بسا منجر به خشک شدن میلیون ها هکتار از زمین های زراعی می شود.

اردوغان ضربه خودش را وارد آورد و سودان را به اردوگاه خودش جذب کرد همانطور که کشورهای همجوار دیگر مصر مانند چاد و سومالی و چه بسا تونس را جذب کرد و بعید نمی دانیم که تحرک بعدی اش در یمن خواهد بود. دریای سرخ در آستانه تبدیل شدن به دریاچه ترکیه است. هیچ کس نمی تواند اقدامات بعدی اردوغان را پیش بینی کند این در حالی است که پیش بینی سیاست ها و موضع گیری های دشمنان راکد و خمارش که از قبل مشخص است، سخت نیست. رئیس جمهور ترکیه اجتهاد و اقدام می کند این در حالی است که درهای اجتهاد سیاسی نزد دیگران بسته است و تفاوت در اینجا نهفته است.

ماندن نیروهای سودان در یمن یا خارج شدن آنها یکی از نشانه ها در این زمینه است و بسیاری احتمال دومی را ترجیح می دهند.